به گزارش خبرنگار سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، فاطمه زهرا نصراللهی، اخیرا در دستگاه دیپلماسی کشورمان شاهد رفت و آمد‌های زیادی بودیم، چنین رویدادی شاید تازگی نداشته باشد چراکه در گذشته هم بار‌ها در دستگاه دیپلماسی ایران، شاهد ترافیک آمد و شد‌ها بوده‌ایم، اما این ملاقات‌ها سرعت بالایی به خود گرفته است. اخیرا خبر سفر محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان به اروپا، بعد از یک هفته شلوغ سیاست خارجی در رسانه‌ها بار دیگر دیپلماسی فعال ایران را گوشزد کرد.

 چهارشنبه نوزدهم شهریور شبکه ان اچ کی ژاپن طی خبری اختصاصی اعلام کرد که محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان، اوایل این هفته به چند کشور اروپایی سفر می‌کند.

البته پیش از این «سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه دوشنبه هفدهم شهریور در نشست مطبوعاتی با خبرنگاران اعلام کرد که سفر‌هایی برای وزیر امور خارجه کشورمان در پیش است که به محض نهایی شدن اطلاع رسانی می‌شود.

اهداف ظریف در سفر به اروپا

حسن هانی زاده کارشناس مسائل بین الملل در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، گفت سفر غریب‌الوقوع ظریف وزیر امور خارجه کشورمان به چند کشور اروپایی در چارچوب تلاش جمهوری اسلامی ایران برای باز کردن خط تبادل مالی بین ایران و اتحادیه اروپا قابل تجزیه و تحلیل است.

او با اشاره به سفر اخیر وزیر خارجه سوئیس به ایران، گفت مذاکرات مثبتی که آقای کاسیس با مقامات کشورمان داشت از جمله اینکه اتحادیه اروپا در آستانه یک همکاری مالی و تبادل تجاری جدیدی با ایران است، کشور‌های اروپایی به ویژه انگلیس، فرانسه و آلمان طی ماه‌های اخیر علی رغم فشار‌های آمریکا در مورد تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران و فعالسازی مکانیسم ماشه یک موضع کاملا منصفانه اتخاذ کردند و تلاش‌های واشنگتن برای فعالسازی مکانیسم ماشه خنثی شد، لذا اکنون رویکرد اتحادیه اروپا اتخاذ یک موضع، رفتار و سیاست مستقل از آمریکا در برابر ایران است.

هانی زاده همچنین گفت که آقای ظریف با استفاده از فضایی که اکنون در اتحادیه اروپا به وجود آمده، سعی خواهد کرد که مسئله اینستکس و تبادل مالی بین ایران و کشور‌های اتحادیه اروپا را فعال کند و  اروپا در آینده ممکن است که در آستانه انتخابات آمریکا و احتمال شکست ترامپ، از زیر بار سیاست‌های تحریمی واشنگتن خارج شود و سیاست کاملا منطقی و مبتنی بر منافع مشترک اتخاذ کند، همچنین ممکن است سفر آقای ظریف پیامد‌های بسیار مثبتی در رابطه با تبادل بازرگانی و مالی بین ایران و اروپا ایجاد کند.

اروپا با خودش چند، چند است؟

حنیف غفاری کارشناس مسائل اروپا در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، می‌گوید که بعد از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای کشور‌های اروپایی بیانیه‌ای را در بروکسل ارائه دادند و در آن متعهد به انجام تعهدات ۱۱ گانه خود همچون مسئله خرید نفت، مسائل اعتباری، بیمه، مبادلات بانکی و سوئیفت شدند، اما در عمل هیچ گونه اقدام جدی در راستای تامین تعهدات خود نکرده است و در نهایت کانال اینستکس را به صورت گنگ، مبهم و غیر عملیاتی راه اندازی کردند که مبادلات چندانی هم در آن صورت نگرفت، حتی شاهد بودیم که کانال اختصاصی سوئیس هم در قبال بحث غذا و دارو عملیاتی نشد و تنها یک مبادله آزمایشی در آن صورت گرفت.

