آئین کهن قربانی برای برکت دیلیو

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اراک، لحظه‌ای چشمانت را ببند، تصور کن سوار ماشین زمان شده ای و در دالان تاریخ هفت قرن به عقب بر می‌گردی.

زمان قرن هفتم هجری شمسی است، ساسانیان سقوط کرده اند، هرج و مرج و نا امنی همه جای ایران را فراگرفته است و مردم ناچارند خود برای امنیتشان فکری بکنند.

در منطقه ساوه، محدوده نوبران سه روستا از اشرار منطقه و دزدی‌ها به ستوه آمده اند، ریش سفید‌ها و بزرگتر‌ها به شور می‌نشینند تنها راه افزایش تعداد جمعیت است تا بتوانند از خود محافظت کنند نتیجه شورا این می‌شود که ۳ روستا با هم یکی شوند و روستای جدید و بزرگتری در نزدیکی این ۳ روستا تشکیل دهند که هم بزرگتر باشد و هم آب و آبادانی داشته باشد.

فکر خوبی است، روستای جدید را در کنار چشمه دیلیو برپا می‌کنند، اما اینکه نام روستای جدید چه باشد محل اختلاف است و هرکدام از روستائیان مصرند نام روستای خود را بر روستای جدید بگذارند، بازهم ریش سفیدان شور می‌کنند نتیجه این می‌شود که نام روستای جدید را ستخت یا سه استخر بنامند و هرساله یک گوساله نر برای برکت چشمه دیلیو قربانی کنند.

حالا بازهم چشمانت  را ببند و دوباره سوار ماشین زمان شو  به قرن چهارده برمی گردیم، نام روستا به مرور زمان به ستق تغییر نام پیدا کرده است روستایی با آب و هوای کوهستانی و زمستان‌های سرد و تابستان‌های معتدل که در مسیر جاده ساوه - همدان در فاصله ۱۲۰ کیلومتری شهر ساوه واقع شده و با هزارو ۵۰۰ نفر جمعیت، یکی از روستا‌های پرجمعیت شهرستان ساوه با مردمانی ترک زبان ومیهمان نواز است.

چشمه دیلیو هم که از سال‌های بسیار دور و در طول سال در این روستا جریان داشته و دارد با دبی حدود ۱۰۰ لیتر در ثانیه از دل زمین جوشیده و در بین تپه و کوه‌هایی با شیب کم منظره‌ای بکر خلق کرده و در این سال‌ها عامل گسترش روستا بوده و آب شرب، کشاورزی و آب احشام روستا را تامین کرده است.

اهالی وکشاورزان روستا بر سرعهد خود هستند و به شکرانه نعمت همیشه جاری چشمه دیلیو همچون گذشتگان یک راس گوساله پرواری بزرگ حدود ۷۰۰کیلویی قربانی کرده و بعنوان نذری دربین مردم اهالی تقسیم می‌کنند.

کشاورزان با همکاری و مشارکت همدیگر وطبق سهمی که از آب جوشان چشمه دیلیو در باغات خود استفاده می‌کنند با تقسیم هزینه ها، اقدام به خریدن و ذبح قربانی بزرگ برای چشمه دیلیو می‌کنند.

سلطانی عضو شواری اسلامی روستای ستق در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اراک، گفت: چشمه دیلیو نعمت بزرگی است که خداوند متعال به این خطه عطا فرموده و اهالی با این اقدام نسبت به این نعمت بزرگ شکرگزاری بجا آورده و پس از ذبح قربانی مقداری از خون آن را در آب دیلیو می‌ریزند و گوشت قربانی را بین همه اهالی روستا تقسیم می‌کنند.

قبل از مراسم ذبح قربانی، اهالی در یک قول و قرار قبلی، نسبت به پاکسازی دسته جمعی مسیر رودخانه و کانال‌های محل عبور آب چشمه‌ی همیشه جوشان دیلیو اقدام می‌کنند.

زنان روستا هم چند روز پس از ذبح قربانی دست بکار می‌شوند و برای نزول برکت و بجا آوردن شکر گذاری، نسبت به تهیه و پخت آش نذری در کنار چشمه همیشه جوشان دیلیو اقدام می‌کنند.

  چشمه دیلیو از سال‌های دور عنایت خداوندی به روستای ستق بوده و باعث برکت و نعمت شده است و آب کشاورزی اهالی روستا در بهار و تابستان ر تامین می‌کند و به قول قدیمی‌های روستا نظر کرده است.

آب این چشمه‌ی خدادادی در زمستان، در داخل سه سد بنام‌های وزندان گل، قمشلو گل و قوروگل ذخیره شده و در بهار وتابستان از این آب برای کاشت هندونه و گندم و جو استفاده میشود.

رضا ایاز رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ساوه در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اراک، گفت: آثار معنوی مختص به یک روستا با ویژگی‌های خاص فرهنگی و تاریخی قابلیت ثبت دارد.

ایاز با اشاره به برگزاری آیین شکرگذاری چشمه دیلیو در روستای ستق ساوه افزود: برای تقویت و حمایت از این سنت دیرینه روستا، از طریق مستند سازی و ارائه آن به این اداره، می‌توان در راستای پاسداشت و ثبت تاریخی آن اقدام کرد.

اهالی ستق می‌گویند در سال‌های متمادی الحمدلله هیچ وقت از مقدار آب دلیو کم نشده و در دو سه سال اخیر اضافه هم شده و شاید حدود ۱.۵ برابر پر آب‌تر هم شده است.

اهالی روستای ستق برای اجرای رسم کهن قربانی برای برکت دیلیو نام گذاری جالبی دارند و در این مراسم کسانی که سهمی از آب دارند  با عنوان (رعیت) و کسانی که سهمی ندارند با عنوان (باطالا) در بین روستا شناخته می‌شوند.

روستای ستق از توابع ساوه زادگاه سردار شهید رضا چراغی فرمانده لشکر ۲۷ محمد رسول الله است که ۴۰ شهید و افزون بر یکصد جانباز در دوران جنگ تحمیلی تقدیم انقلاب کرده است و ثبت معنوی  آئین کهن قربانی برای برکت دیلیو در سازمان میراث فرهنگی، کمترین خدمت در نکوداشت این سنت دیرینه در روستای ستق ساوه است.

انتهای پیام / ج