به گزارش خبرنگار
دفاعی امنیتی باشگاه خبرنگاران، "همایش استانی پدافند کالبدی و فنی مهندسی مدیران کل پدافند غیرعامل استان‌ها" با حضور رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در محل این سازمان برگزار شد.
سردار غلامرضا جلالی در این جلسه ضمن اشاره به تصویب اساسنامه توسط مقام معظم رهبری گفت: اساسنامه ظرفیت‌های بسیار خوبی را ارائه می‌کند و تکالیف قانونی مشخصی را در محورهای مختلف تعیین می‌کند، یکی اینکه برابر اساسنامه شورای عالی یا کمیته دائمی پدافند غیرعامل به تصویب رسیده که متشکل از هفت نفر است. رئیس ستاد کل، رئیس سازمان پدافند غیرعامل، وزرای دفاع و کشور، رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی و رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس به علاوه یکی از معاونین ستاد کل، حوزه کار و تصمیمات این شورا در اساسنامه مشخص شده است و می‌تواند خیلی از مشکلات را برطرف کند. نکته دوم این است که این اساسنامه به صراحت در استان‌ها، استاندار را مسئول پدافند غیرعامل خطاب کرده، نکته دیگر اینکه ماموریت‌های عملیاتی پدافند غیرعامل مثل قرارگاه زیستی، سایبری، پرتویی و شیمیایی در اساسنامه تصریح و ماموریت‌های ستادی و عملیاتی هم کاملاً مشخص شده است.
وی ادامه داد: همراه با اساسنامه گزارش خدمت مقام معظم رهبری تقدیم و رویکردهای جدید پدافند غیرعامل تشریح شده است، که چون تهدیدات تغییر کرده می‌بایست رویکردها هم در مقابله با تهدیدات تغییر کند و به نوعی تقابل نظیر به نظیر با آن‌ها داشته باشد، ایشان پس از مطالعه گزارش، پی نوشت فرمودند؛ که «همین درست است»، این رویکرد را هم تایید فرمودند.
جلالی یادآور شد که در گزارش ذکر شده سه نوع دسته بندی برای تهدیدات وجود دارد: تهدیدات فناورانه (فناوری محور)، تهدیدات مردم محور و تهدیدات سخت و نظامی و برای مقابله و رویایی با آن حدود ۸ حوزه تخصصی، پدافند غیرعامل را احصاء کرده، بالطبع بحث‌های این ۸ حوزه تخصصی و لازم است مدیران حاضر در جمع این حوزه‌ها را دقیق بشناسند.
وی ادامه داد: این جلسه متمرکز به پدافند کالبدی است. تلاش می‌شود که رویکرد پدافند کالبدی توضیح داه شود، حضرت آقا فرمودند پدافند غیرعامل یک اصل برای همیشه نه در یک مقطع خاص، بنابراین این مسئله، مستمر و همیشگی است به این مفهوم که اگر تهدید کم شود مفهومش این نیست که دست از کار بکشیم بلکه این باید کاملاً ادامه پیدا کند، ایشان فرمودند پدافند غیرعامل مثل مصونیت سازی برای انسان است و از درون ما را مصون می‌کند. به این معنی است که اگر دشمن تهاجمی بکند اثر نخواهد داشت.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل اظهار داشت: نکته بعدی این است که ایشان فرمودند؛ مهم است که این مصونیت سازی را برای کل پیکره کشور و جامعه بوجود بیاوریم و این با پدافند غیرعامل تحقق پیدا می‌کند، براساس این نگاه مقام معظم رهبری مصونیت را به بدن تشبیه کردند و پیکره را مساوی با کالبد بدن دیدند و مصداق آن زیر ساخت‌های کشور است. جامعه را هم مردم فرض کردند که در مقایسه با انسان جان است و در دستگاه‌ها روح یا نگاه مدیریتی. پس ایشان در سه حوزه مصونیت خواستند: ۱- کل پیکره و کالبد کشور ۲- جامعه ۳- نظام مدیریتی و هرکدام از این‌ها رویکردهای خاص خود را دارد.