غفاری در ادامه گفت که اتحادیه اروپا چند ماه قبل با هدف اعلامی اینکه می‌خواهیم با دیپلماسی ایران را به بازگشت تعهداتش در برجام پایبند کنیم، بحث مکانیسم ماشه را کلید زد، همچنین در بحث تحریم تسلیحاتی ایران، بازیگران اروپایی مانند آمریکا خواستار تمدید این تحریم‌ها هستند، اما نه از طریق سازوکار شورای امنیت، آن‌ها سعی می‌کنند به نام دیپلماسی تحریم را در قالب خواسته‌هایی که می‌خواهند به ایران، مطرح کنند و در عین حال بحث مکانیسم ماشه را به صورت کلی فعال نگه دارند تا مطالباتی را از ایران درخواست کنند. هایکو ماس وزیر خارجه آلمان حدود دو هفته قبل در دیدار با مقامات صهیونیستی این مسئله را اعلام کرد که از روش دیپلماتیک می‌خواهیم ایران را محدود کنیم.

کارشناس مسائل اروپا با بیان اینکه دیدار‌ها و ملاقات وزیر خارجه کشورمان با مقامات اروپایی مهم و تعیین کننده است، گفت که اتحادیه اروپا نه تنها در قبال بحث مکانیسم ماشه و تحریم‌های تسلیحاتی ایران بلکه در مقابل خود مسئله برجام هم به نقطه‌ای رسیده است که باید نظر خود را اعلام کند، لذا بازی در میان پارادوکس‌ها، دوگانگی‌ها و واژگان مبهم دیگر نمی‌تواند در رفتار اروپا جایی داشته باشد، چراکه در حال نزدیک شدن به گلوگاه‌های حساس زمانی هستیم.

هانی زاده کارشناش مسائل بین الملل هم معتقد است که رفتار اتحادیه اروپا در طول سال‌های گذشته و بعد از برجام، توام با پارادوکس و دوگانگی است و ثابت کرد که نمی‌تواند خارج از فشار‌های آمریکا در برابر ایران یک موضع مستقل  اتخاذ کند، بنابراین باید موضع خود را مشخص کند و در صورت قبول توافق هسته ای به تمام بند‌های این توافق متعهد باشد و آن را اجرایی کند یا اگر مانند آمریکا بخواهد از برجام خارج شود آن را صریحا اعلام کند.

این کارشناس مسائل بین الملل گفت که در میان دولتمردان اروپایی یک نوع تناقض رفتاری وجود دارد، به ویژه انگلیس که به ایالتی از ایالت‌های آمریکا تبدیل شده است و تمام رفتار‌های غیر منطقی مقامات لندن برگرفته از رفتار‌های واشنگتن نسبت به ایران است، البته اتحادیه اروپا تنها انگلیس نیست و کشور‌های دیگری هستند که با ایران مشترکاتی دارند که باید برجام را زنده نگه دارند. اگر بنا باشد که ایران به تنهایی و یک جانبه برجام را اجرا کند و اروپا تنها به صورت انشایی و شفاهی از توافق هسته‌ای دفاع کند، نفعی برای ما ندارد و ایران می‌تواند رفتار دیگری در پیش بگیرد، لذا سفر ظریف به شفاف سازی اروپا کمک می‌کند، چراکه اگر اروپا همچنان بخواهد از سیاست‌های آمریکا تبعیت کند، ایران باید سیاست دیگری اتخاذ کند.

ظریف باید چه پیامی را به اروپا مخابره کند؟

غفاری با تاکید بر اینکه مسئولان دیپلماسی و سیاست خارجی کشورمان باید مواضع اروپایی‌ها را به صورت دقیق رصد کنند، صحبت‌های مقامات کشور‌های مختلف اروپایی و مواضع تروئیکای اروپای را تجمیع کنند و پیام قاطعی را به آن‌ها ارائه دهند، گفت که تا زمانی که اتحادیه اروپا عزم واقعی و جدی برای حفظ برجام نداشته باشد ادعای آن‌ها مبنی بر اینکه خواستار حفظ برجام هستند، قطعا ادعای مستند و قابل اتکا نخواهد بود.

