کمبود معلم؛ درد قدیمی آموزش و پرورش که نسخه‌ای برای آن نیست

به گزارش خبرنگار حوزه آموزش و پرورش گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، قصه نیروی انسانی در آموزش و پرورش سر درازی دارد، یک روز کلاس درس خالی می‌ماند، یک روز بی‌رویه استخدام می‌شوند، یک روز نیاز به استخدام است، اما بروکراسی‌ها مانع آن می‌شود و هزاران قصه دیگر که در نهایت دو سر این ماجرا یعنی دانش آموز و معلم متضرر می‌شوند؛ همان قشری که قرار است آینده ساز ما بشود و همان شاغلانی که تعلیم و تربیت آینده‌سازان را بر عهده دارند.

گویی آنقدر الفبای ماجرا جای کار دارد که کیفیت عملکرد در مرتبه‌های بعد قرار خواهد گرفت و همین که حداقل‌ها تامین شود و کلاسی برای درس خواندن و معلمی مشغول به تدریس باشد، کفایت می‌کند.

وزرای بسیاری در آموزش و پرورش رفت و آمد کردند و بار‌ها و بار‌ها از موضوع ساماندهی نیروی انسانی گفته شد، اما هنوز علاجی قطعی برای این درد مزمن وجود ندارد و آنچه همچنان در این ماجرا پر رنگ است بلاتکلیفی بخشی از معلمان و تنزل کیفیتی است که بعضا دانش آموزان، آن هم در مدارس دولتی یا صعب العبور با آن مواجه هستند؛ اما سوال اینجاست علی‌رغم این حجم دغدغه‌مندی که بار‌ها مسئولان آموزش و پرورش و دیگران مسئول مربوطه آن را مطرح کردند چرا هنوز به سرانجامی روشن نرسیده است؟

ورود معلم‌هایی موقتی برای برنامه دائمی آموزش در کشور

کمبود معلم و خالی ماندن کلاس‌های درس باعث شد تا راه‌هایی موقتی برای جبران این خلا به کار گرفته شود و نیرو‌هایی با عنوان حق التدریس، سرباز معلم، معلم آزاد شاغل در مدارس غیردولتی، معلمان خرید خدمات آموزشی، معلمان بازنشسته و حق التدریس شاغل مشغول به فعالیت شوند، اما این موضوع ابتدای ماجراست و حق و حقوق این گروه و کیفیت عملکردشان، کارساز بودن این روش در نظام تعلیم و تربیت و هزاران فاکتور دیگر نادیده گرفته شد.

در این شرایط جمعی از معلمان ماندند که نه تصویر روشنی از آینده کاری دارند و نه دلخوشی از سال‌های فعالیت‌هایشان و در مقابل دانش آموزانی حضور دارند که از کیفیت و نحوه تدریس رضایت ندارند.

آنطور که محسن حاجی‌میرزایی وزیر آموزش و پرورش اخیرا درباره ساماندهی نیروی انسانی صحبت کرده بود ۱۹۷ هزار معلم کمبود داریم و این کمبود با ۵ روش برای تامین نیروی انسانی  حل می‌شود؛  سالی ۶۰-۵۰ هزار یا ۴۰ هزار بازنشسته در سال‌های مختلف داریم که از گردونه آموزش و پرورش خارج می‌شوند. حدود ۲۰ هزار نفر را از طریق دانشگاه فرهنگیان جذب می‌کنیم جبران می‌شود.

مسیر جبرانی کمبود نیرو مسکن یا درمان؟

آنچه برای جبران کمبود نیروی آموزش و پرورش مطرح می‌شود آزمون استخدامی و مجرایی قانونی برای تربیت معلم است که گویی تا به حال هم نتوانسته است درمان قطعی این درد مزمن باشد.

دانشگاه فرهنگیان و تربیت دبیر شهید رجایی به عنوان مجاری اصلی ورود معلم به آموزش و پرورش مطرح شدند که یا از طریق آزمون استخدامی یا دوره چهارساله با توجه به نتیجه کنکور سراسری مشتاقان معلمی را به این عرصه وارد کنند، اما حساب و کتاب ورودی‌ها و خروجی‌های آموزش و پرورش هنوز تناسبی ندارد.

