سفر مجازی به نیشابور فشرده‌ای از ایران بزرگ
نیشابور شهری است که می‌توان قدمت آن را به اندازه تاریخ بشریت دانست.
به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، نیشابور یکی از شهر‌های مهم استان خراسان رضوی است که از طرف شمال به کوه‌های بینالود، ازغرب به شهرستان سبزوار، از شرق به فریمان و مشهد و از جنوب به شهرستان کاشمر متصل بوده و دومین شهربزرگ خراسان بزرگ پس از مشهد است.
این شهر کهن مهم‌ترین مرکز تاریخی، گردشگری، صنعتی است، این شهر نمادی از تاریخ فرهنگ ایران محسوب می شود و زمانی این شهر معروف به شهر کتاب خانه‌ها و نظامیه بوده است. حال با ما همراه باشید تا آثار باستانی و جاذبه‌های گردشگری این شهر کهن را به شما معرفی کنیم.
آتشکده آذر برزین مهر
این آتشکده در عهد ساسانی در ناحیه ریوند نیشابور قرار داشته و یکی از ۳ آتشکده مهم زرتشتیان محسوب می‌شده درمورد محل و مکان دقیق آن اطلاعات زیادی در دست نیست عده‌ای از محققین بنایی سنگی برفراز ارتفاعات روستای مهر در غرب سبزوار را که به خانه دیو معروف است وعده‌ای دیگر نیزمحلی در مجاورت ارتفاعات روستای برزنون نیشابور را محل این آتشکده دانسته اند.
بنای اولیه این آتشکده را به زرتشت نسبت می‌دهند، اما برخی نیز آنرا به گشتاسب نسبت می‌دهند که به شکرانه قبول این آئین زردتشت در این محل این آتشکده برپاشد.
این آتشکده خاص طبقه کشاورزان و دهقانان بوده و مردم از سراسر مناطق ایران در ایام خاصی به منظور انجام مراسم مناطق ایران در ایام خاصی به منظور انجام مراسم عبادی و مذهبی در این آتشکده گرد هم آمده و به اجرای آئین مذهبی خود می‌پردازند. وجود آتشکده برزین حاکی از این است که این شهر قبل از اسلام از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار بوده است.
گنبد‌های آجری شادمهر
حدود ۱۰ کیلومتری جنوب نیشابور در کنار جاده منتهی به کاشمر در میان قبرستانی قدیمی دو بنای آجری به فاصله کمی از یکدیگر با ساختار و اندازه متفاوت بنا شده اند که به نام‌های شادمهر، مهراباد و مهروا معروف می‌باشند. از ویژگی‌های معماری این آثار می‌توان گنبد بزرگ به دوران سلجوقی و گنبد کوچک به عصر ایلخانی انتساب داد. احتمالاً این دو بنا بر سر مقابر اشخاصی صاحب نام یا عارف ساخته شده است.
شادیاخ یا شهر کهنه
شادْیاخ یا شادی کاخ یا شادی یاخ یکی از محله‌های شهر کهن نیشابور بوده‌است که از اوایل سده سوم هجری مسکونی شده و تا سال ۶۶۹ هجری قمری که زمین‌لرزه آن را در هم درنوردیده، اهمیت ویژه‌ای داشته‌است.
در دوره‌های بعد نیز مورد توجه حکمرانات و سلاطین قرار گرفته است. محوطه این سایت باستانی بالغ بر ۲۶ هکتار است که بیش از ۲ هزار مترمربع آن کاوش و صد‌ها اثر تاریخی در آن کشف شده است.
شادیاخ به عنوان یک موزه روباز و صحرایی می‌تواند به عنوان یکی از مراکز مهم گردشگری نیشابور قرار گیرد از شش فصل کاوش باستان شناسی شادیاخ، دو برهه مهم تاریخ نیشابور را دریافت شده است که دوران سلجوقی و خوارزمشاهی، دوران ایلخانی، در دوران سلجوقی و خوارزمشاهی نیشابور در اوج شکوه و عظمت فرهنگی بود و هنر در همه وجوه خوش می‌درخشید. از آن دوران در سمت شرقی دروازه جنوبی شادیاخ کاخ یا عمارتی اشرافی کشف شده که بخوبی نحوه معیشت و الزامات زندگی آن دوران را معرفی می‌کند.
