امام موسی کاظم(ع)؛ مردی از تبار خورشید برای اجابتی از جنس نور

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، یکی از برترین خصلت و فضایل اخلاقی انسان، صبر و شکیبایی در برابر مسائل و مشکلات زندگی است. انسان با فرا گرفتن راه‌های صبر و بردباری در برابر مصائب و مشکلات خود را بیمه می‌کند و با هر مشکلی ناتوان نشود.

 

خصلت صبر و بردباری در آموزه‌های قرآنی و نهج البلاغه به عنوان بهترین فضیلت انسان به شمار می‌رود و دارندگان این ویژگی، ستوده و تکریم شده اند.

 

متاسفانه صبوری در برابر دیگران کمتر شده است و صبر با قضاوت‌های عجولانه و اغلب اشتباه جایگزین شده است. بلکه رفتار شایسته آن است که در برابر آنچه از رفتار‌های دیگران نمی‌دانیم صبر پیشه کرده و با تدبیر شرایط موجود را مدیریت کنیم.

 

درباره صبر و شکیبایی از امام کاظم (ع) در احادیثی روایت شده است که ایشان خود نمونه بارز صبر و تحمل بودند.

 

کظم" در لغت عربی به معنای گلو یا محل خروج نفس است، " غیظ" هم به معنی خشم و غضب شدید و حرارتی است که انسان آن را از فوران و جوشش خون قلبش می‌فهمد و در می‌یابد. اصطلاح "کظم غیظ" یعنی خودداری از اظهار خشم و نگه داشتن آن در دل است.

 

انسان در حالت غضب تجلی‌گاه جهنم است و اگر خود را کنترل نکند شراره این آتش به بیرون سرایت می‌کند و در قیامت با همین آتش خواهد سوخت؛ در حال عصبانیت شیطان به انسان بسیار نزدیک است بنابراین شخص عصبانی نباید تصمیم بگیرد و عملی را انجام دهد.

از بین بردن غضب ممکن نیست و آنچه مد نظر است شکستن حدّت و شدّت آن است. عزت و بزرگی، عدم تحمل فشار‌های جسمی و روحی، حفظ وحدت و اخوت دینی و بالاتر از آن جلب رضایت حق تعالی از آثار برجسته فرو بردن خشم است.

انسان در روابط اجتماعی با دیگران، بعضاً با عملکرد غلط آن‌ها و خطا‌هایی دور از انتظار مواجه می‌شود و این باعث عصبانی شدن فرد می‌گردد. در چنین حالتی، وظیفه اخلاقی و دینی انسان این است که خشم را آشکار نکند و به آن ترتیب اثر ندهد.

موسی بن جعفرمعروف به امام موسی کاظم (ع) و ملقب به کاظم هفتمین امام شیعیان دوازده امامی است. منابع شیعه علم، عبادت، بردباری و بخشندگی امام کاظم (ع) را ستوده و او را کاظم و عبد صالح لقب داده‌اند.

سکینه نیک کارشناس مذهبی می‌گوید: اسم شریف امام موسی بن جعفر موسی است، اما اکثر مردم به دلیل فروکش شدن خشم ایشان او را کظم قیض خطاب می‌کردند.

او اشاره به به اذیت و آزار دشمنان نفوذی اطراف امام موسی کاظم (ع) می‌افزاید: هیچگاه خشمگین نمی‌شدند و خشم خود را کظم می‌کردند.

کارشناس مذهبی ادامه می‌دهد: از ویژگی‌های بارز امام موسی کاظم (ع)، در شرایط سخت ارتباط برقرار کردن با شیعیان توسط وکلا یا فرزندان مشکل گشای آن‌ها بودند و به امور شیعیان اعم از مسائل علمی، مادی و اقتصادی رسیدگی می‌کردند که به همین دلیل به لقب کاظم معروف شدند.

 

نیک با توجه به وصیت نامه امام موسی کاظم (ع) در مورد ازدواج دخترانشان بیان می‌کند: طبق وصیت نامه امام کاظم می‌فرمایند؛ هیچ یک از دخترانم را نباید برداران مادری و سلاطین و یا عموهایشان شوهر دهند، مگر با نظر و مشورت حضرت رضا (ع) اگر بدون اجازه او به چنین کاری اقدام کنند، با خدا و رسول خدا مخالفت ورزیده اند و در سلطنت خدا منازعه نموده اند، زیرا او به مصالح قومش در امر ازدواج آگاهتر است، پس هرکس را او تزویج دهد اطاعت کند و هرکسی را او تزویج نکند فرمان برد.

او با بیان اینکه ائمه اطهار و تمامی امامانی که حاجت برآورده می کردند، تصریح کرد: بعضی امامان از جمله امام موسی کاظم (ع) که بیشترین حاجات را برطرف می‌کردند به باب الحوائج معروف شدند. هر فردی که نیازمند باشد یا نذری کرده باشد برای ایشان متوسل شود، با خواندن نماز امام کاظم در روز چهارشنبه قطعا حاجت روا می‌شود.

کارشناس مذهبی تاکید کرد: ما در شهر زیارتی فرزند برومند امام موسی کاظم (ع)، امام رضا (ع) هسستیم نذر کردن برای موسی بن جعفر در ظل عنایت حضرت رضا بسیار راه گشا است.

