تا حالا چند بار با یک عکس قلابی و دستکاری‌شده یا عکسی که مربوط به رویداد دیگری بوده، سرتان را گول مالیده‌اند؟ بعد از آنکه به خاطر یک عکس دروغکی حسابی جگرتان سوخته و احتمالاً فریاد «وا ایرانا!» سر دادید، چقدر طول کشید تا بفهمید عکس جعلی بوده؟ اصلاً این فرصت و سعادت را داشتید که راست و دروغش را بفهمید؟ بعد از اینکه فهمیدید، دیگر آن آدم سابق نشدید، درست است؟

حق دارید. اتفاق تلخی است که آدم با یک عکس گول بخورد و کلی واکنش نشان بدهد! اصلاً دیگر دوره و زمانه طوری نیست که آدم بخواهد به این سادگی بازیچهٔ دست این و آن بشود. پس باید سواد خود را بالا ببریم. همراه‌مان باشید تا از این مورد خاص بیشتر برایتان بگوییم.

*از رهبری اپوزیسیون تا سوتی‌های گل‌درشت

طرف مثلاً رهبر اپوزیسیون بود. «علی آقا، علی آقا» از دهان براندازان پلاستیکی نمی‌افتاد. بعد کارش چه بود؟ خلق سوتی‌های گل‌درشت! سرعت تولید سوتی‌هایش در واحد روز به سمت بی‌نهایت میل می‌کرد. جملات مولا علی علیه‌السلام را از نهج‌البلاغه کپی می‌کرد و زیرش می‌نوشت: «کوروش کبیر». از گروه‌های زرد تلگرامی و صفحه‌های عوامانهٔ اینستاگرامی مطالب زرد با تحلیل‌های سست و بی‌پایه برمی‌داشت و با رنگ و لعاب روشن‌فکری و اعتراض، به مخاطب کم‌دانش خود می‌انداخت. هر کدام از این موارد به تنهایی برای ارزیابی میزان سواد این رهبر پوشالی کافی بود.

اما در بین همین کپی‌بازی‌ها و سرقت‌ها، یک روز عکسی را به نام کودکان سیستان و بلوچستان قالب کرد به خلق‌الله. عکس مال کِی بود؟ ۱۰ سال پیش! بچه‌ها مال کجا بودند؟ پاکستان!

*تنبلی را کنار بگذارید تا گول نخورید

به فرض اینکه این سرکرده غرض و مرضی نداشته و نمی‌خواسته اطلاعات غلط به مخاطبانش عرضه کند که البته خیلی بعید است. سؤال اینجاست که چطور چنین کلاه گشادی سر او رفته است؟! چرا از ساده‌ترین ابزار‌هایی که برای صحت‌سنجی خبر و بررسی اصل عکس وجود دارد و رایگان هم هست، استفاده نکرد تا این طور خودش را مضحکهٔ دوست و دشمن نکند؟ دنیا، دنیای فناوری اطلاعات است. اینترنت هم دیگر در هر خانه‌ای پیدا می‌شود. یک جست‌وجوی ساده و بررسی صحت و سقم این عکس، چقدر از این دانشمند نابغه زمان می‌گرفت؟!

از این سوتی‌ها تا دلتان بخواهد از جماعت سلبریتی دیده شده و می‌شود. از مردم عادی هم دیده می‌شود. اما سلبریتی‌ها، خوب یا بد، چون بیشتر زیر ذره‌بین هستند، ادعا‌های خلاف‌واقع‌شان بیشتر به چشم می‌آید و سروصدا می‌کند.

اما شما به عنوان فردی که در فضای مجازی حضور دارید و مخاطب مطالب راست و دروغ بسیاری هستید، تنبلی را کنار بگذارید و دست به کار بشوید تا درستی یا نادرستی مطالب را خودتان کشف کنید.

با جست‌وجوی عکس می‌توانید اصل عکس‌ها و توضیحاتشان را پیدا کنید

*جست‌وجو بر مبنای عکس را بیاموزید تا گول نخورید

به بهانهٔ همین سوتی‌های گل‌درشت حضرات اپوزیسیون یا شاید هم غرض‌ورزی‌های کینه‌توزانه‌شان در نشر اطلاعات غلط، تصمیم داریم در ادامه چند ابزار ساده را برای جست‌وجو بر مبنای عکس با هم بررسی کنیم. یعنی به جای آنکه با استفاده از کارکتر‌ها و کلمات کلیدی به دنبال اطلاعات بگردید، با ارائهٔ عکس، اطلاعات موردنظرتان را پیدا کنید. این اطلاعات ممکن است توضیح و خبر واقعی مربوط به عکس باشد یا نسخهٔ واقعی عکس قبل از دستکاری!
‌
می‌دانید که این روز‌ها در ابتدایی‌ترین برنامهٔ نقاشی (Paint) هم می‌توان تصاویر را دستکاری کرد، چه رسد به اینکه طرف دستی بر فتوشاپ داشته باشد یا بلا به دور، از هوش مصنوعی استفاده کند. پس بیایید فعلاً جست‌وجوی عکس را با هم یاد بگیریم تا بعد!

