نحوه انتقال سل چگونه است؟
سل نوعی بیماری شایع در بسیاری از کشور‌ها از جمله کشورهای پیشرفته است که محققان درصدد یافتن درمان آن هستند.
سل یک بیمارى عفونی است که در اثر مجموعه مایکوباکتریوم‌های سلی یعنی هر کدام از مایکوباکتریوم‌های توبرکلوزیس، بوویس و آفریکانوم ایجاد می‌شود، شایع‌ترین شکل این بیماری سل ریوی است.
دکتر بیتا رضاعلی درباره سل ریوی گفت: عامل ایجادکننده سل ریوی باکتری Mycobacterium tuberculosis است، انتقال سل ریوی از فرد به فرد از طریق هوا انجام می‌شود؛ زمانی که یک فرد مبتلا به سل ریوی صحبت یا سرفه می‌کند و یا عطسه می‌زند قطرات بسیار ریز حاوی باکتری سل از دهان و بینی وی منتشر می‌شوند؛ اگر شخص دیگری این قطرات را تنفس کند، ممکن است مبتلا به عفونت شود.
این پزشک عمومی درباره علائم ابتدایی بیماری سل بیان کرد: علائم ابتدایی سل ریوی می‌تواند شامل مواردی مانند سرفه مزمن (سرفه که به مدت ۳ هفته یا بیشتر ادامه دارد.)، خلط با خون یا مخلوط با خون (اگر خلط حاوی خون یا خون تیره باشد، این ممکن است یک علامت تشانگر ابتلا باشد.)، تب (تب به صورت مداوم یا دوره ای) باشد.
او همچنین در خصوص واگیر و یا عدم واگیری این بیماری مطرح کرد: در انواع سل واگیردار، سل ریوی به عنوان یک بیماری واگیردار شناخته می‌شود؛ باکتری سل از طریق هوا منتقل می‌شود و افرادی که با فرد مبتلا به سل در تماس مستقیم هستند یا قطرات ریز حاوی باکتری را تنفس می‌کنند، در خطر ابتلا قرار دارند.
این پزشک افزود: افرادی که به‌طور فعال علائم سل را ندارند و دارای عفونت نهفته (latent) هستند، به عنوان افراد عدم واگیردار شناخته می‌شوند؛ این افراد قابلیت انتقال باکتری به دیگران را ندارند با این حال اگر عفونت لاتانت آن‌ها به بیماری سل تبدیل شود، واگیردار خواهند بود.
رضاعلی درباره علائم پیشرفت‌یافته این بیماری عنوان کرد: اگر بیماری پیشرفت کند ممکن است علائم شدیدتری شامل خستگی شدید، لاغری غیرمنطقی، تنگی نفس و تب تجربه شود. همچنین افراد با سیستم ایمنی ضعیف (مانند افراد مبتلا به HIV/AIDS)، افراد مسن، افراد با بیماری‌های مزمن مانند دیابت، بیماری‌های کلیوی و سیستم تنفسی ضعیف و افرادی که با بیماران سل ریوی در تماس مستقیم هستند در گروه‌های خطرناک‌تر دسته بندی می‌شوند.
او ادامه داد: درمان سل ریوی معمولاً شامل مصرف دارو‌های ضد باکتریایی مانند ایزونیازید (Isoniazid)، ریفامپین (Rifampin)، پیرازینامید (Pyrazinamide) و اتامبوتول (Ethambutol) است؛ مدت زمان درمان حداقل ۶ ماه است، اما ممکن است بر اساس شدت بیماری و واکنش به درمان، مدت آن افزایش یابد همچنین در موارد خاص و با توجه به شرایط بیمار، ممکن است نیاز به درمان طولانی‌تر یا استفاده از دارو‌های اضافه باشد.
رضاعلی گفت: سل خارج ریوی یا سل اکستراپولمونار به هر نوع سل گفته می‌شود که خارج از ریه (غیر از ریه) باشد؛ در حالت عمومی سل اکستراپولمونار ناشی از گسترش سل از ریه به دیگر اندام‌ها و بافت‌های بدن است در این موارد، باکتری Mycobacterium tuberculosis به سایر اجزای بدن منتقل شده و عفونت‌های سل در این اندام‌ها ایجاد می‌شود.
این پزشک درباره انواع اصلی سل اکستراپولمونار تصریح کرد: سل لنفاوی، سل استخوانی، سل مغزی، سل معده و روده، سل کلیه و سل پوستی از انواع اصلی سل اکستراپولمونار هستند.
او افزود: علائم سل اکستراپولمونار می‌تواند باتوجه به نوع و محل اندام مبتلا متغیر باشد. برخی از علائم معمولی شامل تب، کاهش وزن شدید و ناگهانی، خستگی و ضعف عمومی، درد در محل اندام مبتلا، تغییرات در سلامت اندام مبتلا (برای مثال، سل استخوانی می‌تواند به تغییر شکل یا حرکت اندام منجر شود) هستند.
او گفت: برای تشخیص سل اکستراپولمونار انجام آزمایش‌های تصویری مانند رادیوگرافی و سی تی اسکن است و گاهی بیوپسی (برداشت نمونه از بافت) نیز لازم است؛ درمان سل باتوجه به نوع عفونت و اندازه آسیب به اندام‌ها متفاوت است و ممکن است شامل مصرف دارو‌های ضد باکتریایی مختلف با مدت زمان معین باشد این درمان به عنوان یک بخش اساسی از مدیریت سل با هماهنگی میان تخصص‌های مختلف ارائه می‌شود.
تاکنون کشورهای افغانستان، آفریقا، چین، آمریکای شمالی، روسیه، جنوب شرقی آسیا (پاکستان، هندوستان، اندونزی و بنگلادش)، کشورهای غرب اقیانوس آرام از جمله (کامبوج، ویتنام و فیلیپین) دارای بیشترین بیماران مبتلا به سل بوده‌اند.
