باشگاه خبرنگاران جوان -صدیقه شاکری، معاون پژوهشی جامعه الزهرا (س) امروز دوشنبه ۱۳ مردادماه در جمع اصحاب رسانه با اشاره به اولویت‌های پژوهشی و اهداف کلانی که دنبال می‌شود، اظهارکرد: روند روزافزون تحولات علمی و انجام پروژه‌های پژوهشی در حوزه‌های مختلف علوم انسانی از یک‌سو و هزینه بالای پژوهش و محدودیت‌های سرمایه‌ای از سوی دیگر، ضرورت تعیین حوزه‌های متمرکز برای انجام پژوهش‌های مورد نیاز متناسب با وضعیت موجود را بیش از پیش بر سیاستگذاران و برنامه‌ریزان این عرصه آشکار کرده است. از این‌رو شناسایی اولویت‌های پژوهشی، در برنامه‌ریزی و سیاستگذاری تحقیقات پژوهشی نقش مهم و تأثیرگذاری دارد. 

استاد حوزه و دانشگاه افزود: اولویت‌های پژوهشی در واقع موضوعاتی متناسب با اهداف مجموعه‌های علمی هستند که پیش‌تر از سایر موضوعات و با در نظر گرفتن بازه زمانی معین برای تسریع در انجام پیشنهاد می‌شوند. مجموعه فخیمه جامعة‌الزهرا (س) نیز با هدف برآورده کردن نیاز‌های روز جامعه و نظام اسلامی در حوزه زن و خانواده، تحقق مطالبات مقام معظم رهبری مدظله‌العالی، تسریع و تسهیل در اجرای پروژه‌های پژوهشی و کاهش هزینه‌ها، پس از نیازسنجی و شناسایی موضوعات حوزه زن و خانواده، لیست اولویت‌های پژوهشی ۱۴۰۴ را در اختیار اساتید، پژوهشگران و طلاب به منظور انجام کار‌های تحقیقاتی قرار داد. 

خانم شاکری در پاسخ به این سوال که «روند تعیین و تصویب این اولویت‌ها چگونه و چه کارشناسانی در آن مشارکت دارند؟» گفت:با توجه به اهمیت نقش و جایگاه زنان در جامعه و تلاش برای تحکیم و تعالی این جایگاه در راستای تحقق مأموریت‌های حوزه‌های علمیه خواهران، رصد مسائل حوزه «زن و خانواده» در اولویت برنامه‌ها قرار گرفت. معاونت پژوهش با بهره‌مندی از ظرفیت کارشناسان و تیم نخبگانی درون‌سازمانی و برون‌سازمانی پس از برگزاری جلسات متعدد گفتمانی و نظر سنجی موضوعات پیشنهاد شده را مورد ارزیابی و پیشینه شناسی قرار دارد. 

وی بیان کرد: با توجه به آثار و پیشینه‌های موجود از میان موضوعات مطرح شده، با توجه به نقش و وظایف حوزه‌های علمیه خواهران و مزیت نسبی جامعه الزهرا (س)، بحث معرفی الگوی زن تراز اسلامی به عنوان یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها و مباحث مورد نیاز، مورد توافق واقع شد و با استفاده از نظرات مدیران گروه‌های علمی، برخی ریز موضوعات پیشنهادی دراین حوزه نیز مشخص گردید. بدین ترتیب «الگوی سوم زن مسلمان: ماهیت، ابعاد و الزامات حکمرانی در تحقق آن» محور اصلی پروژه اولویت‌های پژوهشی زن و خانواده قرار گرفت تا چالش‌های آن بررسی و راهکار‌های عملیاتی برای ارائه الگوی زن تراز مسلمان بیان شود.

معاون پژوهشی جامعه الزهرا (س) با اشاره به اولویت‌های مصوبه پژوهشی «الگوی سوم زن مسلمان» اظهارکرد: شاید بهتر باشد به منظور تبیین و روشن شدن موضوع، مروری بر فرمایشات رهبر معظم انقلاب اسلامی در این‌باره داشته باشیم.

ایشان برای اولین بار در پیام به کنگره «هفت هزار زن شهید کشور» در سال ۱۳۹۱ عبارت «الگوی سوم» را به کار بردند و فرمودند: «زن در تعریف غالباً شرقی، همچون عنصری در حاشیه و بی‌نقش در تاریخ‌سازی و در تعریف غالباً غربی، به مثابه موجودی که جنسیت او بر انسانیتش می‌چربد و ابزاری جنسی برای مردان و در خدمت سرمایه‌داری جدید است، معرفی می‌شد.

