شوشتر، میراث دار بزرگ‌ترین موزه سازه‌های آبی دنیا

به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اهواز، همه ساله در ایام تعطیلات نوروز، مردم برای گذراندن اوقات تعطیلات به شهر‌های مختلف ایران سفر می‌کنند تا هم تعطیلات را به خوشی بگذرانند، هم با شهر‌های مختلف ایران، آداب و رسوم، جاذبه‌های گردشگری و تاریخی، صنایع دستی، غذا‌های محلی و ... آشنا شوند.

شهرستان شوشتر یکی از نقاط گردشگری استان خوزستان محسوب می‌شود که جاذبه‌های گردشگری زیادی را در دل خود جای داده است.

این شهرستان در فصل بهار آب و هوایی دلپذیر دارد و پذیرای مهمانان نوروزی و گردشگران داخلی و خارجی از سراسر کشور و جهان است.

در شهرستان شوشتر بنا‌های تاریخی زیادی وجود دارد که علاقمندان به تاریخ و تمدن ایران را به سوی خود می‌کشاند.

اگر شما هم علاقمند به تاریخ و جاذبه‌های تاریخی هستید، به شوشتر سفر کنید تا از نزدیک گنجینه‌ای از آثار تاریخی را مشاهده کنید.

محمدحسین ارسطوزاده، مدیر پایگاه جهانی سازه‌های آبی شوشتر در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اهواز، در خصوص این بنا‌های آبی گفت: از شهر‌های مهمی که ساسانیان اقدام به سرمایه گذاری‌های فراوانی روی آن کردند شوشتر است، که می‌توان آن را موزه سازه‌های آبی نامید که شامل ۱۳ اثر است و این بنا‌ها از نظر عملکرد به یکدیگر وابسته هستند و شهری کم نظیر در سراسر جهان به شمار می‌رود.

وی بیان داشت: سازه‌های آبی شوشتر که بعنوان یک مجموعه واحد در فهرست آثار جهانی به ثبت رسیده، یکی از جاذبه‌های گردشگری به شمار می‌رود که در ایام مختلف، خصوصا ایام نوروز، مهمانان نوروزی و گردشگران داخلی و خارجی را برای بازدید از این جاذبه آبی به سوی خود جذب می‌کند.

ارسطوزاده افزود: در ابتدا بند میزان در شمال شوشتر، رودخانه کارون را به ۲ شاخه تقسیم می‌کرد، که یکی از این شعب به نام شطیط به سمت غرب و شعبه دیگر آن به نام گرگر به سمت شرق پیچیده و آبرسانی به نقاط مختلف را بر عهده دارند، به صورتیکه شهرستان شوشتر در حلقه‌ای از آب احاطه شده است.

وی اظهار کرد: در پایان ۲ شعبه گرگر و شطیط به همراه رود دز در جنوب شوشتر، در محلی موسوم به "بند قیر" بهم پیوسته و رودخانه بزرگ کارون را تشکیل می‌دهند و پس از گذر از شهر‌های اهواز، خرمشهر و آبادان با پیوستن اروندرود به آن به خلیج فارس می‌ریزند.

ارسطوزاده اذعان داشت: بر روی شعب مذکور سازه‌های مختلفی شامل؛ پل، بند، پل بند و آسیاب ایجاد شده که همگی به نحوی ساماندهی شده‎اند.

بند میزان، آغازگر حلقه آبی شوشتر

مدیر پایگاه جهانی سازه‌های آبی شوشتر بند میزان را آغازگر و عامل ایجاد حلقه آبی شوشتر عنوان و تصریح کرد: قدمت این بند مربوط به دوره ساسانی است و بصورت شرقی-غربی در شمال شهر قرار دارد.

این مقام مسئول گفت: بند میزان رودخانه کارون را پس از ورود به شوشتر به ۲ بخش با نسبت ۲ به ۴ با عنوان شطیط ۴ دانگه و گرگر ۲ دانگه تقسیم می‌کند.

کانال گرگر، نمونه‌ای از بزرگ‌ترین نهر‌های دستکند ایران

محمدحسین ارسطوزاده بیان کرد: کانال گرگر، یکی از بزرگ‌ترین نهر‌های دستکند در ایران محسوب می‌شود که در دیواره‌های صخره‌ای آن آثار کلنگ بخوبی نمایان بوده که از محل جدا شدنش از رود کارون تا پایان مسیر خود، حدود ۵۰ کیلومتر را طی می‌کند و آبرسانی از شمال شهر به زمین‌های جنوبی شوشتر، دلیل حفر نهر گرگر است.

وی اذعان داشت: پل بند گرگر نیز در شمال محوطه آبشار‌ها ساخته شده که در گذشته‌ها علاوه بر عملکرد به عنوان سد، یکی از دروازه‌های مهم شوشتر بوده که بخش شرقی شهر را به به بخش غربی متصل می‌کرد.

