رونمایی از اسناد قیام خونین مسجد گوهرشاد در مشهد

به گزارش خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، حجت الاسلام سید جلال حسینی رئیس سازمان کتابخانه ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در هفدهمین برنامه از سه شنبه‌های فرهنگی این سازمان پس از رونمایی از این اسناد و طرح‌ها گفت: این اسناد مهم که مربوط به قیام تاریخی سال ۱۳۱۴ مسجد گوهرشاد است کمتر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است و با توجه به دست اول بودن منابع، افق‎های جدیدی را در این زمینه خواهد گشود.

وی تصریح کرد: تعدادی از این اسناد در مرکز اسناد آستان قدس رضوی و عمده آن‌ها در مرکز اسناد انقلاب اسلامی نگهداری می‌شود و بخش عمده‌ای از این اسناد، مربوط به پرونده ‎های بازجویی از دست‌اندرکاران دستگیری، شکنجه و تبعید مردم و علما است که با شکایت بازماندگانِ افرادی مانند اسدی، متولی آستان قدس رضوی و آیت‎الله آقازاده خراسانی به دادگاه احضار شدند و متن بازجویی‎ها و شرح برخی از اقدامات این عوامل، مانند شکنجه‎ها و سوء استفاده‎های مالی در اسناد منعکس شده است.

رئیس سازمان کتابخانه ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی گفت: نامۀ محرمانه حسن تقی‎زاده، والی وقت خراسان به نایب‌تولیۀ وقت آستان قدس رضوی در خصوص عدم رعایت قانون لباس متحدالشکل در این آستان، تلگراف‌های رمزی مخابره شده از سوی آستان با دفتر مخصوص شاهنشاهی در روز بعد از واقعه مسجد گوهرشاد و گزارش سرکشیک اول آستان قدس رضوی در مورد عدم تغییر لباس خادم‌باشی کشیک اول و عدم تشرف وی در موقع کشیک، برخی از اسنادی است که از اصل آن‌ها در این مراسم رونمایی شده است.

حجت الاسلام سید محمد امیر احمدی طباطبایی کارشناس طرح پژوهشی قیام گوهرشاد گفت: این طرح پژوهشی چهار بازۀ زمانی را در بر می‌گیرد که در چندین جلد کتاب در قالب سند ارائه شده است.

 

وی تصریح کرد: دورۀ اول متعلق به سال ۱۳۱۴ یعنی پس از واقعه است و شامل تلگراف‌های دفتر پهلوی با آستان قدس رضوی، ژاندارمری و ارتش و دستور‌ها برای برخورد با این قیام است که در جلد اول این کتاب ارائه شده است.

این کارشناس گفت: اسنادِ متعلق به سال ۱۳۱۵ بخش دیگری از این اسناد است، که جلد دوم این کتاب پژوهشی را به خود اختصاص داده و مربوط به دادگاه‌های پس از این قیام است، در آن تعداد زیادی از علمای مشهد به زندان محکوم شدند و در بین این اسناد، اسناد ویژه‌ای است که از نامه‌نگاری‌های مردم محلی و اعتراضات آنان و همچنین احکام تبعید حکایت دارد.

حجت الاسلام احمدی افزود: قسمت سوم اسناد متعلق به تقاضای عفو و بخششی است که از سوی خانواده‌ها می‌آید و همچنین شامل اعتراضات آن‌ها به شهادت اعضای خانواده‌شان است که در این جلد اسامی بسیار زیادی آمده است.

وی تصریح کرد: جلد چهارم و پنجم این کتاب مربوط اسناد بعد از سال ۱۳۲۰ و دادگاه‌های آن زمان است و این اسناد از این جهت از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است که تمام متن دادگاه و بازجویی متهمان و تبعیدشدگان و انواع شکنجه‌ها و حبس‌ها در آن وجود دارد.

این پژوهشگر گفت: جلد ششم این کتاب، مربوط به وقایع پس از سال ۱۳۳۰ است که بعد از ملی شدن صنعت نفت، فضای باز مطبوعاتی اتفاق می‌افتد و پرونده‌هایی در مطبوعات مطرح می‌شود که شامل تحقیقات حرفه‌ای و نیمه‌ حرفه‌ای است.

حجت الاسلام احمدی افزود: طرح پژوهشی قیام گوهرشاد برای نخستین بار و پس از ۸۴ سال توسط ۱۵ نفر از طلاب و دانشجویان  در مدت سه ماه انجام شده است و اسناد ژاندارمری، ارتش، وزارت خارجه و مرکز انقلاب اسلامی هنوز کامل نیست و ما نیاز به تحقیق بیشتری داریم و این مهم، همکاری مراکزی را می‌طلبد که آرشیو اسناد را در اختیار دارند و این اسناد در آن مراکز مورد غفلت واقع شده است.

وی تصریح کرد: نمونه‌ای از این اسناد در قالب نمایشگاه به مدت یک هفته در محل گنجینۀ قرآن و نفایس آستان قدس رضوی واقع در صحن کوثر حرم مطهر امام رضا (ع) در معرض دید عموم قرار دارد و این طرح پژوهشی شش جلدی هم به زودی توسط آستان قدس رضوی به چاپ می‌رسد.

انتهای پیام//ف.س