وی افزود: در کالبد و پیکره کشور، پدافند کالبدی را دنبال می‌کنیم، در جامعه پدافند مردم محور و در نظام مدیریتی سایر رویکردها را. ورود به مسئله پدافند کالبدی توجه به تهدیدات خاص این حوزه است. اولین تهدید که در اینجا وجود دارد تهدید جنگ نودهای اساسی است، رویکردی که آمریکایی در انتخاب مدل اهداف دارند می‌گویند تمرکز بر نود‌ها (گره) در واقع گره‌های زیر ساختی که در ساختار یک کشور وجود دارد، میزانی که بقیهٔ زیر ساخت‌ها به یک زیر ساخت وابسته هستند، وقتی میزان وابستگی بالا برود گره تولید می‌شود، در واقع تمرکز بر روی گره‌ها رویکرد آمریکایی هاست، یعنی هر چه در نظام معماری مهندسی کشور گره و نود تولید کنیم این گره و نود در لیست اهداف دشمن قرار می‌گیرد و هر چه این گره بزرگ‌تر باشد در اولویت بیشتر توجه دشمن قرار می‌گیرد.
جلالی گفت: نکته بعدی دشمن، سیستمی به دشمن خود نگاه کردن است یعنی اینکه دشمن فقط قدرت نظامی نیست بلکه مجموعه‌ای از محورهای قدرت است که نگاه فلج سازی راهبردی و تمرکز بر نگاه سیستمی بر کشور و پیدا کردن روابط و اجزایی است که اگر این روابط و اجزا آسیب ببیند کشور فلج خواهد شد.
وی در ادامه گفت: نکته بعد که باید به آن اشاره شود، جنگ‌های فنی و مهندسی است، امروزه مدل‌های حمله و تهدید به نوعی فنی و مهندسی شده‌اند یعنی وقتی به جایی حمله می‌شود بمب‌ها کاملاً تخصصی و در هر حوزه بمب خاص خودش وجود داشته و نگاه فنی بر این موضوع حاکم است، برای مثال اگر بخواهید یک ساختمان مرتفع را تخریب کنید کارگر معمولی نمی‌تواند آن را تخریب کند بلکه کسی باید پیشنهاد تخریب را بدهد که نظام باربر ی ساختمان را شناخته و ستون‌های اصلی ساختمان را از تعادل خارج کند که موجب تخریب آن می‌شود، از این منظر نگاه به تهدیدات این حوزه کاملاً نگاه فنی است مثلاً وجود ماهواره و سیستم‌های امنیتی هنگام حمله به یک کشور باعث می‌شود تا مهاجم بداند دقیقاً به کدام منطقه آسیب برساند که موجب آسیب تاثیر گذار شود.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور ادامه داد: اولین تهدیدی که در این حوزه وجود دارد، اشرافیت روی زیر ساخت‌ها و سامانه‌های سنجش از راه دور است که از زیر ساخت‌ها عکسبرداری و شناساسیی می‌کند. مثلاً در عکس‌هایی که در کتابخانه کاخ سفید از زیر ساخت‌های نطنز وجود دارد حتی قٌطر، سطح و میزان خاکریزی کاملاً مشخص شده است و نشان می‌دهد که یک نگاه مستمر بر روی آن بوده، زمانی که بخواهد برای عمل انتخاب شود، از تمام اطلاعات فنی آن آگاه هستند، اخیراً گوگل سامانه جدیدی تولید کرده که به صورت آنلاین از طریق ماهواره فیلم برداری می‌کند، این مسئله حوزه‌های امنیتی را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد، یعنی می‌تواند یک ماشین یا فرد مهم را تبدیل به هدف کرده آن را تعقیب کند.
وی گفت: نکته بعدی شبکه‌های جاسوسی فنی، صنعتی است، تنظیم قرارداد و پروتکل‌های امنیتی در شرکت‌های مشاوره، یعنی اطلاعات را در حوزه‌های مختلف جمع کرده و استفاده می‌کنند، اینگونه نیست که مشاور خارجی در بخشی بیاید و باعث پیشرفت شود، اطلاعات جمع آوری و بفروش می‌رسد. لذا باید توجه کرد که حضور مشاور خارجی در پروژه یعنی اینکه اطلاعات شما را خارج می‌کنند، خرید و فروش اطلاعات در این زمینه بسیار است. دشمن اطلاعات زیر ساختی را گرفته وبر اساس این اطلاعات تعیین هدف می‌کند.
