ایزدبانوی ایلامی را بیشتر بشناسیم/ایزدبانو خسته است و رنجور + تصاویر

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، آریا پژوهشگر تاریخ ایران و میراث فرهنگی در شیراز اظهار کرد: سنگ نگارۀ ایزدبانوی ایلامی در نزدیکی یکی از روستا‌های شهر مرودشت، در دامان کوه بلندی جای دارد و سَده‌های پُرفراز و نَشیبی را پشت سر گذاشته و کمابیش به سلامت به دست ما رسیده است.

او با بیان اینکه این سنگ نگاره امروزه، نیازمند یاری رسانی مسئولان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است، ادامه داد: چشمان باز و نگاه ایزدبانوی ایلامی هم، به ما همین را می‌گوید و از ما می‌خواهد که او را تنها نگذاشته و رهایش نکنیم.

آریا تصریح کرد: این سنگ نگاره به ما می‌گوید که، او تنها ایزدبانوی ایلامی سرزمین پارس است که تا به امروز می‌شناسیم و از گذر تُندباد‌ها و رُخداد‌های ناگوار و پستی و بلندی‌های فراوانی به سلامت گذر کرده و کمابیش ۳ هزار ساله است و گرد و خاک و کهنگی بر رُخساره اَش نشسته است.

چشم امید سنگ نگاره ایزدبانوی ایلامی به مسئولان و مدیران

پژوهشگر تاریخ ایران و میراث فرهنگی در شیراز بیان کرد: چشم امید سنگ نگاره ایزدبانوی ایلامی به سوی مسئولان و مدیران فرهنگی شهر و استان است تا نیم نگاهی و گوشۀ چشمی به او داشته باشند و فراموشش نکنند.

او اظهار کرد: این سنگ نگاره از پس هزاره‌های دور آمده است، مسافری خسته از دل تاریخ. راز و رمز‌های نهان و آشکاری دارد و می‌خواهد که برایمان بازگو کند.

آریا گفت: باید که شنوندۀ خوبی باشیم و به درد دل هایش گوش فرا دهیم و همراه و یاورش باشیم. خسته است و رنجور و زخم خورده؛ و به ما می‌گوید که تنهایش نگذاشته و رَهایش نکنیم...

گاه نگاری و هویت شناسی سنگ نگارۀ ایزدبانوی ایلامی مرودشت

کتایون پِلاسعیدی باستان شناس با گرایش ایلام کهنه، میانه و نو دربارۀ گاه نگاری و هویت شناسی این سنگ نگاره اظهار کرد: در این سنگ نگاره، نقش یک ایزدبانوی ایلامی تراشیده شده است که از اَندک نگارکَند‌های (نقش برجسته) ایلامی کشور بوده که از ارزش و اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. زیرا که، این نگارکَند به گونۀ تنها و درحال نیایش است. از سویی، از دیدگاه پژوهش‌های باستان شناسی درخُور نگرش است و برای کارشناسان و پژوهشگران ارزش بسیار فراوانی دارد.

پِلاسعیدی افزود: این نگارکَند به انگیزۀ ویژگی‌ها و بی مانند بودن آن، حتی می‌تواند پایان نامۀ دانشجویان قرار گیرد و بر روی آن کار‌های پژوهشی انجام شود.

او ادامه داد: همچنین این سنگ نگاره به گمان بسیار فراوان از آنِ دورۀ ایلام نو است و کمابیش تاریخ ۸۰۰ پیش از میلاد را می‌توان برای آن در نظر گرفت. یعنی سنگ نگارۀ ایزدبانوی ایلامی را می‌توان ۲ هزار و ۸۰۰ ساله یا کمی بیشتر پنداشت.

این باستان شناس اضافه کرد: هرچند که، با استواری و دقیق نمی‌توان دربارۀ دیرینگی این سنگ نگاره نظر قطعی داد و نیازمند بررسی و پژوهش‌های میدانی است. با این همه، مهم‌ترین جُستار ما، دیرینگی و هویت شناسی آن نیست. بلکه، باید راه‌های حفاظت و پاسداری بهتری را برای آن در نظر گرفت.

