باشگاه خبرنگاران جوان؛ اعظم پورکند -   وندی شرمن، معاون پیشین وزارت خارجه آمریکا در امور سیاسی و رئیس تیم مذاکره‌کننده ایالات متحده در توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ میان ایران و شش قدرت جهانی، اظهار داشت که قانع کردن ایران برای «برچیدن کامل برنامه هسته‌ای و کنار گذاشتن غنی‌سازی اورانیوم»، غیرممکن است؛ هرچند که از دیدگاه آمریکا این امر ایده‌آل به نظر می‌رسد.

وی در اظهاراتی ضمن کوبیدن بر طبل جنگ گفت: «این بدان معناست که طرفین به بن‌بست خواهند رسید و ما با احتمال وقوع جنگ مواجه خواهیم شد. البته صادقانه بگویم، رئیس‌جمهور ترامپ که خود را رئیس‌جمهور صلح معرفی می‌کند، تمایلی به چنین رویارویی ندارد.»

او ادامه داد: حتی در صورت کاهش اختلافات در خصوص غنی‌سازی، موضوع رفع تحریم‌ها همچنان پیچیده و چالش‌برانگیز باقی مانده است. ایالات متحده خواستار رفع تدریجی تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای است، در حالی که جمهوری اسلامی ایران خواهان لغو فوری و یک‌جای تمامی محدودیت‌هاست.

ده‌ها نهاد کلیدی ایرانی، از جمله بانک مرکزی و شرکت ملی نفت، از سال ۲۰۱۸ تاکنون تحت تحریم‌هایی قرار گرفته‌اند که آمریکا ادعا می‌کند به دلیل «حمایت از تروریسم یا اشاعه تسلیحات» وضع شده‌اند.

در پاسخ به پرسشی درباره گزینه‌های ایران در صورت شکست مذاکرات، شرمن مدعی شد: «ایران به احتمال زیاد به دور زدن تحریم‌ها و فروش نفت، عمدتاً به چین و شاید هند و سایر کشورها، ادامه خواهد داد.»

چین، که علی‌رغم تحریم‌های آمریکا خریدار اصلی نفت ایران باقی مانده، نقشی حیاتی در ارتقای اقتصادی ایران ایفا کرده است. اما فشارهای فزاینده دولت ترامپ بر شرکت‌ها و نفتکش‌های چینی، صادرات نفت ایران را تهدید می‌کند.

تحلیل‌گران هشدار می‌دهند که حمایت‌های چین و روسیه نیز محدودیت‌هایی دارد. چین خواهان تخفیف‌های سنگین در خرید نفت ایران است و با کاهش تقاضای جهانی نفت، احتمالاً قیمت‌ها را بیشتر کاهش خواهد داد.

در صورتی که مذاکرات شکست بخورد – سناریویی که هم تهران و هم واشنگتن مایل به اجتناب از آن هستند –  پکن یا مسکو قادر به محافظت کامل از ایران در برابر تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا و اتحادیه اروپا نخواهند بود.

فرانسه، انگلیس و آلمان، اگرچه مستقیماً در مذاکرات ایران و آمریکا حضور ندارند، هشدار داده‌اند که در صورت عدم حصول توافق، تحریم‌های سازمان ملل را مجدداً اعمال خواهند کرد.

بر اساس قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل در چارچوب توافق هسته‌ای ۲۰۱۵، سه کشور اروپایی (موسوم به E3) تا ۱۸ اکتبر فرصت دارند تا سازوکار موسوم به «بازگشت خودکار تحریم‌ها» یا Snapback را فعال کنند.

دیپلمات‌ها و اسنادی که خبرگزاری رویترز به آن‌ها دست یافته، حاکی از آن است که در صورت عدم حصول توافق قابل توجه تا آن زمان، این سه کشور ممکن است تا ماه اوت این سازوکار را فعال کنند.

به گفته دیپلمات‌ها، حتی در بهترین حالت، اگر توافقی حاصل شود، احتمالاً مشابه توافق موقت سال ۲۰۱۳ خواهد بود؛ توافقی سیاسی که در آن هر دو طرف امتیازاتی اولیه ارائه می‌دهند تا زمان لازم برای مذاکرات گسترده‌تر فراهم شود.

یک مقام ارشد اروپایی گفت: «هیچ دلیلی وجود ندارد که فکر کنیم این مذاکرات کمتر از ۱۸ ماه (مانند سال ۲۰۱۳) زمان خواهد برد، به‌ویژه با توجه به شرایط پیچیده‌تر و وضعیت ژئوپلیتیکی امروز.»

منبع: رویترز