جلالی در ادامه اظهار داشت: از این منظر اکثراً اهداف غیر نظامی و گره‌ها و زیر ساخت‌ها هدف است. لذا آن زیر ساختی که بتواند بیشترین عدم تعادل و آسیب را در کشور ایجاد کند در بالای لیست قرار می‌گیرد، مثلاً در جنگ ۳۳ روزه مراکز فاضلاب روستایی تبدیل به هدف شد علت آن بود که در صورت زدن فاضلاب بهداشت مردم آسیب ببیند و مردم دچار مشکل می‌شوند. در واقع ارتباط مستقیم بین اهمیت زیر ساخت و اهداف آن‌ها وجود دارد یعنی به میزانی که زیر ساخت‌ها اهمیت پیدا می‌کنند، وارد لیست اهداف جذب دشمن می‌شود. برای هر نوع زیر ساختی سلاح خاص درست شده است برای بتن یک نوع سلاح، برای دکل‌های ماکروویو یک نوع و...، زیر ساخت‌های که بیشترین وابستگی به آن وجود دارد در ابتدای لیست دشمن قرار می‌گیرد.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور گفت: استفاده از عوامل پنهان در این حوزه‌ها نیز یک نکته بسیار اساسی است که معمولاً در شبکه‌های جاسوسی به آن دقت می‌شود، نگاهی که به تهدید‌شناسی وجود دارد این است که نخست ببینیم چه تهدیدی به صورت کلان علیه کشور موجود است، بعد آن تهدید را در حوزه‌ای به صورت تخصصی شناسایی و رصد شود این تهدید علیه کالبد ما چه کارکردی داشته و ببینیم چه خساراتی وارد می‌کند، میزان خطر هر زیر ساخت را در مشخص، هم افزایی خطر را هم نگاه سیستمی کرده، محاسبه کنیم. لذا این مسیر به صورت ۵ گام است که باید به آن توجه کنیم.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: ۳ دسته مفهوم در پدافند وجود دارد؛ یک دسته مباحث راهبردی است که از جنس مدیریت راهبردی و در سطوح راهبردی مدیریتی و برنامه ریزی می‌شود مثلاً برنامه توسعه کشور طرح جامع توسعه گاز و...، ممکن است در این طرح‌ها می‌تواند کل آسیب و آسیب پذیری نهادینه شود اگر توجه شودسپس به لایهٔ بعدی برویم. سطح دوم سطوح عملیاتی است که عموماً رویکرد مهندسی و کارهای صنعتی را در بر گرفته، ماهیت مهندسی و ساخت دارد در سطح اول مفهوم تولید شده، برنامه است و از آن بهره برداری می‌کنیم مثل زیر ساخت‌های موجود که از آن بهره برداری می‌شود، در هر سطحی ماهیت بحث‌ها متفاوت است، در سطح راهبردی ماهیت بحث مغز افزاری است (از جنس سیاست، راهبرد، قانون) در سطح زیر ساختی ماهیت بحث مهندسی است، جامعهٔ مهندسی کشور و هر ساختاری در کشور که برنامه را به زیر ساخت تبدیل می‌کند مخاطب است.
جلالی افزود: ماهیت سطح سوم، ماهیت مدیریت و بهره برداری است و بحثی که در آن دنبال می‌شود آمادگی پاسخ به هر تهدید و سطح ادبیات آن برنامه ریزی راهبردی است. سطح دوم مخاطب مهندسین هستند و لذا ادبیات آن هم ادبیات مهندسی و صنعتی است، در سطح سوم مخاطب مدیران اجرایی هستند که ادبیات آن بیشتر، مدیریت بحران و اجرا است. در هر حوزه در سطح راهبردی به دنبال این هستیم که یک برنامه توسعه پایدار و مصون تولید کنیم در سطح دوم مهندسی هدف تبدیل برنامه به زیر ساخت است در سطح سوم اهداف بهره برداری بهینه است که در واقع کاهش تلفات تاثیر مدیریت بحران را به عنوان نتیجه این حوزه نشان می‌دهد.
