ایستگاه شهیدمطهری مشهد، عقبه تجارت ریلی کشور در حاشیه توجه مسئولان
ایستگاه راه‌آهن باری شهید مطهری مشهد که به عقبه و پشتیبان صادرات و ترانزیت ریلی کشور مشهور است، در حاشیه جغرافیایی مشهد، از توجه مسئولان، مردم و رسانه‌ها نیز بی‌بهره مانده است.
اداره‌کل راه‌آهن خراسان ۲۳ ایستگاه را در شبکه ریلی خود دارد و در حالت عادی روزانه ۹۴ رام قطار مسافربری و حدود ۱۰ رام قطار باری با برنامه ریزی این اداره کل به صورت رفت و برگشت به مقاصد مختلف در کشور تردد دارند.
ایستگاه راه آهن شهید مطهری از مسیر ریلی در ۴۰ کیلومتری مشهد واقع است که تا مرز سرخس با ترکمنستان ۱۵۷ کیلومتر فاصله دارد که سخنان و نگاه خاص مدیران راه آهن کشور بدان از اهمیت و جایگاه ویژه آن حکایت دارد.
فروردین پارسال میعاد صالحی مدیرعامل شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران در جریان سفر رئیس جمهور به خراسان رضوی، با اشتیاق فراوان به خبرنگاران حاضر در این برنامه گفت: توانستیم در سال ۱۴۰۰ با توجه به فعالیت خوب دولت سیزدهم در بخش ترانزیت، رکورد جدیدی برای ترانزیت ۱۰۰ ساله راه آهن ثبت کنیم.
او افزود: در مجموع سال گذشته (۱۴۰۱) یک میلیون و ۹۱۳ هزار تن کالا از طریق شبکه راه آهن با شرکای تجاری ما مبادله شد که این بالاترین رقم در قرن ۱۴ خورشیدی است.
مدیرعامل شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران ادامه داد: یک میلیون و ۶۹۰ هزار تن، معادل ۹۰ درصد از این مقدار کالای ترانزیتی مربوط به مرز ریلی سرخس در استان خراسان رضوی بوده، که در مسیر کشور‌های ترکمنستان، ازبکستان، قزاقستان و در ادامه با چین مبادله شده است.
سرمایه گذاری هزار میلیارد ریالی در ایستگاه راه آهن سرخس
معاون وزیر راه و شهرسازی همچنین با اشاره به جهش ترانزیت ریلی کشور در سال ۱۴۰۱ از سرمایه گذاری هزار میلیارد ریالی در این منطقه برای توسعه ترانزیت ریلی خبر داده بود.
از طرفی در پنج ماه نخست امسال ۴۰۲ هزار تن کالا از راه آهن خراسان و ایستگاه راه آهن بین المللی سرخس به کشور‌های آسیای مرکزی صادر شده است که دست‌کم ۵۵ درصد از این مقدار در ایستگاه راه آهن شهید مطهری بارگیری شده است.
او با اشاره به جهش ترانزیت ریلی کشور در سال ۱۴۰۱ از سرمایه گذاری هزار میلیارد ریالی در این منطقه برای توسعه ترانزیت ریلی خبر داد. اما واقعیت این است که این ایستگاه باری مهم که در بخش رضویه مشهد و در کیلومتر ۳۵ جاده مشهد- فریمان، در نزدیکی شهرستان فریمان قرار دارد در حاشیه توجه برخی مسوولان و پنهان از دید رسانه‌ها و مردم قرار دارد.
یعقوبعلی نظری استاندار خراسان رضوی گفت: ایستگاه راه آهن شهید مطهری به عنوان عقبه مرز‌های سرخس و دوغارون خراسان رضوی، پشتیبانی کننده تجارت و تردد‌های تجاری از این مرز‌ها است.
او افزود: تبادلات تجاری و فعالیت‌های بارگیری و بارسپاری کالا در خطوط ریلی و جاده‌ای واقع در منطقه فعالیت ایستگاه راه آهن شهید مطهری، عملیات صادرات و ترانزیت کالا از استان تا بنادر جنوبی و شمالی کشور را نیز پوشش می‌دهد.