کارشناس مسائل اروپا همچنین گفت که مقامات کشورمان در سفر به اروپا باید این مطالبه‌گری را از آن‌ها داشته باشند که دقیقا طی ۲ سال و ۴ ماه اخیر که از خروج آمریکا از برجام می‌گذرد، چه گام عملی برای تامین منافع ما به ویژه منافع اقتصادی برداشته‌اند؟ همچنین در جریان این سفر آقای ظریف باید بسیاری از تناقضات رفتاری را به طرف‌های اروپایی تفهیم کند؛ به عنوان مثال بوریس جانسون وزیر خارجه انگلیس همواره در کنار دیگر مقامات اروپایی بیانیه‌هایی را با این مضمون که ما به برجام پایبندیم و باید توافق هسته‌ای حفظ شود امضا می‌کند، اما از طرف دیگر در سفرش به آمریکا می‌گوید برجام باید با توافق مورد نظر ترامپ جایگزین شود، بنابراین زمان آن رسیده است که تکلیف معیار‌های دوگانه و متناقض رفتاری از سمت اروپایی‌ها مشخص شود.

کارشناس مسائل اروپا با بیان اینکه ایران باید از منظر یک طلبکار در اروپا حضور پیدا کند نه صرفا یک بدهکار که شنونده پیام‌های اروپا باشد، گفت که میزان تاثیرگذاری سفر به اروپا در عمل به تعهدات آن‌ها، بستگی به پیام ظریف و نوع رفتار او دارد، اتحادیه اروپا در یک مرحله دریافت که نمی‌تواند در شورای امنیت در زمین آمریکا بازی کند و این مرهون استراتژی مقاومت فعال جمهوری اسلامی ایران بود، لذا هر اندازه که پیام‌ها و تاکتیک‌های ایران ذیل استراتژی مقاومت فعال به طرف اروپایی منتقل شود، قطعا می‌تواند اروپایی‌ها را وادار کند که در مواردی ناچار شوند به تعهدات شان عمل کنند، اما اگر اروپا این حس را داشته باشد که استراتژی‌ها و اهداف ایران قابل معامله و تعامل است و گارد ما در مقابل آن بسته نیست، قطعا به بازی خود در زمین آمریکا ادامه می‌دهد.

هانی زاده کارشناس مسائل بین الملل هم بر این باور است که وزیر خارجه کشورمان باید قوی‌تر و محکم‌تر با اتحادیه اروپا صحبت کند، چراکه تحریم‌های ظالمانه آمریکا نتوانست تاثیر زیادی بر روی وضعیت ایران بگذارد و تهران علی رغم همه فشار‌های آمریکا به مسیر خود ادامه می‌دهد، همچنین اتکای ایران به اقتصاد درون زا و بومی سازی اقتصاد کشورمان می‌تواند ابزاری در برابر فشار‌های آمریکا باشد و آن را خنثی کند.

او همچنین می‌گوید که ظریف باید مهلت ضرب الاجل برای اتحادیه اروپا تعیین کند تا اگر آن‌ها تمایل دارند در برجام باقی بمانند به تعهدات خود عمل کنند، در غیر این صورت ایران سازوکار دیگری را اتخاذ خواهد کرد و تمام تعامل خود را با آژانس بین المللی و اتحادیه اروپا قطع خواهد کرد، لذا ظریف در این سفر شمشیر بُرنده‌ای همراه دارد که می‌تواند اتحادیه اروپا را مجبور کند صادقانه با ایران تعامل کند، همچنان که کشور ما تاکنون در چارچوب برجام به تعهدات خود عمل کرده‌ است، بنابراین شمشیر برنده سیاسی ظریف می‌تواند تاثیر گذار باشد و اگر وزیر خارجه کشورمان از این فرصت استفاده نکند طبیعتا زیاده خواهی اتحادیه اروپا مانند آمریکا بیشتر خواهد شد.

انتهای پیام/