۸ سال پیش در چنین روزی بزرگ‌ترین عملیات تروریستی تاریخ پس از حمله به برج‌های دوقلو به وقوع پیوست. نزدیک به ۲ هزار عراقی در پایگاه هوایی «اسپایکر» به دست تروریست های داعش به شهادت رسیدند. نیرو‌های این گروهک تروریستی پس از به شهادت رساندن دانشجویان نظامی غیرمسلح، اجساد آن‌ها را درون رود دجله انداختند یا در گور‌های دسته جمعی دفن کردند. برخی از این افراد نیز زنده به گور شدند. این کشتار جز ۱۰ حمله بزرگ تروریستی در دو دهه اخیر دسته بندی می‌شود. جنایت اسپایکر قلب تمامی آزادی خواهان جهان را در عراق و جهان به درد آورد و تصویر دیگری از چهره منحوس داعش را نمایان ساخت. فاجعه‌ای که یکی از انگیزه‌های اصلی عراقی‌ها برای تشکیل بسیج مردمی (حشد الشعبی) بود که به کابوس داعش بدل گشت. در هشتمین سالروز این فاجعه انسانی، برگ‌هایی از این جنایت را ورق می‌زنیم.

کشتار جمعی اسپایکر چگونه اتفاق افتاد؟

۱۱ ژوئن ۲۰۱۴ (۲۱ خرداد ۱۳۹۳) کنترل شهر تکریت، در ۱۵۰ کیلومتری بغداد به دست داعش افتاد. پس از تسلط داعش بر این منطقه فرمان حرکت به سوی بغداد و کربلا صادر شد. پایگاه هوایی اسپایکر که بزرگ‌ترین پایگاه هوایی کشور عراق محسوب می‌شود، در غرب منطقه تکریت و استان صلاح‌الدین واقع شده است. این پایگاه هوایی پیش از این با نام الصحرا شناخته می‌شد، اما آمریکایی‌ها نام آن را به اسپایکر تغییر دادند.

به روایت سربازان نجات یافته از این فاجعه، به دستور فرماندهی پایگاه اسپایکر، تمامی افراد این پایگاه که عمدتا دانشجویان نظامی بودند، ۱۵ روز مرخصی دریافت کرده و به آنان دستور داده شد برای خروج از پایگاه، مدرک و لباس نظامی همراه نداشته‌ باشند. سربازان با کامیون‌های نظامی به نزدیکی بزرگراه تکریت-موصل منتقل شدند و از آن‌جا دل به جاده زدند و در پی یافتن ماشین‌های کرایه‌ای در مسیر توقف کردند. در همین حین، خودروی حامل تروریست های داعش، آن‌ها را به قصد رساندن به مقصد و کمک سوار کردند. در نهایت تروریست‌های داعش تمامی سربازان غیرمسلح پایگاه اسپایکر  را اسیر و به کاخ ریاست‌جمهوری واقع در تکریت منتقل کردند. پس از بررسی‌ها و بازجویی‌های طولانی مدت در کاخ، عصر روز ۱۲ ژوئن کشتار آغاز شد.

ارعاب شیعیان، قصد داعش از انتشار تصاویر این کشتار

نیرو‌های داعشی حین اجرای کشتار جمعی سربازان اسپایکر، به صورت آنلاین اقدام به انتشار تصاویر نمودند که در آن فیلم‌ها، افرادی مسلح با چهره‌های پوشانده، در کنار رود دجله، با شلیک به سر سربازان، آن‌ها را به داخل رودخانه می‌انداختند. در تصاویر دیگر، تیرباران شدن سربازانی که دست‌هایشان بسته بود به تصویر کشیده‌ شده‌ است. جمعی از شهدای این فاجعه با چاقو سر بریده شدند. پس از این فاجعه انسانی، رسانه‌های داعش، برخی از عکس‌های کشتار را به همراه تیتر‌های ارعاب‌آور که احتمالاً برای ایجاد وحشت بین شیعیان گرفته شده بود، منتشر کردند.