منصور کبگانیان دبیر ستاد نقشه جامع علمی کشور درباره این موضوع به خبرنگار حوزه آموزش و پرورش گفت که یکی از بخش‌های بسیار مهم اصلاح آموزش عمومی و تحول در آن دانشکاه فرهنگیان است؛ معلمان علاوه بر تخصص علمی خاص نیازمند شیوه مدیریتی خاص هستند و باید تربیت آن‌ها از سیستم منسجم و هماهنگی برخوردار باشد.

او با اشاره به اینکه اساسنامه دانشگاه فرهنگیان از مصوبه‌های پربرکت شورای عالی انقلاب فرهنگی بوده است، اظهار کرد: این مصوبه تا حدی هم خوب اجرا نشد، اما به تدریج این دانشگاه باید در ریل اصلی قرار بگیرد و کار آن جدی شود.

کبگانیان با بیان اینکه شغل معلمی در شرایط فعلی شغلی درجه یک در کشور نیست، تصریح کرد: بخش عمده انقلاب ما فرهنگی است و باید به موضوع فرهنگ نگاه جدی تری شود.

اعصو شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: گاهی دیده می‌شود که از اقشار خاصی صرفا برای نیاز مالی وارد حرفه معلمی شدند و این زیبنده نیست.

معلمان غیر رسمی و مشکلاتی بدون راه‌حل؟!

در کنار انتقاداتی که بر روند ورود نیرو‌های غیر از مجاری رسمی آموزش و پرورش دارد است، اما روی دیگر سکه نیرو‌هایی هستند که شاید مجاری معرفی شده را انتخاب نکردند، اما صرفا با هدف صرفه اقتصادی هم پا له کلاس‌های درس نگذاشتند، کافی است تا پای صحبت‌های معلمان غیردولتی و خرید خدماتی بنشینی تا از اوضاع نابسامان کاری تعریف جدید بیابی، معلمانی که هر لحظه زیر سایه ترس از برکناری کارشان امکان اعتراض ندارند، در این اوضاع و احوال دستمزد ۷۰۰-۸۰۰ هزار تومانی دارند و این در حالی است که سابقه کار کافی و مدرک دانشگاهی مرتبط دارند، اما هیچ یک کلید حل مشکلاتشان نیست.

در این میان معلمان حق التدریس هم خالی از مشکلات نیستند گروهی که حالا با توسعه آموزش مجازی نگران آینده شغلی شان هستند و معلوم نیست دریافتی ماهیانه آن‌ها چطور باشد البته که علی الهیار ترکمن معاون برنامه‌ریزی و توسعه منابع آموزش و پرورش در این باره گفته بود که برای حق التدریس آزاد دریافتی ماهیانه بدون مشکل پرداخت خواهد شد.

سرباز معلم‌ها و بازنشسته‌ها هم علی‌رغم تلاشی که برای تدریس به دانش آموزان دارند گاه از حیث کم تجربگی و گاه خستگی بعد از سال‌ها کار رضایت کافی را در دانس آموزان ایجاد نمی‌کنند ضمن آنکه پرداخت حق و حقوق‌شان هم که گویا حساب و کتابش از دست متولیان در می‌رود.

کارگروهی که مغفول ماند!

اوضاع بغرنج و مزمن بی سر و سامانی نیروی انسانی در دستگاه تعلیم و تربیت باعث شد تا سال گذشته آقای وزیر از تمهیداتی برای سر و سامان دادن به وضعیت نیروی انسانی صحبت کند، اما از سال گذشته تاکنون گویی این وعده سرانجامی نداشته است و باز هم باید آمار کمبود نیرو در کلاس‌های درس را شنید.

آنطور که حاجی‌میرزای پیش‌تر گفته بود در دولت گروهی متشکل از سازمان برنامه و بودجه، سازمان امور اداری و استخدامی و آموزش و پرورش تشکیل شده است که نیاز معلم در هر منطقه را پیش‌بینی و برای تامین آن برنامه‌ریزی کنند.

با وجود این طرح‌های مختلف تامین نیروی انسانی اما در مقام عمل دستاوردی چشمیگر وجود نداشته است و اوضاع مانند گذشته در دوقطبی کلاس با معلم و  کلاس بدون معلم برگزار می‌شود.

انتهای پیام/