وی در خصوص سطوح تهدیدات گفت: در سطح راهبردی، تهدیدات راهبردی، سطح عملیاتی، تهدیدات فنی مهندسی و در سطح اجرایی، تهدیدات تاکتیکی و اجرایی مطرح است، در پدافند کالبدی نیازمند به یک چرخه هستیم زیرا در بحث‌ها گفته می‌شود نهادینه سازی مفاهیم پدافند غیرعامل در ذات طرح‌ها، اولین کار این است که دانش و علم مهندسی در آن حوزه تولید شده، دانش تبدیل به استاندارد و الزام، سپس در مراجع قانونی تصویب و ابلاغ شود، چه از طریق سازمان استاندارد ویا سازمان پدافند غیرعامل، بنابر اساسنامه تصویب و ابلاغ آیین نامه‌های تخصصی حوزهٔ پدافند غیرعامل به کمیته دائمی سازمان واگذار شده است.
وی همچنین اظهار داشت: سطح بعدی انتشار پس از ابلاغ، آموزش و فرهنگ سازی (کتاب و فیلم آموزشی)، سپس اِعمال و اجرا است، که در این مرحله وارد حوزه‌های مدیریتی شده، کنترل و نظارت انجام می‌دهیم، در این مرحله باید بازخورد مشخص شود، مقام معظم رهبری فرمودند که بروید و مطمئن شوید که کاری که گفته‌اید انجام می‌شود یا خیر، در بازخورد برخورد هم هست یعنی اگر دستگاهی اقدام نکرد، با آن برخورد می‌شود، بعد اصلاح و بهینه سازی، سپس نهادینه کردن در ذات طرح است.
وی در خصوص دسته بندی سرمایه‌های کالبدی گفت: در پدافند کالبدی سرمایه‌ها باید شناخته و دسته بندی شود که این کار به دو صورت؛ اهمیت و ماهیت انجام می‌شود، اهمیت یعنی حیاتی، حساس مهم و قابل حفاظت واز نظر ماهیت، نوع سرمایه‌های فیزیکی، انسانی، سایبری و سرمایه‌های معنوی مورد نظر است.
رئیس سازمان پدافند غیر عامل کشور گفت: گام بعد این است که تهدیدات آن حوزه را به صورت تخصصی شناخته و آسیب پذیری‌ها احصاء شود. در واقع آسیب پذیری یعنی پیامد اثر تهدیدات بر سرمایه، که اگر دچار چالش شود، آسیب پذیر و چنانچه به چالش نیفتد می‌شود ضعف ریسک، میزان آن را اندازه گرفته (میزان تهدید خطر برتولید) ومشخص می‌شود تهدید موثر بر طرح چیست، مهندسی معکوس می‌کنیم و یا مهندسی مستقیم سپس آسیب پذیری را به سمت صفر کاهش می‌دهیم به صفر که رسیدیم می‌شود مصون، در مقطی هم در آینده ارزیابی مجدد می‌کنیم این در واقع همان چرخه است.
جلالی گفت: در حوزه‌های دانشی و علمی انسان‌ها زیر ساخت هستند به همین دلیل است که کشور‌ها نسبت به انسان‌های سطح بالا ی خود اقدامات حفاظتی و کنترلی انجام داده و از آن‌ها حفاظت می‌کنند، زیر ساخت‌های معنوی، زیر ساخت‌های فیزیکی یعنی زیر ساخت‌هایی که در فضای سایبری می‌توان به آن حمله کرد و سایر زیر ساخت‌ها، این زیر ساخت‌ها به لحاظ کارکرد می‌توانند زیر ساخت‌های دفاعی، امنیتی، عمومی، مردمی، بهداشتی و انواع و اقسام دیگر باشند، که به لحاظ اهمیت در استان‌ها مجبور هستیم دسته بندی زیر ساخت‌ها را به نوعی متفاوت کنیم.
وی در خصوص اهمیت زیرساخت‌ها گفت: یک زیر ساخت ویژه داریم یعنی زیر ساختی که خودش زیر ساخت بقیه زیر ساخت‌های حیاتی است، یعنی پیامد آسیب دیدن این زیر ساخت در سطح ملی تاثیر گذار باشد، زیر ساخت حساس، که تاثیر آن چند استانی است، زیر ساخت مهم، که تاثیر آن استانی و زیر ساخت قابل حفاظت که تاثیر آن نقطه‌ای است.