اما در بیان اهمیت این ایستگاه ریلی ناگفته‌هایی نیز وجود دارد که به دلیل برخی ملاحظات در محافل رسانه‌ای مطرح نشده است، چنانکه منابع آگاه به خبرنگار ایرنا گفته اند؛ اصولا سوخت مازوت نیروگاه‌های مشهد و بخش عمده خراسان رضوی از طریق انتقال ناوگان ریلی حامل مازوت به این ایستگاه تامین می‌شود که عدد ذکر شده ۷۰۰ هزار تن مازوت در سال است.
از طرفی بخش زیادی از کالای اساسی استان نیز در بارانداز‌های دولتی و بخش خصوصی این ایستگاه تخلیه و بارگیری مجدد می‌شود و نکته جالب اینکه حجم بالایی از واردات بنزین کشور از یک کشور همسایه به این ایستگاه باری وارد شده و در مواقع ضروری از طریق ناوگان جاده‌ای در استان خراسان رضوی و استان‌های مجاور توزیع می‌شود.
برای شناخت بهتر جایگاه و همچنین اقدامات عمرانی صورت گرفته در این مجموعه به سخنان مسئولان راه آهن خراسان استناد می‌کنیم که مصطفی نصیری ورگ مدیرکل راه آهن خراسان گفت: در راستای رونق صادرات ریلی خراسان رضوی، برای توسعه سکو‌های این ایستگاه راه‌آهن باری طی ماه‌های گذشته ۳۰۰ میلیارد ریال هزینه شده است.
او افزود: با اجرای طرح توسعه یاد شده، طول سکوی شماره یک ایستگاه راه آهن شهید مطهری از ۲۵۰ به ۴۵۰ متر افزایش یافت و هم اینک سکو‌های یک و ۲ این ایستگاه راه آهن به صورت همزمان ظرفیت تخلیه و بارگیری حدود ۳۰۰ واگن باری را دارند.
مدیرکل راه آهن خراسان ادامه داد: هم اکنون ساخت سکوی سوم ایستگاه راه آهن شهید مطهری نیز به طول ۴۵۰ متر و عرض ۱۵ متر در حال انجام است که تا ۲ ماه دیگر به انجام می‌رسد و ظرفیت بارگیری، تخلیه و بارسپاری (ترانشیپمنت) همزمان کالا در این ایستگاه به ۳۵۰ واگن باری افزایش می‌یابد.
نصیری ورگ بیان کرد: ۱۰ «چشمه بار» یا مرکز عمده تخلیه بارگیری کالا و مواد اولیه نیز در این ناحیه ریلی تجهیز شده و از طریق خطوط فرعی و اقتصادی به شبکه ریلی کشور متصل شده است.
او تصریح کرد: از این مراکز عمده تخلیه و بارگیری یک مرکز تخلیه گاز مایع در ایستگاه "سلام" در نزدیکی ایستگاه مطهری، بارانداز ریلی شرکت خصوصی نفت "زال پارس" و ۲ مرکز بارگیری و تخلیه کالای تجاری متعلق به بخش خصوصی در محدوده ایستگاه شهید مطهری واقع شده است که نشان دهنده سرمایه گذاری قابل توجه بخش خصوصی در این محدوده ریلی است.
مدیرکل راه آهن خراسان ایستگاه راه آهن باری شهید مطهری را پشتیبان صادرات و ترانزیت ریلی کالا از استان خراسان رضوی و کشور به ترکمنستان و آسیای مرکزی دانست و تاکید کرد: هم اکنون ۷۰ درصد از حجم بارگیری کالای صادراتی به ترکمنستان در این ایستگاه و ۳۰ درصد بقیه در ایستگاه‌های مشهد، سرخس، تربت حیدریه و بقیه کشور انجام می‌شود.
