ثبت شش اثر ناملموس چهارمحال و بختیاری در فهرست آثار ملی

علیرضا جیلان اظهار داشت: این آثار شامل آیین گِرزٓنون در فرهنگ بختیاری‌ها، فنون برداشت نمک در روستای سرآقاسید کوهرنگ، رسم اجاق در شهر یانچشمه شهرستان بن، عروسک خاری و فرهنگ‌های وابسته به آن در شهر گندمان شهرستان بروجن، فنون تهیه خرما کلخونگ در شهرستان لردگان فنون تهیه قارا گل برنجاس یا قندسوز در سطح چهارمحال و بختیاری است.

وی افزود: با ثبت این اثر‌ها مجموع آثار میراث‌فرهنگی ناملموس ثبت شده چهارمحال و بختیاری در فهرست آثار ملی ایران به ۹۹ مورد افزایش یافت.

جیلان به ثبت ۷۹۷ اثر میراث‌فرهنگی ملموس و ناملموس از چهارمحال و بختیاری در فهرست آثار ملی ایران اشاره و اضافه کرد: از این تعداد ۶۹۸ اثر جزو میراث‌فرهنگی ملموس و ۹۹ اثر مربوط به میراث‌فرهنگی ناملموس است.

بیشتر بخوانید

• شناسایی ۴ هزار اثر تاریخی در چهارمحال و بختیاری

وی یادآور شد: از مجموع آثار میراث‌فرهنگی ملموس ثبت شده چهارمحال و بختیاری در ردیف آثار ملی ایران ۶۴۴ اثر غیرمنقول (تاریخی)، ۲۴ اثر منقول (اشیاء) و ۳۰ اثر طبیعی است.

جیلان گفت: عروسک خاری عروسکی دست‌ساز در شهر گندمان شهرستان بروجن است که با آن آیین‌های فرهنگی و دینی در بازی برای بچه‌ها تداعی و بازسازی می‌شد و به این دلیل که بینی آن از خار و خاشاک بیابانی بود به این نام شهرت داشت.

وی اظهار داشت: گِرزَنون آیینی فرهنگی در تبار بختیاری است که به‌معنای گیر زدن و ایستادن عروس مقابل در خانه داماد به‌هنگام ورود است که به‌دنبال آن عروس طلب پیشکش یا هدیه‌ای از طرف خویشاوندان نزدیک داماد دارد.

جیلان افزود: اجاق رسمی است که در عروسی طایفه بهارلویی‌ها در شهر یانچشمه شهرستان بن رواج دارد و به‌معنای آتشدان است و با شور و نشاط خاصی در عصر روز عروسی بعد از آوردن داماد از حمام برگزار می‌شود.

وی اضافه کرد: برداشت نمک از چشمه‌ای نمکی در روستای سرآقاسید شهرستان کوهرنگ کاری ساده، اما طاقت فرسا است که از سوی زنان انجام و برای آن‌ها شغلی محسوب می‌شود که با ایجاد حوضچه‌هایی به نام کَرت مناظری بسیار زیبا را خلق کرده‌اند.

جیلان تصریح کرد: مردم روستای سرآقاسید شهرستان کوهرنگ بخشی از این نمک را برای مصرف خود و دام‌هایشان استفاده می‌کنند و فروش نمک خوراکی در این روستا یکی از منابع درآمدی مردم به‌شمار می‌رود.

وی گفت: خرما کلخونگ نوعی پسته کوهی است که خاصیت گرم و خشک دارد و دارای ویتامین‌های آ (A)، بی (B) و دی (D) است.

جیلان بیان داشت: خرما کلخونگ همچنین دسری است که از مخلوط خرما، کلخونگ و کنجد محلی در شهرستان لردگان تهیه می‌شود و برای توشه سربازان و زنانی که تازه وضع حمل کرده‌اند کاربرد زیادی دارد.

وی گفت: میراث‌فرهنگی ناملموس به‌معنی رفتارها، شیوه‌های ارائه، نمودها، دانش‌ها، مهارت‌ها و وسایل، اشیاء، مصنوعات دستی و فضا‌های فرهنگی منطبق با آن‌ها است که جوامع، گروه‌ها و در برخی موارد افراد، آن‌ها را به‌عنوان بخشی از میراث‌فرهنگی خود می‌شناسند.

جیلان ادامه داد: میراث‌فرهنگی ملموس شامل آثار و بنا‌های تاریخی و باستانی، تولیدات هنرهای سنتی، چشم‌انداز‌های طبیعی و بخشی از دارایی‌های فرهنگی است که یا در قالب یک محوطه باستانی و یا به‌عنوان اموال فرهنگی در موزه حفظ و نگهداری می‌شود.