محوطه باستانی شادیاخ در جبهه غربی نیشابور کهن و به فاصله حدود ۳ کیلومتری شهر نیشابور فعلی قرار دارد.
بازار سرپوش
نیشابور یکی از معدود شهر‌های خراسان رضوی ست که امروزه دارای بازار سنتی است. قدمت این بازار سر پوشیده که به دوره صفویه بازمیگردد در خیابان اصلی این شهر " امام خمینی (ره) " واقع شده است.
در این بازار حجره‌های مشاغل سنتی و بومی از قبیل فرش فروشی رویگری، مسگری، رنگرزی و پارچه فروشی مشاهده می شود.
مسجد جامع نیشابور
مسجد جامع یکی از بنا‌های با ارزش این شهر می‌باشد که قدمت آن به دوره‌ی تیموری باز می شود که در سال ۸۹۹ هجری توسط پهلوان علی کرخی فرزند با یزید ساخته شد. این مسجد ۴ ایوانی دارای سه مدخل ورودی و خروجی است که در سمت شمال شرق و غرب مسجد قرار دارند و مسجد را به محلات قدیمی شهر ارتباط می‌دهندو در حال حاضر در مرکز شهر واقع است.
کاروانسرای شاه عباسی
قدمت این بنا مربوط به دوره صفویه بوده این اثر در دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی به عنوان محل نگهداری فقرا و ایتام استفاده می‌شده، این کاروانسرا در خیابان امام خمینی (ره) قرار دارد و به عنوان مرکز عرضه صنایع دستی نیشابور استفاده می‌شود. همچنین موزه آثر باستانی نیشابور در آن قرار دارد.
آرامگاه حکیم عمر خیام نیشابوری
حکیم عمر خیام ریاضی دان، فیلسوف، منجم، شاعر و یکی از بزرگترین دانشمندان و از مفاخر ملی ایران و حتی جهان است، که در دوازدهم محرم الحرام سال ۴۳۹ هجری قمری در نیشابور متولد و در سال ۵۲۷ هجری قمری دار فانی را وداع گفت آرمگاه این فیلسوف در ۵ کیلومتری نیشابور و در مجاورت امامزاده محروق قرار دارد.
آرامگاه عطار نیشابوری و کمال الملک
فرید الدین محمد بن ابراهیم عطار نیشابوری در سال ۵۴۰ هجری قمری در قریه کدکن " از توابع نیشابور " پا به عرصه وجود گذاشت و از آغاز جوانی به تحصیل علوم و فنون پرداخت. او از جوانی اهل درد و عرفان بود و در حالیکه در دکانش به دارو فروشی اشتغال داشت تدوین الهی نامه و مصیبت نامه را آغاز کرد.
آرامگاه این عارف شاعر در پنج کیلومتری شرق نیشابور و در مجاروت آرامگاه محمد غفاری فرزند میزرا بزرگ کاشانی مقلب به کمال الماک یکی از استادان برجسته نقاشی ایران که در زمان مظفرالدین شاه می‌زیست، قرار دارد.
بقعه امامزاده محروق (ع)
در سوی دیگر بنای یادبود حکیم عمر خیام بنای مذهبی دیگر با منظره زیبا از کاشی‌های معرق جلب نظر می‌کند. این مکان مدفن امامزادگان محمد محروق از نوادگان امام سجاد (ع) و ابراهیم از اعقاب امام موسی کاظم (ع) است، قدمت این بنا که مشتمل بر یک ایوان، دوبنای مرکزی، مسجد، تالار و شبستان بوده به دوره صفویه باز می‌گردد.
فضل بن شاذان
فضل بن شاذان بن خلیل ازدی، از متکلمین طراز اول شیعه و یار و مصاحب چهار امام همام - یعنی امام رضا (ع)، امام محمد تقی (ع)، امام علی النقی (ع) و امام حسن عسگری (ع) - بوده است. آرامگاه فضل بن شاذان در ۶ کیلومتری جنوب شرقی شهر نیشابور، واقع شده است.