وی ادامه داد: بصورت قانونی سه دسته زیرساخت؛ حیاتی، حساس و مهم وجود دارد اما در سطح استان مهم و قابل حفاظت هم مطرح است که این لایه‌ها با هم متفاوت است، از نظر میزان امنیت اگر زیر ساخت ویژه باشد باید آسیب ناپذیر شود. سطح حیاتی باید کاملاً مصون بوده و بتواند تهدید را پاسخ دهد. سطح حساس، پایدار و مستحکم، سطح مهم ایمن و سطح قابل حفاظت باید امن باشد.
جلالی گفت: در بحث طراحی و بهره برداری با دو نگاه حرکت می‌کنیم؛ یکی مهندسی مستقیم یعنی اِعمال ملاحظات پدافند غیر عامل از ابتدا و به صورت گام به گام، نگاه دوم اقدامات مهندسی معکوس، یعنی برای طرح‌های ساخته شده و در حال بهره برداری است که بخواهیم اقدامات پدافند غیرعامل را انجام دهیم، از مهندسی معکوس استفاده می‌کنیم.
وی افزود: در مسائل مهندسی سه دسته مفهوم را دنبال می‌کنیم؛ یکی اصول، دیگری الزامات و سوم ملاحظات، اصول که صد در صد لازم الاجرا است و چنانچه اجرا نشود آسیب می‌بیند، الزام بایستی انجام شود ملاحظه می‌تواند انجام شود یا انجام نشود. در واقع مثل واجب و مباح و مستحب است.
جلالی گفت: در پدافند کالبدی نیازمند نظام فنی و اجرایی مهندسی پدافند غیر عامل هستیم، تفاوت آن با نظام مهندسی جاری و عادی این است که اثر تهدید انسان ساخت در این نوع نظام مهندسی وجود ندارد، در نظام فنی و مهندسی خودمان اثر تهدید انسان ساخت را بررسی، کنترل و مدیریت می‌کنیم.
وی ادامه داد: نکته بعد، لزوم ظرفیت‌های فنی و بومی پدافندغیر عامل است، منظور از فنی، شرکت مشاور پیمانکار و مهندسین و بومی هم اینکه داخلی باشد، راهبری، هدایت و کنترل و نظارت طرح‌ها را باید انجام دهیم، همچنین در حوزه‌های فنی مهندسی مدیریت دانش انجام داده و دستاوردهای خود را مستند سازی کنیم و به بقیه استان‌ها و شهر‌ها آموزش داده و الگوی طرح توسعه به صورت بومی و نهادینه سازی نظام فنی مهندسی طرح‌ها را داشته باشیم، اصول ارزش عبارتند از؛ الف) نظاممندی و مهندسی، ب) پویایی، ابتکار و خلاقیت، پ) استحکام، ایمنی، ج) پایداری و مصونیت، چ) استاندارد آیین نامه‌های بومی و فنی.
جلالی گفت: ۲ عنصر در استانداردهای ملی مغفول مانده، یکی عنصر ملاحظات اقلیمی و محیطی، مثل استانداردی که از ژاپن و استرالیا می‌آید، عینا همینجا اجرا می‌شود، دیگری هم تهدید انسان ساخت، اگر این دو عنصر در استاندارد دیده شود آن استاندارد یک استاندارد بومی تلقی می‌شود.
وی ادامه داد: شعار محوری ما، مستحکم، ایمن، پایدار و مصون سازی است، رسالت این مجموعه مصون سازی کالبدی و پیکره‌ای کشور در برابر تهدیدات دشمن است، مصونیت چارچوبی دارد؛ اول اینکه تهدید تخصصی هر حوزه را بشناسیم. دوم اینکه ادبیات علم تخصصی را در حوزه خاص خود داشته واز ملاحظات خاص هر حوزه استفاده کنیم.
