باشگاه خبرنگاران جوان؛محبوبه کباری- سید حمید حسینی رئیس اتحادیه صادر کنندگان فرآورده‌های نفت ،گاز و پتروشیمی در برنامه روی خط خبر با اشاره به آثار اسنپ بک بر صادرات فرآورده‌های نفتی کشور اظهار داشت: از سال ۲۰۱۳، با اعمال تحریم‌های آمریکا، صادرات نفت ایران با کاهش چشمگیری مواجه شد. در این سال، صادرات به حدود ۹۰۰ هزار بشکه در روز رسید که بخش قابل توجهی از این افت، نتیجه فشار‌های آمریکا بر خریداران نفت ایران و تحریم بانک مرکزی بود. کشور‌های اروپایی، کره جنوبی و ژاپن که از خریداران اصلی نفت ایران بودند، به دلیل فشار‌های آمریکا از بازار ایران خارج شدند و تنها مشتریان اصلی ایران به هند و چین محدود شدند.

وی ادامه داد: قبل از ۲۰۱۲ صادرات به چین ۴۵۰ هزار بشکه در روز بود، در حالی که صادرات کل نفت ایران ۲۰۰ هزار بشکه بود، ۲۰۱۲-۲۰۱۳ صادرات نفت ایران به دلیل تحریم‌ها کاهش یافت، ۲۰۱۴: با روی کار آمدن برجام، صادرات نفت ایران دوباره افزایش یافت و اواخر ۲۰۱۸: خروج آمریکا از برجام و اعمال مجدد تحریم‌ها، منجر به کاهش صادرات شد. شیوع کرونا نیز بر این روند تأثیر گذاشت.

حسینی بیان کرد: با وجود کاهش صادرات نفت خام، صادرات فرآورده‌های نفتی روند متفاوتی را طی کرده است. جدول ارائه شده، سیر تغییرات صادرات نفت ایران را نشان می‌دهد که بخش قابل توجهی از آن به چین اختصاص دارد.

رئیس اتحادیه صادر کنندگان فرآورده‌های نفتی توضیح داد: بر خلاف تحریم‌های سازمان ملل که فاقد نیروی نظامی و ابزار‌های اجرایی مستقیم است، تحریم‌های آمریکا با تهدید خریداران و تحریم نهاد‌های مالی، فشار قابل توجهی بر اقتصاد ایران وارد کرده است. در دوره اخیر، آمریکا بیش از ۵۳ تحریم جدید وضع کرده که شامل تحریم ۲۷۴ شرکت و ۱۷۸ نفتکش می‌شود. این تحریم‌ها، حتی بنادر چین را نیز تحت تأثیر قرار داده است.

 وی نقش چین در صادرات نفت ایران اشاره کرد و گفت:  از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱، سهم چین از خرید نفت ایران افزایش یافته و به حدود ۱ میلیون و ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار بشکه در روز رسیده است. در حال حاضر، چین بزرگترین خریدار نفت ایران است و حدود ۸۳ درصد از فروش نفت ایران را به خود اختصاص داده است.

او یاد آور شد: چین با وجود فشار‌های آمریکا، همچنان به خرید نفت از ایران ادامه می‌دهد، اما این به معنای خرید “مفت” نیست. چین با توجه به سیاست‌های خود در حوزه انرژی، به دنبال تنوع‌بخشی به منابع تأمین نفت خود است و ایران یکی از این منابع محسوب می‌شود. آمریکا با تحریم بانک‌ها و بنادر چین، تلاش کرده تا روند خرید نفت ایران توسط این کشور را مختل کند.

حسینی به تأثیر تحریم‌ها و تنوع‌بخشی به مشتریان اشاره کرد و گفت:  تحریم‌ها باعث شده است که کشور‌هایی مانند هند، روسیه، عراق و عربستان، با وجود وابستگی به آمریکا، سیاست‌های خود را در قبال ایران تعدیل کنند.

وی به اتحاد‌های منطقه‌ای در این شرایط هم اشاره کرد و گفت:  در شرایط کنونی، تنش‌های منطقه‌ای و اتحاد‌های جدید، فضایی را به نفع ایران ایجاد کرده است. به عنوان مثال، نگرانی از شکل‌گیری “اسرائیل بزرگ” و سیاست‌های منطقه‌ای آمریکا، باعث نزدیکی برخی کشور‌ها به ایران شده است.

وی به عدم پذیرش تحریم‌های سازمان ملل اشاره کرد و گفت: کارشناسان و اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی معتقدند بازگشت تحریم‌های سازمان ملل تأثیر چندانی بر صادرات نفت ایران نخواهد داشت.

او با اشاره به مذاکره با آژانس اشاره کرد و گفت:  تلاش برای حل و فصل مسائل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و تعامل با قدرت‌های جهانی، راهکاری برای کاهش فشارهاست. کارشناسان معتقدند که آمریکا باید در سیاست‌های خود بازنگری کرده و به جای زورگویی، به دنبال مذاکره و توافق با ایران باشد.

وی ادامه داد: تحریم‌های آمریکا، هرچند فشار قابل توجهی بر صادرات نفت ایران وارد کرده است، اما ایران با اتکا به شرکای تجاری جدید مانند چین و تنوع‌بخشی به مشتریان خود، توانسته تا حدی این فشار‌ها را خنثی کند. درک متقابل از منافع و سیاست‌های منطقه‌ای، کلید موفقیت در این شرایط پیچیده است.