دکههایی که بوی قهوه میدهند، نه کاغذ
در کنار دکهها هنوز هم جمعیت دیده میشود، اما نه برای خرید روزنامه؛ اغلب برای خرید اقلامی که هیچ نسبتی با مطبوعات ندارند.
باشگاه خبرنگاران جوان - در کنار دکهها هنوز هم جمعیت دیده میشود، اما نه برای خرید روزنامه؛ اغلب برای خرید اقلامی که هیچ نسبتی با مطبوعات ندارند. پشت این تغییر، داستانی نهفته است که دکهداران بهخوبی آن را روایت میکنند.
در امتداد پیادهراهها و کنار چهارراههای شلوغ کرمانشاه، همچنان دکههای مطبوعاتی دیده میشوند؛ همان کیوسکهای قدیمی که سالها پیش، ویترین پرهیجان صبحگاهی مردم بودند؛ جایی که بوی کاغذ تازه، صدای ورق خوردن روزنامه و صف کوتاه مشتریانی که دنبال خبر داغ بودند، فضای اطرافش را پُر میکرد.اما امروز که از کنار همین دکهها عبور میکنی، تصویر دیگری پیش رویت است؛ بوی تلخ سیگار، فنجانهای کاغذی قهوه، بطریهای آبمعدنی و بستههای خوراکی، جای روزنامهها را گرفتهاند. همان دکههایی که زمانی قلب تپنده خبر بودند، اکنون اغلب به بوفههای کوچک خیابانی تبدیل شدهاند.عدهای از جوانان در کنار دکهها ایستادهاند؛ برخی سیگار میخرند، بعضی نوشیدنی سفارش میدهند و تنها معدودی از رهگذران با نگاهی گذرا تیترهای روزنامهها را میخوانند.کمکم این سؤال ذهنمان را درگیر میکند:سود فروش سیگار و قهوه بیشتر است یا روزنامه و مجله؟ و مهمتر اینکه؛ چرا دکهها از هویت مطبوعاتی تهی شدهاند؟
جایی که دیگر بوی کاغذ روزنامه نمیآید
محمدعلی محمدی نائبرئیس اول اتحادیه کیوسکهای مطبوعاتی کرمانشاه که بیش از دو دهه در این حوزه فعالیت داشته و دکهداران قدیمی هست، گفت: واقعیت این است که کیوسکها دیگر کارکرد رسانهای گذشته را ندارند و عملاً از حالت مطبوعاتی خارج شدهاند.وی نخستین علت این وضعیت را گریز مردم از نشریات مکتوب عنوان کرد و افزود: فضای مجازی عملاً جای رسانههای چاپی را گرفته است. از سوی دیگر، افزایش قیمت روزنامه که امروز کمتر از ۵ تا ۱۰ هزار تومان نیست ـباعث شده بسیاری از کارمندان و مخاطبان سابق مطبوعات امکان خرید روزنامه را نداشته باشند.
محمدی از روزهایی گفت که روزنامه باختر (روزنامه استان کرمانشاه) ۱۷۰ نسخه فقط در دکه او فروش داشت و یادآور شد: زمانی تنها از روزنامه باختر (روزنامه استان کرمانشاه) در کیوسک من ۱۷۰ نسخه در روز فروش میرفت، در حالی که اگر میخواستم تا ۳۰۰ نسخه آن هم مشتری داشت. اما امروز باختر به یک نشریه چهار صفحهای با شمارگان بسیار محدود تبدیل شده و تعداد نسخهای که در سطح استان توزیع میشود بهزحمت به چندصد عدد میرسد.این دکهدهر قدیمی، آمار نگرانکنندهای ارائه داد و افزود: کل نشریات سراسری و محلی که هر روز وارد کرمانشاه میشود، به هزار نسخه هم نمیرسد، در حالی که فقط شهر کرمانشاه ۴۰۰ کیوسک مطبوعاتی دارد و در ۱۳ شهرستان استان نیز تعداد زیادی کیوسک فعال است؛ این یعنی در مواردی، سهم هر دکه تنها یک یا دو نسخه روزنامه است.