شیرزنان انقلاب و دفاع مقدس نشان دادند که الگوی سوم «زن نه شرقی، نه غربی» است. زن مسلمان ایرانی تاریخ جدیدی را پیش چشم زنان جهان گشود و ثابت کرد که می‌توان زن بود، عفیف بود، محجبه و شریف بود و در عین حال در متن و مرکز بود. می‌توان سنگر خانواده را پاکیزه نگاه داشت و در عرصه سیاسی و اجتماعی نیز سنگرسازی‌های جدید کرد و فتوحات بزرگ به ارمغان آورد». 

خانم شاکری در این بخش از سخنان خود به بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار‌های متعدد اشاره کرد و افزود: به فرموده حضرت آقا زنان در این الگو در عین اینکه عنصری «در حاشیه و دست دوم» نیستند، فارغ از «جنسیت»‌شان می‌توانند در مسیر رشد و کمال حرکت کنند و در تقرب الی‌الله پیشتاز و الگوی مردان باشند؛ چرا که جنسیت یک امر ثانوی و عارضی است که در کارکرد‌های زندگی معنا پیدا می‌کند و در سیر اصلی بشر هیچ تأثیری ندارد. این در حالی است که متأسفانه فرهنگ غربی با ایجاد یک «نامُعادله» در مسئله زنان عملاً این قشر را وسیله «انتفاع» و بهره‌برداری‌های گوناگون قرار دادند و به تدریج، با شیوه‌های گوناگون و با تبلیغات مختلف و در طول ده‌ها سال در جوامع غربی و جوامع دیگر آن را نهادینه کردند.

مقام معظم رهبری از این فرهنگ با عنوان «بُحرانِ زن» در جهانِ امروز یاد می‌کنند و می‌فرمایند: «شاید تعبیر «بحران زن»، تعبیر تعجب‌آوری باشد. امروز مسئله بحران آب و هوا، بحران انرژی، بحران گرم شدن زمین به عنوان مسائل اصلی بشریت مطرح می‌شود؛ اما هیچ‌کدام از اینها مسائل اصلی بشریت نیست. بیشترِ آن چیز‌هایی که مشکلات اصلی بشریت است، برمی‌گردد به مسائلی که ارتباط پیدا می‌کند با معنویت انسان، با اخلاق انسان، با رفتار اجتماعی انسان‌ها با یکدیگر که یکی از آنها، مسئله زن و مرد، جایگاه زن و شأن زن در جامعه است که این حقیقتاً یک بحران است». (بیانات در دیدار جمعی از بانوان نخبه ۱/۳/۱۳۹۰) 

وی ادامه داد:بنابراین تثبیت و نهادینه‌سازی الگویِ زن مسلمان با تمسک به الگو‌های برجسته دینی و غلبه بر فرهنگ منحطِ غربی در مسئله زنان، مأموریتی مهم و کلان برای زنان مسلمان و انقلابیِ ایران است که به صراحت از سوی مقام عظمای ولایت به زنان مسلمان سپرده شده است و در این فضا، پر کردن خلأ‌های علمی با استفاده از «تعالیم اسلام» ضروری است. ایشان در این رابطه می‌فرمایند: «ما باید در این زمینه، خلأ‌های نظری را پر کنیم. باید در این بررسی‌ها، از دارایی‌های علمی خودمان ـ که کم هم نیست ـ استفاده کنیم.

ده‌ها نظریه و الگوی مترقی در همین زمینه زن و خانواده می‌شود استخراج کرد. اینها نظریه‌پردازی بشود، تئوریزه بشود، با جوانبش، با اجزایش تدوین بشود و ارائه بشود. اینها کار‌های میان‌مدت و بلندمدتی است که حتماً بایستی انجام بگیرد. تعالیم ناب و مترقی اسلام در قرآن و حدیث باید مورد استفاده قرار بگیرد». (بیانات در سومین نشست اندیشه‌های راهبردی ۱۴/۱۰/۱۳۹۰)

معاون پژوهشی جامعه الزهرا (س) تصریح کرد: نکته مهم این است که امروز جمهوری اسلامی با اتکاء به مبانی الهیِ خود، زنان توانمندی را در عرصه‌های گوناگون تربیت کرده است و زنان دانشمند، استاد در رشته‌های مختلف علمی، در علوم حوزوی و در علوم دانشگاهی، نشان‌دهنده تحقق عملیاتی این الگوست، اما با این وجود پس از گذشت چندین سال از فرمایشات رهبر عزیزمان همچنان خلأ‌های نظریه‌پردازی و علمی باقی است؛ بنابراین لازم است بار دیگر با همت مضاعف فرهیختگان علم و آشنایان به معارف دینی، در این عرصه نقش‌آفرینی صورت گیرد.