جلالی گفت: پرهیز از تعمیم اصول ملاحظات نظامی به همه برنامه‌ها، نکته کلیدی این است که توسعه دانش بین رشته‌ای و ترکیبی پدافند و ادبیات تخصصی آن حوزه به نوعی تزریق و ترکیب عالمانه ژن پدافند به کالبد کشور است که بایستی اینجا شکل گیرد، در این مباحث به دنبال راه اندازی نظام فنی مهندسی خاص پدافند هستیم، پدافند کالبدی، به دنبال مهندسی تهدید‌شناسی با قابلیت زیرسازی و امکان تاثیر بر فرمول‌های مهندسی ست.
وی تصریح کرد: چون تهدید یک مفهوم حسی، نسبی و کیفی است، می‌خواهیم در نظام مهندسی وارد کرده، الگوی طرح‌های پایه‌ای بومی را امن کنیم، این دسته از مباحث، مباحث پایه‌ای هستند که باید آن‌ها را داشته باشیم و نکتهٔ پایانی، نظام خاص حفاظت وبرقراری امنیت در طرح‌ها است. هر طرح بنا بر میزان اهمیتش باید از درجه خاصی از حفاظت برخوردار باشد.
رئیس سازمان پدافند غیر عامل کشور گفت: در بحث سیاست‌ها اولویت اول مسئله کالبدهای حیاتی کشور است، اولویت بعدی کالبدی است که نیازمندی‌های مردم را تأمین می‌کند، سوم تأمین نیازهای اساسی، چهارم تأمین نیازهای بخش دفاع و پنجم نیازهای عمومی را شامل می‌شود.
وی در ادامه گفت: در سیاست‌ها ابتدا طرح‌ها باید بر اساس اهمیت، طراحی و دسته بندی شوند؛ فرآیندهای مهندسی روان سازی شده (پدافند غیرعامل در کار مهندسی نباید تبدیل به یک مانع و عنصر کند کننده بشود)، اختصاص میزان امنیت به اندازه اهمیت طرح، تدوین و تولید آئین نامه‌های پرمصرف، ایجاد آموزش‌های طولی و عرضی جامعه مخاطب است، فرهنگ سازی و تبلیغ باور پذیری عمومی در جامعه مخاطب است، تولید محتوای آموزشی پدافند کالبدی است، هر پروژه‌ای که کار و مطالعه می‌شود باید یک خروجی دانش داشته باشد و در دستگاه‌ها هم افزایی ایجاد کند.
جلالی در ادامه گفت: باید در طرح‌ها صرفه اقتصادی ایجاد شود، در اصول از صرفه به عنوان هزینه فایده جامع یاد می‌شود، کلمه جامع این است که اگر هزینه‌ای شود به فایدهٔ جامع آن هم نگاه شود، صرفهٔ اقتصادی در طرح خیلی مهم است. ارتقای اقتصادی شرکت‌های مشاور و تخصصی، یعنی باید شرکت‌های مشاور تخصصی در آمد مناسب داشته باشند.
وی ادامه داد: به لحاظ دسته بندی ۴ دسته طرح داریم: زیربنایی ملی و منطقه‌ای (فرا ملی و چند استانی)، طرح‌ها استانی، طرح‌های شهری با تمرکز بر شهرهای بزرگ که عموما شورای شهر و شهردار‌ها بر آن متمرکز هستند و طرح‌های عمرانی، طرح‌هایی هستند که وزارتخانه‌ها دنبال می‌کنند و طرح‌های استانی.
رئیس سازمان پدافند غیر عامل کشور در پایان سخنانش گفت: سیاست بعدی هم تولید نظامات روان اجرایی است، یکسری انتظارات برای کارهای مهندسی پدافند تنظیم شده است که امکان دارد به این زودی انجام نشود ولی این رویکرد ماست، هیچ طرح استانی نباید به تهران بیاید و همه طرح‌های استانی در استان تصویب شود. نکته بعدی این است که همهٔ مباحث فنی استان باید در استان انجام شود. فقط از اینجا آئین نامه، نظامات و نظارت انجام شود. سازماندهی شرکت‌های استانی را هم به صورت موضوعی و هم به صورت تخصصی انجام شود. هر اداره کل نیازمند یک تیم فنی مهندسی نیز می‌باشیم، آخرین موضوع هم تدوین و روان سازی فرآیندهای فنی و مهندسی در استان‌ها است. در واقع در قالب یک مدل راحت و روان در اختیار استان قرار بگیرد.
انتهای پیام/