کافه کتاب/45
سوسن طاقدیس: امروز خوراک ادبي سالمی به مخاطب کودک و نوجوان نمی‌رسد
با اینکه خوراک سالمی به مخاطب نمی‌رسد اما وجود چنین آثاری به زنده ماندن ادبیات کودک و نوجوان کمک می‌کند.
خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران - مریم محمدی: سوسن طاقدیس، نویسنده کتاب‌های کودک و نوجوان در سال 1338 در شیراز است که فعالیت داستان‌نویسی حرفه‌ای خود را با نگارش داستان «بابای من درد نبود» در کیهان بچه‌ها آغاز کرد.
وی آثار متعددی را با عناوین «قدم یازدهم»، «زرافه من آبی است»، «پشت آن دیوار آبی»، «دخترک و فرشته‌اش» و... به چاپ رسانده است.
طاقدیس علاوه بر کار داستان کودک، به شعر سرایی در همین حوزه علاقه‌مند است. برخی از اشعار کودکانه او در نشریات به چاپ رسیده است. طاقدیس در سال 86، موفق شد برای کتاب «قدم یازدهم» جایزه کتاب سال را دریافت کند. همچنین دریافت جایزه ادبی پروین اعتصامی برای کتاب «شما یک دماغ ندیدید؟» از دیگر موفقیت‌های اوست.
در ادامه گفتگوی کوتاه ما با او را پیرامون ادبیات کودک و نوجوان کشورمان می‌خوانید:
*خانم طاقدیس لطفاً بفرمایید فعالیت خود را در عرصه ادبیات کودک و نوجوان چگونه آغاز کردید؟
اوایل انقلاب اسلامی بود که قصه‌ای را برای مجله «کیهان بچه‌ها» فرستادم آن قصه مورد توجه سردبیر قرار گرفت و چون کار من را پذیرفته بودند و چون مدیر گروه کودک و نوجوان بودند، من به تهران آمدم و در آنجا مشغول به فعالیت شدم. آن زمان 18 ساله بودم و البته در وهله اول تمایل داشتم که در عرصه نوجوان و بزرگ‌سال بنویسم، اما پس مدتی به نگارش داستان برای کودک و خردسال متمرکز شدم. البته امروز از این اتفاق خوشحالم چرا که معتقدم یکی از مؤثرترین رشته‌های ادبیات، ادبیات کودک و خردسال است.
*شما امروز وضعیت کتاب‌های کودک و نوجوان را چطور ارزیابی می‌کنید؟
به نظر اوضاع ادبیات کودک و نوجوان در شروع کار خوب بود، این به دلیل حضور نویسندگانی بود که کار در حوزه ادبیات کودک را بلد بودند، اما رفته‌رفته افرادی وارد این حوزه ادبی شدند که به دلیل آگاهی نداشتن از این فضا ، آثار کم کیفیت را تولید کردند، هنوز هم به نظر می‌رسد که فضای ادبیات کودک و نوجوان ما تنها به تکرار ادبیات کودک قدیمی اکتفا می‌کند، البته این نوع کتاب‌ها بودنشان بهتر از نبودنشان است. گرچه خوراک ادبی سالم به مخاطب نمی‌رسد، اما وجود این نوع آثار به بقای ادبیات کودک و نوجوان کمک می‌کند.
*نویسنده‌ی کتاب کودک باید چگونه بنویسید که برای مخاطب جذابیت داشته باشد؟
به طور کلی یکی نویسنده هر چه اطلاعات جامع‌تری را در مورد دنیای اطراف خود داشته باشد، می‌تواند در خلق یک اثر هنرمندانه و مخاطب پسند موفق باشد. در مورد ادبیات کودک این امر مهم‌تر است، او باید نه تنها از ادبیات کودک و جهان کودکانه اطلاع داشته باشد، بلکه باید دید و نگاه روانشناسانه، جامعه‌شناسانه و حتی زیست‌شناسانه داشته باشد، باید نوشته او به حدی جذابیت داشته باشد، که در کنار آن جذابیت بصری داستان هم بتواند کودک را جلب کند.
*پس به عقیده شما امروز کتاب‌های کودک و نوجوان هر چند از نظر کمی رشد داشتند، اما از نظر کیفی نه؟
مطلق نمی‌توان گفت،امروز هستند نویسندگانی که علاوه بر توجه به جذابیت بصری کارهای خود، به محتوایی هم که ارائه می‌دهند توجه ویژه دارند، برای اثرگذاری کتاب کودک و نوجوان لازم است که در کنار آن بُعد سرگرمی و جذاب، بتوانیم یک چیزی را به کودک و نوجوان بیفزاییم. بتوانیم در ک تازه‌ای را از زندگی به آن‌ها نشان دهیم. کاری که به عنوان مثال خان خلیلی در آثارش پیگیری می‌کند.
*از جذابیت بصری آثار کودک گفتید، اوضاع تصویرگری کودک را چطور می‌دانید؟
مقوله تصویر و تصویرگری در ادبیات کودک و نوجوان خیلی مهم است، تصویرگری کتاب اگر بازاری باشد که اصلاً ارزشی ندارد، با سلیقه مخاطب هم‌خوانی ندارد از سوی دیگر توجه تنها به بُعد هنرمندانه تصویر و تلاش برای تصویرگری به شکل جایزه‌بر باشد، و دیگر با متن اثر تطابق نداشته باشد، اصلاً تصویرگری خوبی نیست. ما تصویرگران خوبی را داریم اما متأسفانه به شکلی که باید نمی‌توانند کار کنند.
*علت این امر چیست؟
علت این موضوع بر می‌گردد از سویی به عدم اطلاعات لازم در این حوزه در جامعه ما و البته عدم مطالبه آن. وقتی جامعه طلب نداشته باشد، هر کس هر طور که بخواهد کار می‌کند. از سوی دیگر ناشران ما هم اطلاعات کافی را از جایگاه و اهمیت تصویرگری ندارند، و گاه تنها به کسانی برای فعالیت در این حوزه اهمیت می‌دهند که به واسطه‌ی آشنایی با آن‌ها دارند.
*آیا به نظر شما امروز تیتراژ کتاب‌های کودک و نوجوان به گونه‌ای هست که پاسخگوی نیاز مخاطب باشد؟
متأسفانه تیتراژ کتاب‌های کودک و نوجوان امروز مثل سایر کتاب‌ها پایین است، اگر ما در نظر بگیریم که هر کودکی در شبانه روز باید حداقل یک قصه بخواند، باید گفت که مسلم است تیتراژ به این شکل پاسخگوی نیاز آن‌ها نیست، البته باید گفت که کتاب‌خوانی در میان کودکان و نوجوانان شرایط خوبی را ندارد. تنها کتاب‌های کودک و نوجوان و بالا رفتن تیراژ آن‌ها نمی‌تواند در بهبود وضع کتاب‌خوانی ما مؤثر باشد، ما نیاز داریم تا رسانه‌های ارتباط جمعی ما، تلویزیون ما که کودک و نوجوان با آن‌ها بیشتر در ارتباط هستند، در راه تبلیغ آثار برجسته ادبی کودک و نوجوان قدم بردارند.
*به عنوان سؤال آخر، آیا ممیزی کتاب در میان آثار ادبی کودک و نوجوان هم دیده می‌شود؟
به شدت و به طرزی عجیب. متأسفانه در حالی که می‌شود در چنین فضایی به راحتی پرواز کرد، امروز پایمان چنان در برف گیر کرده است که امکان فعالیت به شکل دلخواه نداریم.
انتهای پیام/