رونق توسعه محلی رضویه مشهد
حسن کاظمی بخشدار رضویه مشهد نیز جایگاه این ایستگاه باری را در توسعه منطقه ویژه توصیف کرد و گفت: راه آهن شهید مطهری نقش قابل توجهی در اشتغال ساکنان بومی دارد و بخش عمده کارکنان آن از اهالی منطقه هستند و شماری نیز تاکنون پس از خدمت طولانی در این منطقه بازنشسته شده اند.
او به جمعیت ۱۶۰ هزار نفری بخش رضویه اشاره کرد و افزود: از توسعه این ایستگاه راه آهن و ورود سرمایه گذاران بخش خصوصی به این محدوده اقتصادی استقبال می‌کنیم و بدون شک رونق مجموعه یاد شده نویدبخش ایجاد اشتغال بیشتر برای این بخش است.
برنامه ریزی برای ساخت آمادشهر خراسان رضوی
نظری استاندار خراسان رضوی فعالیت‌های بارگیری کالا در خطوط ریلی و جاده‌ای واقع در محدوده فعالیت ایستگاه راه آهن شهید مطهری را مهم خواند و گفت: شهر فرودگاهی امام رضا (ع) قرار است در همین محدوده جغرافیایی ساخته شود و از طرفی "آمادشهر" استان نیز در همین منطقه برپا خواهد شد.
او افزود: توسعه و فراهم آوری زیرساخت‌های لازم در این محدوده به عنوان جغرافیای تاثیرگذار در بخش صادرات، ترانزیت و حمل و نقل ریلی و جاده‌ای استان در دستور کار قرار دارد و در حال حاضر سرمایه گذاران داخلی و خارجی در این بخش ورود کرده اند.
میعاد صالحی مدیرعامل راه آهن و معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: چینی‌ها هم اکنون تمایل زیادی به ترانزیت کالا از مسیر ریلی ایران دارند و فعال‌سازی حداکثری ایستگاه راه آهن شهید مطهری می‌تواند زیرساخت لازم برای این جهش ترانزیتی را فراهم کند.
او ۲ هفته پیش در جریان بازدید از ایستگاه راه آهن مشهد افزود: در جلساتی که با طرف‌های چینی داشتیم، ظرفیت‌های ریلی ایران و همچنین بستر‌های خیلی مناسبی را که می‌توانیم برای عبور بار‌های چین از ایران فراهم کنیم، تشریح کردیم.
استقرار گمرک در ایستگاه مطهری تجارت ریلی کشور را ارتقا می‌دهد
مدیرعامل راه آهن و معاون وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: با استقرار گمرک و سایر سازمان‌های مرتبط در ایستگاه راه آهن شهید مطهری خراسان رضوی، این مرکز مهم به زودی به بهره برداری خواهد رسید که زمینه‌ساز ارتقای حجم ترانزیت و همچنین صادرات و واردات ریلی از مرز سرخس خواهد شد.
صالحی بیان کرد: با استقرار گمرک و سایر سازمان‌های مرتبط در ایستگاه راه آهن شهید مطهری خراسان رضوی، این مرکز مهم به زودی به بهره برداری خواهد رسید که زمینه‌ساز ارتقای حجم ترانزیت و همچنین صادرات و واردات ریلی از مرز سرخس خواهد شد.
او تصریح کرد: افتتاح گمرک کامل در این مجموعه می‌تواند در حجم ترانزیت بار در دالان شمال- جنوب و همچنین شرق به غرب از نقطه مرزی سرخس افزایش مناسبی را ایجاد کند.
مدیرعامل راه آهن و معاون وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: هم اینک راه آهن مکانی با زیربنای هزار و ۲۰۰ مترمربع را برای استقرار کامل اداره گمرک و سایر دستگاه‌های متولی در حوزه صادرات و ترانزیت در این ایستگاه لجستیکی فراهم کرده است.
صالحی اظهار کرد: برخی از فعالیت‌های گمرکی در این ایستگاه باری انجام می‌شود، اما برای فعالیت کامل این امور نیازمند استقرار کامل همه بخش‌ها و ادارات مرتبط با امور تجاری و صادرات در ساختمان واحدی به عنوان" پنجره واحد" هستیم.
