چه کسی مسئول پیگیری وضعیت ایرانیانِ در بندِ آمریکاست؟

اتهامات واهی یا هر بهانه دیگری می‌تواند باعث شود تا از آسمان برایتان بلا نازل شود، بلایی در آن سوی مرزها تنها به یک جرم؛ جرمی به نام ایرانی بودن ، درحالی که نه ادله‌ای وجود دارد و نه دادگاهی که بتوان به آن پناه برد.

 ۳۰ ایرانی به اتهام دور زدن تحر یم‌ها در بند آمریکا هستند

حکایت طولانی است از خانواده‌ای که  تنها به خاطر مشارکت در امور خیریه محکوم به دور زدن تحریم‌ها شدند تا فردی که قصد داشت برای ادامه زندگی به خارج از کشور برود در نهایت به جرم واهی  خرید تسلیحات به صورت غیابی در دادگاه به پنج سال زندان محکوم شود.

زندانیانی که نه شرایط  حتی معمولی دارند و نه حتی از ابتدایی ترین حقوق انسانی برخوردارند. برای مثال بر اساس گزارش‌ها یکی از این زندانیان به دلیل ضربه چاقویی که در زندان به پهلویش وارد شده است در شرایط وخیمی به سر می‌برد.

حالا سوال اصلی اینجاست که باید به که شکایت برد؟ جواب این است که خدا عالم است و سوال دیگر اینجاست که نهادهای درونی کشور ما مثل دولت، مجلس و قوه قضائیه تا چه میزان در این زمینه فعالیت داشته اند؟

همین چند روز پیش بود که ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه گفته بود که در بحث تبادل زندانیان مذاکره مستقیمی با دولت آمریکا و هیچ موضوع دیگری اعم از هسته‌ای و غیر هسته‌ایی نداریم و گفت‌وگوها از طریق واسطه از جمله انریکه مورا انجام می‌شود.

در مورد زندانیان موضع ما مشخص است انتظار داریم دولت آمریکا شهروندان ایرانی که صرفا به اتهام داشتن نقش در دور زدن تحریم‌های آمریکا بازداشت کرده بدون قید و شرط آزاد کند. 

به گفته کاظم غریب آبادی معاون بین‌الملل قوه قضائیه در حال حاضر حدود  ۳۰ ایرانی به اتهام دور زدن تحر یم‌ها در خارج از کشور زندانی هستند و ادعایی هم که برای دستگیری آنها مطرح می‌شود مشارکت در دور زدن تحریم هاست.

غریب آبادی این را هم گفته است که  طبق کنوانسیون ۱۹۶۳ وین ناظر بر روابط کنسولی، اگر اتباع یک کشور در کشور دیگری زندانی شود اگر خود زندانی تمایل داشت، آن کشور میزبان موظف است که موضوع را به پست کنسولی و سفارتخانه آن کشور اطلاع دهد.

پس ما باید از طریق مقامات آن کشور متوقف و یا از طریق خانواده‌هایشان از زندانی شدن آن فرد مطلع شویم و بدانیم دچار چه گرفتاری شده‌اند تا بتوانیم مداخله کنیم.

البته پیگیری‌های ما برای صحبت با معاونت حقوقی وزارت خارجه، معاونت حقوقی دولت و همچنین قوه قضائیه بی پاسخ ماند و از همین رو نیز به سراغ  برخی کارشناسان رفتتیم تا در این باره بیشتر جویا شویم.

آیا دور زدن تحریم‌های غیر قانونی جرم است؟

فواد ایزدی کارشناس مسائل سیاست خارجی در پاسخ به این سوال گفته است که تحریم‌های آمریکا اصولا غیر قانونی هستند و ذیل تحریم های بین المللی سازمان ملل نیستند.

از همین رو نیز دور زدن این تحریم ها غیر قانونی نیست بلکه دستگیری این افراد اقدامی خلاف قانون است. جمهوری اسلامی ایران باید یک سیستم حمایتی از این زندانیان ایجاد کند، زیرا این افراد به وکیل نیاز دارند و وکیل در آمریکا هم گران است.

صحبت‌های ایزدی درباره غیر قانونی بودن تحریم‌های آمریکا پیشتر از زبان فو کنگ مدیرکل اداره کنترل تسلیحات وزارت خارجه چین نیز مطرح شد.

وی در این باره گفت که آمریکا باید به طور کامل تحریم‌های غیرقانونی خود علیه ایران را لغو کند و ایران نیز به پایبندی کامل به تعهدات هسته ای خود بازگردد.

«النا دوهان» گزارشگر ویژه سازمان ملل نیز پیشتر اقدامات قهری یکجانبه به عنوان اقدامات تنبیهی را ناقض موازین حقوق بشر جهانی خواند و تصریح کرد که استفاده ابزاری از تحریم‌ها علیه شرکت‌های طرف تجارت با ایران و همچنین اعمال تحریم‌های ثانویه امری غیرقانونی است.

«دوهان» با غیرقابل توجیه دانستن تحریم‌های ایران از منظر شورای حقوق بشر و مجمع عمومی سازمان ملل افزود: «تحریم‌های یکجانبه، اولیه و ثانویه و تهدید به اعمال تحریم‌ها، وضعیت حقوق انسانی را در ایران به خطر انداخته است».

اما از این موارد که بگذریم سوال اصلی اینجاست که اقدامات ایران درباره حقوق شهروندانش چه بوده و چه باید باشد؟

از قربانیان حقوق بشر آمریکایی در ایران تجلیل شود

فواد ایزدی چندین پیشنهاد را در این باره مطرح کرده مبنی براینکه تعدادی از وکلا که در این زمینه کار می‌کنند باید به این افراد کمک کنند، علاوه بر این باید مقابله به مثل نیز انجام شود.

به گفته ایزدی متاسفانه با کشوری رو به رو هستیم که به حقوق بین الملل بی‌تفاوت است و تنها راهی که برای متوقف کردن اقدامات ضد ایرانی بایداتخاذ شود ایجاد هزینه برای طرف مقابل است وگرنه اگر حس کند که فعالیت های ضد ایرانی اش هیچ هزینه‌ای برایش ندارد قطعا این فعالیت‌ها افزایش پیدا می‌کند. 

فواد ایزدی این نکته را هم مطرح کرد که افرادی که در این فشارها هستند باید در کشور ما به عنوان قربانیان حقوق بشر آمریکایی مورد تجلیل نیز قرار بگیرند و به تدریج وقتی که آمریکا ببیند که ایران در مسیر مقابله به مثل گام گذاشته است سیاست خود را تغییر می‌دهد.

حسین کنعانی مقدم دیگر کارشناس مسائل سیاست خارجی نیز در این باره گفته است که ایران در این باره اقدامات بسیاری را انجام داده و هم وزارت خارجه و هم  قوه قضائیه ما اقدامات بسیاری در این زمینه انجام داده است و پرونده هایی که در این زمینه وجود دارد را بررسی کرده‌اند و در زمینه مشکلات زندانیان و اقدام برای بازگشت آنها به کشور اقدامات بسیاری را انجام داده‌اند. با این وجود اما مسئله زندانیان حل نشده و خانواده‌ها آن‌ها از شرایط فعلی نگرانند و حالا چشم به تدابیر بیشتر و کارسازتر از سوی مقامات کشورمان دوخته‌اند.

فاطمه تورانلو