بی بی‌شطیطه
شطیطه زنی مومنه و پاک‌نهاد بود که ارادت خاصی به ائمه‌ی اطهار و به ویژه امام زمان خود –حضرت موسی بن جعفر علیه‌السلام- داشت. آرامگاه بی‌بی شطیطه در سوی غربی خیابان امام خمینی نیشابور و در میدان بی‌بی‌شطیطه، جای گرفته است.
امامزادگان محمد و عبدالله
امامزادگان محمد و عبدالله، از فرزندان محمد حنفی و از نوادگان امام علی علیه‌السلام‌اند. آرامگاه این دو امامزاده، در بوستان شهیدهاشمی‌نژاد نیشابور، این دو آرامگاه به صورتی جداگانه و با فاصله در ضلع شمالی و شرقی بوستان هاشمی‌نژاد، جای گرفته‌اند.
منطقه گردشگری درود نیشابور
اولین مکان سکونتی پس از نیشابور که با ملاک‌های تقسیمات کشوری در سال ۱۳۴۲ بعنوان شهر انتخاب شده شهر درود بوده است. این شهر زیبا و کوه پایه‌ای با ارتفاع متوسط ۱۵۷۰ متر از سطح دریا می‌باشد. وجود حمامی از دوره صفویه و درخت چناری با قدمت حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ سال نشان از سابقه طولانی و سکونت در این منطقه زیبا دارد.
نام اولیه ده رود یا قرار گرفتن در محل تلاقی دو رود از دلایل وجه تسمیه درود بیان شده است این شهر زیبا در حدود ۳۰ کیلومتر از شهر نیشابور " ۵ کیلومتری شمال شهر قدمگاه " می‌باشد و نیز ایجاد سایت پرواز با کایت از مزیت‌های گردشگری درود است و علاوه بر این مکان ارتباط با دره زیبای جاغرق و طرقبه مشهد در آن سوی ارتفاعات بینالود و احداث بزرگراهی کوهستانی از مسیر مذکور در آینده، موقعیتی است که می‌توان این شهر را با عنوان یکی از قطب‌های کم نظیر گردشگری طبیعی در استان خراسان رضوی مطرح نماید.
منطقه گردشگری خروین
شهر بزرگ و تاریخی خروین در ۲۰ کیلومتری شرق شهر نیشابور و به فاصله ۲ کیلومتری از مسیر جاده ارتباطی به مشهد واقع شده است. ارتفاع متوسط شهر ۱۵۰۰ متر بالاتر از سطح دریا و جریان دو رودخانه پرآب خرو، خرو کوچک و بزرگ و شکل گیری شهر خروین در محل تلاقی آن‌ها بعلاوه وجود باغ‌های انبوه میوه در حواشی دو دره رودخانه‌های مذکور سبب شده تا یکی از کم نظیر‌ترین چشم انداز‌های زیبای طبیعی در کوهپایه‌های شرقی ارتفاعات بینالود خلق شده است.
باغرود یکی از معروف‌ترین مراکز گردشگری طبیعی در نیشابور
باغرود منطقه و شهرکی سرسبز است که در ۱۲ کیلومتری شمال نیشابور قرار دارد. دره‌ای که در آن رودخانه‌ای در جریان است و اطراف آن پوشیده از درختان میوه، گردو، چنار، گیلاس، سیب است.
باغرود یکی از معروف‌ترین مراکز گردشگری طبیعی در نیشابور به شمار می‌آید که در مسیر جاده منتهی به آن نیز مناطق و روستا‌های دیدنی دیگری، چون برف ریز قرار دارند. اگر قصد سفر به نیشابور دارید، پیشنهاد می‌کنم از این منطقه ییلاقی نیز دیدن کنید.
اما در پایان به بحث شیرنی سوغات نیشابور می رسیم؛ می توان از سوغات نیشابور به سنگ فیروزه، ریواس و محصولات مانند شربت ریواس، کمپوت ریواس و صنایع دستی این ابر شهر تاریخی نام برد.
عکاس؛ میترا زرگرانی
عکاس؛ مرتضی امین الرعایایی
انتهای پیام//ر.ح