وی پیرامون «ملاک تعیین اولویت‌ها بر اساس نیاز‌های جامعه اسلامی بوده یا نیاز جامعه جهانی مد نظر قرار گرفته است؟»، تأکید کرد: یکی از مسائلی که امروزه به صورت جدی در جامعه جهانی و نیز جامعه اسلامی مورد بحث و توجه قرار گرفته است، موضوع «زن و خانواده» است که نیاز به این مسئله مهم در هر دو جامعه احساس می‌شود. در عصر حاضر بحران هویت زن و تضعیف نهاد خانواده به چالشی جهانی تبدیل شده است، اما اسلام با ارائه الگوی متوازن، جایگاه رفیعی برای زن چه در خانواده و چه در جامعه در نظر گرفته است. امروزه با توجه به هجمه‌های فرهنگی و تغییر الگو‌های زندگی، باید اولویت‌های حوزه زن و خانواده بر اساس مبانی دینی و نیاز‌های واقعی جامعه بازتعریف شود. 

استاد جامعه الزهرا (س) افزود: هر یک از مکاتب گوناگون و ایدئولوژی‌های سکولار مدرن به فراخور مبانی و جهت‌گیری‌های خود، نگاه خاصی را به مقوله زن ترویج می‌کنند که فرهنگ عمومی جوامع مختلف را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در این میان انقلاب اسلامی رویکردی نو و تحول‌آفرین را در این موضوع ارائه کرده است که به تعبیر مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای مدظله‌العالی، آن را می‌توان «الگوی سوم زن مسلمان» دانست؛ الگویی که مستقل از الگوی غرب و شرق است و زنان نقش «تاریخ‌ساز» و «تمدن‌ساز» را در آن ایفا می‌کنند. از این‌رو رسالت جامعة‌الزهرا سلام‌الله‌علی‌ها به عنوان بزرگ‌ترین حوزه علمیه خواهران در جهان تشیع، ترویج و تبیین نظری و عملی و زمینه‌سازی برای دستیابی به این الگوست. امید است این مهم به همت اساتید، پژوهشگران و نویسندگان این عرصه محقق شود. 

خانم شاکری با اشاره به اولویت‌های موضوعی مدنظر گفت: ممکن است این ابهام وجود داشته باشد که این اولویت‌ها فقط به رشته تحصیلی مطالعات زنان اختصاص داشته باشد، اما باید توجه داشت که محور‌ها و موضوعات پیشنهادی افزون بر اینکه متناسب با این رشته طراحی شده، سایر رشته‌های دانشی موجود در جامعه الزهرا (س) را نیز مد نظر قرار داده و پیشنهادات موضوعی متناسب با رشته فقه و اصول، تاریخ و تمدن، تبلیغ، تفسیر، فلسفه و کلام، تعلیم و تربیت و ... را ارائه کرده است. همچنین اگر موضوعاتی متناسب با اولویت‌ها در سایر رشته‌ها از جمله جامعه‌شناسی، روان‌شناسی، حقوق و ... مد نظر پژوهشگران باشد، می‌توانند طرح پیشنهادی خود را ارسال کنند و به تحقیق آن مبادرت کنند.

وی با بیان اینکه امکان به‌روزرسانی سالانه اولویت‌های پژوهشی بر اساس تحولات علمی وجود خواهد داشت، افزود:به دلیل سرعت تحولات در عصر تکنولوژی ناگزیر این موضوعات نیز باید به صورت مستمر مورد بازبینی و تکمیل قرار گیرد. با این وجود تلاش شده است که محور‌ها و موضوعات پیشنهادی به صورت کلان‌تر در نظر گرفته شود تا قابلیت پوشش ریز موضوعات و مسائل جدید را داشته باشد. 

وی اضافه کرد: از همه فرهیختگان و پژوهشگرانی که می‌توانند در این عرصه نقش‌آفرینی کنند، دعوت به عمل می‌آید تا یاری‌دهنده ما در تحقق یکی از مطالبات مهم مقام معظم رهبری در حوزه زن و خانواده و ارائه الگوی مترقی زن مسلمان باشند. امروز قلم محققان و نویسندگان می‌تواند روایت‌ساز هویت و جایگاه حقیقی زن مسلمان در وانفسای جنسیت‌زدگی باشد؛ مشروط بر آنکه اهل فکر و تحقیق آن را بر اساس منابع اسلامی و معارف دینی به درستی به بوته نقد و پژوهش بسپارند و آثار فاخر علمی در این عرصه تولید شود.

معاون پژوهشی جامعه الزهرا (س) بیان کرد: پژوهشگران و تیم‌های علمی می‌توانند پروپوزال‌های خود با مراجعه به سایت معاونت پژوهش جامعةالزهرا (س) به نشانی https://pjh.jz.ac.ir/ و ورود به بخش اولویت‌های پژوهش، یا از طریق نشانی، طرح و ایده‌های پژوهشی خود را مطرح کنند.