روش جست‌وجوی عکس در موتور جست‌وجوی Google

*همیشه پای Google در میان است، این بار با قابلیت Image

دم‌دست‌ترین و مطمئن‌ترین روش جست‌وجوی عکس که اصلاً رویمان نمی‌شود در محضر شما اساتید مسلم سواد دیجیتال مطرحش کنیم، استفاده از Google Image است.

در صفحهٔ اصلی گوگل، سربرگ Image را انتخاب کنید. در صفحه‌ای که باز می‌شود، علامت دوربین را بزنید (فلش۱). در قسمتی که نمایش داده می‌شود، «upload a file» را بزنید (فلش۲) تا جست‌وجو را بر اساس عکس موردنظرتان آغاز کند. به جای این کار می‌توانید عکس‌تان را بکشید و در همان منطقهٔ طوسی‌رنگ بیندازید. در نتایج، بگردید به دنبال لینک‌های قدیمی‌تر تا بفهمید ماجرا از کجا شروع شده و عکس ۱۰ سال پیش را به جای عکس امروز به شما قالب نکنند.

نکته: توجه داشته باشید که این قابلیت گوگل گاهی بازی درمی‌آورد و می‌گوید در منطقهٔ جغرافیایی ما باز نمی‌شود و فلان. ولی وقتی باز شود، مثل بنز کار می‌کند. حالا چه کار کنیم که باز شود؟ اگر با دستگاه اندرویدی‌تان در تلاشید، وقتی chrome را باز کردید، مستقیم بروید به تنظیمات و گزینهٔ Desktop site را بزنید. در این حالت گوگل‌کروم مثل حالتی کار می‌کند که در رایانه‌های رومیزی می‌بینید. قابلیت Image ش هم بازی درنمی‌آورد.

روش جست‌وجوی عکس در موتور جست‌وجوی Bing

*از موتور جست‌وجوی Bing غافل نشوید

شاید باورتان نشود، ولی غیر از گوگل موتور‌های جست‌وجوگر دیگری هم وجود دارند. Bing (به نشانی Bing.com) یکی از این موتورهاست که امکان جست‌وجوی عکس را هم برای کاربرانش فراهم کرده است. در همان صفحهٔ اصلی‌اش روی تصویر دوربین کلیک کنید و مثل جست‌وجوی عکس در گوگل، عکس موردنظرتان را به موتور جست‌وجو تحویل بدهید. البته می‌توانید همان جا با دوربین دستگاه‌تان هم عکس بگیرید یا آدرس اینترنتی یک عکس را به موتور بدهید تا دنبالش بگردد.

روش جست‌وجوی عکس در موتور جست‌وجوی Yandex

*با Yandex عکس‌های مشابه را پیدا کنید

ابزار آنلاین دیگری که می‌توانید به کمک آن جست‌وجوی تصویری انجام بدهید، سایت Yandex (به نشانی Yandex.com) است. روش کار در این سایت هم مثل دو سایت قبلی است. ممکن است نتایج به اندازهٔ جست‌وجو در گوگل راضی‌کننده نباشد. اما چه می‌شود کرد؟ باید به جوان‌تر‌ها هم میدان داد. بالاخره بقیه هم باید از جایی شروع کنند. فکر می‌کنید گوگل از روز اول این‌قدر خفن بود؟ نه‌خیر! گوگل هم از کوچه‌های خاکی شروع کرد که الان همه جا را آسفالت کرده!

*حواستان باشد چه مجوز‌هایی برای برنامه‌ها صادر می‌کنید

در این گزارش، از میان تمام ابزار‌های موجود برای جست‌وجوی عکس، تنها ۳ تا از آن‌ها را معرفی کردیم با این ملاحظه که نیازی به وی‌پی‌ان نداشته نباشند. صرفاً سر نخی به شما دادیم که به بررسی صحت و سقم تصاویری که به طور روزانه با آن‌ها سروکار دارید، حساس شوید.

ابزار‌های متنوع دیگری برای جست‌وجوی عکس وجود دارند که می‌توانید در اینترنت پیدا کنید. ابزار‌هایی که ممکن است فیلتر باشند، نیاز به نصب روی رایانه یا گوشی تلفن همراه داشته باشند، دسترسی‌های خاصی از دستگاه شما بخواهند، مجبورتان کنند فرم عضویت پر کنید یا...

توصیه می‌کنیم اگر میزان مراجعهٔ شما به چنین برنامه‌هایی زیاد نیست، از همین قبیل ابزار‌های آنلاین و سایت‌ها استفاده کنید. برنامه‌های کاربردی موبایلی علاوه بر اینکه برای نصب، فضای گوشی شما را اشغال می‌کنند، برای عملکرد درست، مجوز دسترسی به اطلاعات گوشی شما را می‌گیرند که این امر امنیت اطلاعات شما را کاهش می‌دهد. پس حواستان به مجوز‌هایی که صادر می‌کنید و اخباری که باور می‌کنید، باشد!

منبع: فارس