نزدیک به ۲ هزار نخبه عراقی به شهادت رسیدند

به نقل از رسانه ها، هنگام سقوط تکریت، حدود ۴ هزار دانشجوی نظامی غیرمسلح در پایگاه اسپایکر حضور داشتند. تمامی این افراد به اسارت نیرو‌های داعش درآمدند. منابع خبری به نقل از مقامات عراقی از ۱۷۰۰ نفر دانشجوی شیعه یاد کردند که همگی زیر ۲۲ سال بودند و در این فاجعه شهید شدند و احتمالاً برخی از آنان در اسارت داعش ماندند. داعش در اطلاعیه رسمی خود پس از این حمله، تعداد شیعیان به شهادت رسیده را ۱۷۰۰ نفر عنوان کرده. دیده‌بان حقوق بشر نیز جانباختن ۵۶۰ تا ۷۷۰ سرباز دستگیر شده در پایگاه اسپایکر را تأیید کرد. پایگاه خبر صوت العراق طی خبری در سال ۲۰۱۸ اعلام کرد که در میان شهدای این جنایت ۱۷۰۰ نفر سرباز نوآموز و ۱۵۷ سرباز آموزش‌دیده نیروی هوایی عراق به چشم می‌خورد. با وجود آن‌که وزارت دفاع عراق و رسانه‌های دولتی در اولین واکنش به اعدام‌های داعش، این خبر را انکار کرد، اما چندی بعد، وزارت بهداشت این کشور، آمار رسمی کشته‌شدگان این حمله را ۱۹۰۷ نفر به تفکیک استان‌های محل زندگی آنان، اعلام نمود.

براساس گزارش سایت گروهک تروریستی داعش، در حمله به پایگاه هوایی اسپایکر، تعداد ۲ بالگرد در هوا، چندین فروند بر روی زمین و وسایل نقلیه بسیاری از نیرو‌های ارتش عراق منهدم شدند. در این حملات، ذخایر سوخت و تجهیزات ارتباطی پایگاه نیز مورد تهاجم و تخریب کامل قرار گرفت.

دمیدن داعشیان در آتش نفاق

روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز در گزارشی پس از این فاجعه انسانی، یکی از اهداف داعش از این عملیات را ایجاد حس انتقام جویی در نیرو‌های جبهه مقابل (مشخصا شیعیان) عنوان کرد تا این گروهک تروریستی بتواند با این حربه، در آتش جنگ‌های فرقه‌ای در عراق بدمد. از همین رو آیت الله سید علی سیستانی، از مراجع تقلید شیعه در عراق طی اطلاعیه‌ای در روز شنبه (۲۸ تیر ۱۳۹۳–۱۹ ژوئیه ۲۰۱۴)، از تمام گروه‌ها و جریانات عراق، در دوران پرآشوب این کشور، دعوت به خویشتنداری نمود.

کشتار جمعی اسپایکر، مصداق بارز نسل کشی

پژوهشگران حوزه حقوق بر این باورند که جنایت اسپایکر در صورتی که به قصد از بین بردن شیعیان صورت گرفته باشد، مصداق ژنوساید (نسل کشی) خواهد بود و در غیر این صورت، مصداق جنایت جنگی است. در بهمن ۱۳۹۳ (فوریه ۲۰۱۵)، «ماجد اعرجی» رئیس دادگاه پژوهش‌های مرکزی ویژه پرونده‌های تروریسم و جنایت‌های سازمان یافته مستقر در بغداد اعلام کرد ۳۰ نفر از متهمان کشتار «پایگاه هوایی اسپایکر» در تکریت دستگیر شدند که ۱۶ متهم به ارتکاب جنایت اعتراف کردند. چند ماه بعد در تاریخ ۱۹ خرداد ۱۳۹۴ (۹ ژوئن ۲۰۱۵)، در اولین جلسه از دادگاه متهمان کشتار اسپایکر، ۲۴ نفر از متهمان به اعدام محکوم شدند و چند تن دیگر به جهت نبود شواهد کافی، حکم آزادی دریافت کردند.

تولد بسیج مردمی عراق، ثمره خون شهدای فاجعه اسپایکر

کمی پس از فاجعه اسپایکر و در ژوئن ۲۰۱۴، سپاهی با نام «سرایا السلام» به فرماندهی مقتدی صدر در عراق شکل گرفت. این سپاه، همان سپاه «جیش المهدی» بود که در سال ۲۰۰۸ منحل شده بود. این واقعه در کنار فتوای آیت الله سیستانی مبنی بر جهاد با داعش، یکی از انگیزه‌های اصلی عراقی‌ها برای تشکیل بسیج مردمی (حشدالشعبی) جهت حمله به داعش بود. حشدالشعبی در مبارزه با گروهک تروریستی داعش نقش مهمی داشت و بالغ بر ۱۰ هزار شهید و ۳۳ هزار جانباز تقدیم راه مبارزه با این گروهک نفاق و نفرت کرد. با گذشت ۸ سال از جنایت اسپایکر این فاجعه انسانی در رسانه‌های جهانی بازتاب نداشت و سردمداران رسانه‌ای غرب، سکوت را ترجیح دادند.