پِلاسعیدی تصریح کرد: شاید بهتر باشد که این سنگ نگاره را به نزدیک‌ترین موزه جا به جا کرد و یا دست کم در محل زایش خود با نصب سایه بانی استاندارد و بر پایۀ منشور‌های فراملی (بین المللی) حفاظت و مرمت از آن پاسداری و نگاهبانی کرد. از همین روی، شایسته و بایسته است تا ادارۀ میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی راه کاری علمی و اصولی با ارائۀ طرحی مصوب، برای آن اَندیشیده و از وضعیت بد و ناگوار موجود سنگ نگاره را بیرون بیاورد.

سنگ نگارۀ ایزدبانوی ایلامی را نخستین بار «گ. گروپ» در یک بررسی باستان شناسی کشف کرد.

بلندای نگارکَند ۵۸ سانتی متر و پهنای آن ۲۲ سانتی متر است. موضوع نقش، فردی با جامۀ بلند ایستاده و هیکل او، از سمت راست بدن و در حالی که سر (از دید گروپ) به سوی راست برگشته، نشان داده شده است و گمان می‌رود کلاه ساده و گردی به سر دارد.

هرچند بازوی راستش بسیار آسیب دیده، ولی به نظر می‌رسد که دستش برابر دهان یا صورت قرار گرفته و بلند کرده است.

جامۀ او، ساده و بلند است به گونه‌ای که حتی پا‌ها را در بخش عقب می‌پوشاند، ولی در بخش جلو برای نشان دادن جزئیات بیشتر جامه کوتاه می‌شود.

خط‌هایی در حاشیۀ پایینی جامه دیده می‌شود که به گمان فراوان آرایش‌های (تزیینات) جامه است. «گ. گروپ» بر این باور است که او، شاهزادۀ ایلامی است که در حالت نیایش دیده می‌شود. او سنگ نگارۀ نام برده را با تندیس (مجسمه) کشف شده در نیایشگاه «اینشوشیناک» در شوش سنجیده و آن را به دورۀ ایلام میانه، نسبت می‌دهد. اما «پیتِرکالمایِر» سنگ نگاره را با نگارکَند‌های روی گوردَخمه‌های هخامنشی سنجیده و آن را از دورۀ ایلام نو یا دورۀ پیش از هخامنشی می‌داند.

سنگ نگارۀ ایزد بانوی ایلامی که در حال نیایش است، یکی از آثار آیینی و ارزندۀ کشور و سندی پویا و زنده به شمار می‌آید که تاریخ اجتماعی آن روزگار را به نمایش گذاشته و یکی از بی همتاترین و کم مانندترین یادگاران دورۀ کمتر شناخته شدۀ ایلامی را به تصویر کشیده است و همین اَمر کار ما را در پاسداری و نگهبانی از آن، سخت‌تر و دشوارتر کرده است.

همچنین آگاهی ما از دورۀ ایلامی بسیار اَندک و ناچیز است و حفاظت و پاسداشت اصولی آن، اَمری بایسته (ضروری) به شمار می‌آید. سنگ نگارۀ ایزدبانوی ایلامی را تنها نگذاریم. نگاه پراُمیدش را به دستان ما دوخته است. یاری رسان آن بوده و رهایش نکنیم. نکند که خدای ناکرده، فردا دیر شود.

نگارکَند ایزدبانوی ایلامی ۳ هزار ساله در پیرامون شهر مَرودشت، همچنان در خطر دست اَندازی سوداگران اَموال تاریخی و فرهنگی است و در گوشه‌ای رها شده و روزگار سختی را سپری می‌کند.

سنگ نگارۀ ایزد بانوی ایلامی مَرودشت با شمارۀ ۱۳۵۰۷ به تاریخ ۲۳ مهرماه ۱۳۸۴ خورشیدی به ثبت ملی رسیده است.

به دلیل در خطر بودن سنگ نگاره و موارد امنیتی از دادن نشانی بیشتر این سنگ نگاره، پرهیز شده است.

انتهای پیام/