او با بیان اینکه قصد دارم ساختار اقتصاد دیجیتال ایران را از منظر پیامدهای اجتماعی و نسبت آن با نابرابری و عدالت بررسی کنم، ادامه داد: اقتصاد دیجیتال در جهان و در ایران در سال‌های اخیر به سرعت رشد کرده و اگر رشد تاریخی اقتصاد جهان را در بازه‌های ۲۴ ساعته تصور کنیم، امروز فناوری این ۲۴ ساعت را به یک دقیقه تبدیل کرده است.

دستیار اجتماعی رئیس جمهوری با اشاره به اینکه همان‌طور که در کشورهای توسعه‌یافته، اقتصاد دیجیتال هیمنه‌ای بر سیاست، فرهنگ و امنیت پیدا کرده، در ایران نیز در ساختار قدرت و تغییرات نگرشی آینده تأثیر عمیقی خواهد گذاشت، خاطر نشان کرد: یکی از نارسایی‌های سیاست‌گذاری ما بی‌توجهی به آثار اجتماعی حوزه‌هایی بوده که در بستر خود رشد کرده‌اند.

او با بیان اینکه تجربه زیسته اقتصاد دیجیتال نشان‌دهنده نقش کلیدی سیاست‌گذاری اجتماعی در این حوزه است، افزود: به اعتقاد من مهم‌ترین مانع رشد اقتصاد دیجیتال در ایران، نگاه امنیتی و تهدیدانگارانه به این حوزه است؛ اما اولین شرط رشد، عبور از نگاه امنیتی به نگاه ظرفیت‌محور است.

ربیعی با اشاره به اینکه در کشورهای مشابه ما دو نوع نابرابری وجود دارد، نابرابری داخلی و نابرابری با جهان، تصریح کرد: اقتصاد دیجیتال می‌تواند هر دو را کاهش یا افزایش دهد. اگر زیربناها اصلاح شود، این حوزه می‌تواند به کاهش نابرابری کمک کند. ساختارها باید دارای DNA اجتماعی باشند تا عدالت و شفافیت را تعمیق کنند.

مشاور رئیس جمهور با بیان اینکه در دهه اخیر اشتغال و شمول مالی پیوند عمیقی با فقرزدایی پیدا کرده است، گفت: کسب‌وکارهای دیجیتال خرد با کمترین سرمایه و بیشترین مقیاس‌پذیری توان ایجاد درآمد برای زنان، جوانان، روستاییان و شاغلان غیررسمی را دارند. همین ظرفیت‌ها باعث شده اقتصاد دیجیتال یکی از مؤثرترین ابزارهای فقرزدایی پایدار باشد.

او با اشاره به اینکه در دوران کرونا، برخلاف بخش‌های سنتی، مشاغل دیجیتال کمترین آسیب را دیدند و توانستند فعالیت اقتصادی را تداوم بخشند؛ هرچند فیلترینگ و تحلیل‌های امنیتی نادرست بعداً آسیب‌هایی ایجاد کرد، ادامه داد: امروز تولیدات زنان روستایی بلوچ به کمک پلتفرم‌های دیجیتال در فرانسه و کشورهای دیگر فروخته می‌شود.

ربیعی با بیان اینکه در نبود سیاست‌گذاری هوشمند، شکاف مهارتی، کمبود آموزش دیجیتال، اینترنت ناپایدار، بیمه ناکافی و نبود حمایت اجتماعی مانع رشد مشاغل دیجیتال خرد می‌شود، افزود: نیروی کار جدید ایران به دنبال مشاغل مستقل، منعطف و منزلت‌محور است. مشاغل دیجیتال دقیقاً به نیازهای ذهنی و ارزشی نسل جدید پاسخ می‌دهند و رضایتی ایجاد می‌کنند که در صنایع کلاسیک وجود ندارد.

او با تاکید براینکه سازمان فنی‌وحرفه‌ای باید از آموزش‌های سنتی فاصله بگیرد، گفت: مدارس و دانشگاه‌ها نیز چنین رویکردی ندارند. اقتصاد دیجیتال می‌تواند هزینه فقرزدایی را کاهش دهد و سیاست فقرزدایی هوشمند را معنادار کند.

او با اشاره به تجربیات موفق بین‌المللی در حوزه کسب و کارهای دیجیتال خاطر نشان کرد: هند با هویت دیجیتال و زیرساخت پرداخت مشترک، میلیون‌ها کسب‌وکار زنانه ایجاد کرد؛ اندونزی و فیلیپین بیش از ۶ میلیون کسب‌ وکار خرد را دیجیتال کرده‌اند. کنیا با پرداخت موبایلی، فقدان بانک را جبران کرده و کره برنامه ملی توانمندسازی دیجیتال زنان را اجرا کرده است.

او با بیان اینکه در شرایط تحریم و رکود، مدل‌های کم‌هزینه کسب‌وکارهای دیجیتال خرد می‌توانند موتور فقرزدایی باشند و زنان سرپرست خانوار، جوانان و مناطق محروم را به درآمد پایدار برسانند، تصریح کرد: ایجاد زیرساخت های ارزان و پایدار، آموزش مهارت‌های دیجیتال، حمایت بیمه‌ای، نظام مالیاتی ساده و مراکز نوآوری محلی لازم است.

ربیعی با اشاره به اینکه در کنار فرصت‌ها، باید به آسیب‌ها نیز توجه کرد؛ از پیش‌بینی رفتار جمعی تا استعمار داده، وابستگی دیجیتال، بهره‌کشی احساسی و مسائل مربوط به نابرابری و چانه‌زنی نیروی کار نام برد، گفت: اقتصاد دیجیتال فقط یک فناوری نیست؛ فرصتی تاریخی برای بازتعریف عدالت اقتصادی و اجتماعی است. اگر از مراحل اولیه عبور کنیم و DNA اجتماعی را وارد این حوزه کنیم، می‌تواند به ابزار عدالت‌گستر تبدیل شود.