ارسطوزاده در خصوص محوطه آبشار‌ها و آسیاب‌ها در شهرستان شوشتر افزود: این مجموعه در شرق شهر و در مسیر رود گرگر قرار دارد و محوطه‌ای به وسعت ۵ هکتار را در بر می‌گیرد که با عناصری نظیر کانال ها، تونل‌ها و آسیاب‌ها، یک سازه هیدرولیکی بزرگ را تشکیل می‌دهد که با هدف بهره گیری از قدرت نیروی آب به منظور استفاده‌های صنعتی احداث شده است.

وی تصریح کرد: از نظر طبیعی، به واسطه برخورد شدید آب از فراز صخره‌ها بر سطح رودخانه با ایجاد آبشار‌های مصنوعی، مناظر بی‎نظیری خلق نموده است.

به گفته مدیر پایگاه جهانی سازه‌های آبی شوشتر، مجموعه آبشار‌ها و آسیاب‌ها شامل ۵۰ آسیاب آبی بوده که آب مورد نیاز آن‌ها از پشت بند گرگر، توسط ۳ تونل به نام‌های " بلیتی، دهانه شهر، سه کوره " به پایین دست منتقل می‌شوند.

محمدحسین ارسطوزاده، استفاده از نیروی آبی به منظور تامین برق و کارخانه یخ را از دیگر کاربرد‌های این مجموعه در قرن اخیر عنوان کرد.

بقایای بند برج عیار، نیایشگاه صائبین

میلاد خیاط، مدرس دانشگاه و فعال اجتماعی گردشگری خوزستان نیز در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اهواز، گفت: پل بند برج عیار در جنوب شرقی شوشتر و بر روی نهر گرگر قرار دارد که بر بستری صخره‌ای و به منظور بالا آوردن انحراف آب به سمت باغ‌های اطراف احداث شده است که متاسفانه قسمت‌های زیادی از بند برج عیار از بین رفته است.

وی افزود: در کنار بخش شرقی بند عیار بقایای ساختمان‌هایی وجود دارد که به نیایشگاه صائبین معروف بوده و شامل؛ کانال‎ها، حوض و اتاق‌هایی است که در بستر صخره‌ای حاشیه رود گرگر بصورت دستکند احداث شده است، این تاسیسات توسط اقوام مندائی یا صائبین در حاشیه رود گرگر مسکون هستند، و به این دلیل این است که مذهب آن‌ها در ارتباط با آب بوده و به منظور انجام مناسک آیینی و تعمید ایجاد شده اند.

خیاط بیان داشت: پل بند لشکر از دیگر جاذبه‌های آبی شهرستان شوشتر به شمار می‌رود که در جنوب غربی این شهرستان در محوطه‌ای کاملا باستانی با مجموعه هایی چون، امامزاده عبدالله در شرق آن، بند خاک و قسمتی از حصار شهر شوشتر در شمال آن و پل شاه علی در غرب آن قرار دارد، این پل یکی از دروازه‌های شوشتر در گذشته محسوب می‌شد که این شهرستان را به شهر مهم عسکرمکرم مرتبط می‌کرد.

قلعه سلاسل یادگاری از صفحات تاریخ ایران در شوشتر

این مدرس دانشگاه و فعال اجتماعی گردشگری خوزستان اظهار کرد: قلعه سلاسل در شمال غربی شهر قرار دارد که از شمال و غرب به وسیله رود کارون، شاخه شطیط و از جنوب و شرق بوسیله خندقی در گذشته احاطه می‌شد، وسعت کنونی قلعه در حدود ۳.۵ هکتار است و در مرتفع‌ترین بخش شهر بر روی صخره‌ای واقع شده است.

به گفته میلاد خیاط این قلعه در گذشته مشتمل بر عناصر و اجزایی چون حیاط ها، سربازخانه ها، طویله ها، حمام ها، برج ها، آشپزخانه و ... بوده که در حال حاضر بقایایی از آن‌ها باقی مانده است.

وی در ادامه اذعان داشت: عملکرد این قلعه علاوه بر جنبه استراتژیک و نظامی، محل حکومت و احتمالا محلی برای نظارت بر تقسیم آب و مرکز مدیریت آب منطقه بوده است.

خیاط تصریح کرد: پل بند خدا آفرین یا ماهی بازان نیز در جنوب شوشتر و روی رود گرگر قرار دارد و با نام‌های ماهی بازان، خداآفرین و سه پایه نیز شناخته می‌شود، در ساخت این بند از بستر صخره‌ای طبیعی محل استفاده شده است.

وی افزود: لازم به ذکر است که بند ماهی بازان برای بالا آوردن فشار آب و بالا نگهداشتن سطح آب ساخته شده است.

شاید بتوان شوشتر را کتاب تاریخی دانست که می‌شود در آن قدم زد و مطالب آن را لمس کرد و به گذشته‌های دور سفر کرد. اگر برای گذران تعطیلات نوروز به جنوب کشور سفر کردید، تماشای این موزه آبی که سال‌های سال زنده و با نشاط است را از دست ندهید.

گزارش از ملیحه گریزی نسب

انتهای پیام/