---

صادق گلزاده کارشناس مذهبی گفت: امام کاظم (ع) در هفتم ماه صفر سال ۱۲۸ق، در ابواء منطقه‌ای بین مکه و مدینه در هنگامه متولد شد و در سن ۲۰ سالگی همزمان با خلافت منصور، هادی، مهدی، و هارون الرشید عباسی ب امامت رسید. پدر او امام صادق (ع)، ششمین امام شیعیان و مادرش حمیده بربریه است و تعداد فرزندان امام موسی کاظم (ع) ۶۰ اولاد که به تفکیک ۳۷ دختر و ۲۳ پسر هستند.

او افزود: امام موسی کاظم (ع) در عصری زندگی می‌نمود که حکومت وقت، نسبت به شیعیان بسیار سخت گیری بود؛ برای نمونه هارون الرشید تنها در یک مرتبه اقدام به کشتن ۶۰ پیر و جوان کرده است. در این اوضاع نابسامان و خفقان، شاگردان و اصحاب امام موسی کاظم (ع) به سختی با وی در ارتباط بودند. با این حال برای امام کاظم (ع) ۲۰۰ نفر صحابه یاد شده است.

کارشاس مذهبی ادامه داد: دوران حبس بر امام بسیار سخت گذشت. سندی بن شاهک، مردی مسیحی مسلمان شده و رئیس پلیس هارون بود. مردی بود وقیح و گستاخ، خشن که پیوسته در کار‌های تجسس و سرکوب مخالفان، او را به کار می‌گرفتند. امام مدّت چهار سال در زندان او بود که به شهادتش انجامید. در صلواتی که هنگام زیارت امام خوانده می‌شود، "المعذّب فی قعر السّجون و ظلم المطامیر" به فشار‌ها و شکنجه‌های جسمی و روحی امام در این زندان اشاره شده است.

گلزاده با اشاره به دوران حبس نهایی امام کاظم (ع) بیان کرد: امام کاظم (ع) چندین بار در طول زندگی خود به زندان افتاد. بیشترین آزار و اذیت در دوران حبس نهایی امام کاظم (ع) بود که افرادی بدگویی ایشان را برای هارون الرشید می‌گفتند که سبب شد تا خلیفه دستور کشتن و شهادت امام کاظم (ع) در زندان را صادر کند. پس از مسمومیت امام موسی کاظم (ع)، چند نفر به‌عنوان شاهد به کرخ فرستاده شدند تا شهادت دهند که امام موسی کاظم براثر مرگ طبیعی از دنیا رفته است.

انسان گاهی به خاطر علت‌هایی خشمگین و غضبناک می‌شود و ممکن است سخنانی بگوید، حرکاتی انجام دهد که یک عمر پشیمانی به دنبال داشته باشد. چون وقتی شخص خشمگین می‌شود محدوده فکری او کم و قوه عاقله اش تضعیف می‌شود. درنهایت تصمیم‌هایی می‌گیرد که عاقلانه نیست.

انسانی که جویای کمال است هنگامی که خشمگین می‌شود خودش را از مسیر بندگی به عقب پرت می‌کند و مدت‌ها طول می‌کشد که دوباره برگردد.

پیکر موسی بن جعفر (ع) را در منطقه شونیزیه در مقبره خانوادگی منصور که به مقابر قریش شهرت داشت، دفن کردند. مدفن او به حرم کاظمین مشهور است و زیارتگاه مسلمانان به ویژه شیعیان است. گفته شده دلیل عباسیان برای این که بدن امام را در این مقبره دفن کردند، ترس از آن بود که مبادا مکان دفن او محل تجمع و حضور شیعیان شود.

بر پایه روایاتی از امام رضا (ع) ثواب زیارت قبر امام کاظم (ع)، با زیارت قبر پیامبر اکرم (ص) و امام حسین (ع) برابری می‌کند. مدت امامت موسی بن جعفر ۳۵ سال بود و با شهادت او امامت به فرزندش، امام رضا (ع) منتقل شد.

الگو گرفتن از زندگی اولیای الهی ازهمه جهت‌ها دارای اهمیت است، مجموعه رفتار‌ها و گفتار‌های آنان، درس‌های آموزنده‌ای است که با پیروی کردن و ادامه دادن راه آن‌ها در شرایط و موقعیت‌های گوناگون زندگی در این جامعه فعلی، می تواند تاثیرگذار باشد.

اگر انسان به نتایج مثبت مشکلات توجه داشته باشد می‏تواند از اثرات منفی ذهنی آن‌ها نجات یابد، ولی وقتی مشکلات را فقط مصیبت می‏بیند و به نتایج مبارزه با آن‌ها توجهی نمی کند، به غم و غصه گرفتار می‏ گردد و این غصه و اندوه توان او را از بین برده و به پیری زودرس مبتلا می‏ سازد. کسی که اراده ‏اش قوی باشد، شداید و گرفتاری‏ ها را به فرصت‏ ها تبدیل می‏ کند و آن‌ها را پل ه‏ایی برای پیشرفت قرار می‏ دهد. قطعاً این صبر باعث رشد او و رسیدن به مقام محسنین است.

انتهای پیام//ا. د

 

گزارشگر: الهه دادفر