هزینهها بالا، درآمد ناچیز
وی فشارهای اقتصادی را عامل مهم دیگری در تغییر کاربری دکهها عنوان کرد و گفت: با فروش محدود روزنامه، صاحبان کیوسکها حتی از عهده نان خالی هم برنمیآیند. بسیاری از کیوسکها با ۸ تا ۱۰ میلیارد تومان خرید و فروش میشوند و علاوه بر این، ۳۰ درصد هزینه نقلوانتقال باید به شهرداری پرداخت شود. از طرفی کرایه ماهانه برخی کیوسکها بابت پرداخت سرقفلی به شهرداری به یک تا یکمیلیون و ۴۰۰ هزار تومان رسیده است.وی اظهار کرد: با فروش روزنامه، حتی از پس هزینه نان خالی هم برنمیآییم. حمایتی هم از اداره ارشاد نیست. حذف یارانه کاغذ، تیراژ روزنامهها را کم کرده و سهم ما از فروش فقط ۱۰ درصد است. به همین دلیل صاحبان کیوسکها به مشاغل دیگری روی آوردهاند؛ فروش قهوه، اسباببازی، دخانیات، آبمیوه، تنقلات و…
محمدی درباره وضعیت مجوزها نیز توضیح میدهد: از حدود ۴۰۰ کیوسک در شهر کرمانشاه تعدادی واحد دارای مجوز رسمی هستند و تعدادی هم از گذشته به صورت رایگان به خانواده شهدا و جانبازان واگذار شده، البته این واحدها ۳۰ درصد نقل و انتقال به شهرداری پرداخت نمیکنند و در فهرست سازمان مشاغل شهری، دکههای غیرمجاز محسوب میشوند. علاوه بر این هم تعدادی دکههای غیرمجاز هم داریم.وی در پایان با ابراز نگرانی نسبت به آینده کیوسکهای مطبوعاتی، گفت: با شرایط فعلی، راهحل مؤثری برای بازگشت کیوسکها به هویت رسانهایشان وجود ندارد. این قشر هم مانند دیگران حق زندگی دارند و ناچارند برای تأمین هزینههای خانواده به هر شکل ممکن درآمد کسب کنند.
بیشتر دکههای مطبوعاتی کرمانشاه کارکرد فرهنگی ندارند
پروا بهرامی، رئیس گروه رسانه اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی کرمانشاه درباره وضعیت دکههای مطبوعاتی استان به صراحت، گفت: ما هم از این وضعیت راضی نیستیم.وی افزود: متأسفانه وضعیت دکههای مطبوعاتی استان قابل قبول نیست. هم خبرنگاران و هم مردم از این شرایط راضی نیستند و اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان دستگاه نظارتی نیز از این وضعیت رضایت ندارد.رئیس گروه رسانه اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی کرمانشاه ادامه داد: دلایل آن هم روشن است؛ بخش عمدهای از مشکلات اقتصادی مردم باعث شده مطالعه روزنامه و کتاب کاهش یابد و علاقه مردم به فضای مجازی افزایش پیدا کند. بررسیها نشان میدهد بسیاری از دکه مطبوعاتی در کرمانشاه واقعاً کارکرد مطبوعاتی ندارند و به فروش روزنامه و کتاب محدود نیستند.
وی افزود: برخی دکهها در مکانهایی قرار گرفتهاند که محل عبور مخاطب نیست و فروش مناسبی ندارند؛ مثلاً کنار دانشگاه یا موسسات فرهنگی باشند میتوانند عملکرد بسیار بهتری داشته باشند.بهرامی تصریح مرد: یکی دیگر از مشکلات، خود فروشنده است. اگر فروشنده اهل مطالعه باشد، میتواند با معرفی بهتر محصولات، انگیزه مطالعه را در مخاطب ایجاد کند و فروش دکه را افزایش دهد. اما بسیاری از افرادی که وارد این حرفه میشوند، از قشرهای مختلف هستند و فرهنگ مطالعه در آنها قوی نیست.
وی افزود: از دیگر مسائل مهم، نظارت واحد رسانه اداره فرهنگ و ارشاد است. متأسفانه روند صدور و تایید دکهها نیز مشکل دارد. درخواست دکهها معمولاً از طریق اصناف انجام میشود و تنها به داشتن نشریه یا روزنامه توجه میشود، اما برخی افراد روشهایی برای دور زدن قوانین پیدا کردهاند. ما سعی میکنیم هماهنگی لازم را داشته باشیم و دکهها را به صورت منظم بررسی کنیم، اما این نظارت نیازمند دقت و پیگیری بیشتر است.رئیس گروه رسانه اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی کرمانشاه خاطرنشان کرد: تاییدیهها نیز معمولاً هر چند سال یک بار صادر میشوند و این فاصله زمانی باعث شده برخی دکهها به صورت منظم کنترل نشوند. ما در حال بررسی هستیم تا این فرآیندها دقیقتر و مؤثرتر شود.
منبع: فارس
