کشف حجاب، دستاورد ننگین رضاخان

محمدرضا سلمانی عبیات پژوهشگر تاریخ اسلام در گفت‌وگو با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اهواز،  گفت: یکی از مسائلی که در حکومت پهلوی اول و در عصر فرمانروایی رضاشاه به وقوع پیوست و باعث تنفر و انزجار شدید مردم از این حکومت شد مسئله کشف حجاب زنان است.

او افزود: این موضوع در پی فرمان رضا شاه در ۱۷ دی ماه ۱۳۱۴ علنی شد و  واکنش شدید مردم، علما و خاصه زنان را به همراه داشت. رضاشاه به سربازان و ماموران خود دستور داده بود که به زور کشف حجاب را اجرا نمایند که این خود موجب درگیری ماموران حکومتی با مردم و آزار و اذیت آنان شد.

 سلمانی عبیات بیان کرد: در این میان اقدامات گوناگون و سریع زنان در مقابله با این عمل رضاشاه بسیار قابل توجه بود و نقش آنان را بسیار پررنگ کرد و طبیعتاً همین زنان بودند که در به ثمر رسیدن درخت تنومند انقلاب اسلامی به همراه مردان مقابل رژیم پهلوی ایستادگی و مبارزه کردند و موضوع کشف حجاب دستاورد رضا شاه به ترکیه بود که در بازگشت به ایران آن را با شدیدترین و خشونت آمیز‌ترین حالت ممکن به وسیله ماموران خود به مرحله اجرا در آورد و بدین ترتیب به ستیز و مقابله آشکار با فرهنگ و مذهب پرداخت.

پژوهشگر تاریخ اسلام با بیان اینکه رضاشاه در حالی دست به این اقدام زشت زده بود که نمی‌دانست دین، مذهب، حجاب و عفاف زنان که یکی از مولفه‌ها و ارکان آن زمان است، اظهار داشت: او که کلکسیونی از بی دینی، دیکتاتوری و ستمگری بود در جایگاه‌های  سپهسالاری، رئیس الوزراء و در زمان پادشاهی از هیچ تلاشی برای القای دیکتاتوری خود بر مردم متدین و بی پناه ایران مضایقه نکرد.

او تصریح کرد: به نقل از حسین مکی در جلد ششم کتاب تاریخ بیست ساله ایران، حتی خارجی‌های مقیم ایران نیز از حجم گسترده خباثت و رذالت رضا خان تعجب کرده و در این خصوص مطالب زیادی نگاشته اند، "فوت" نماینده مجلس انگلیس که به  همراه یکی از همکاران خود به ایران آمده بود، می‌نویسد:  پادشاه ایران بی رحم، ستمگر، خیال پرور، حریص و طماع بود. او حریفان و مخالفین خود را بدون ذره‌ای رحم و شفقت به زندان می‌انداخت و یا می‌کشت.

کشف حجاب، برنامه ای از سوی انگلیس

سلمانی عبیات ادامه داد: در عین حال حسین مکی که خود از سیاستمداران و روزنامه نگاران برجسته ایران است، اساس سفر رضاخان به ترکیه که منجر به دستاورد ننگین کشف حجاب شد را برنامه‌ای انگلیسی می‌داند که انگلیسی‌ها در ادامه سیاست‌های استعماری خود در جهت ایجاد اتحادی قوی"حلقه‌ای پولادین" مقابل شوروی انجام دادند.

پژوهشگر تاریخ اسلام افزود: پس از بازگشت رضا خان به ایران این ایده پلید با تبلیغات گسترده و در خلال جشن‌ها و مراسم‌های ساختگی به عنوان جلوه‌ای از پیشرفت و آزادی زنان به اجرا گذاشته شد. در عین حال،   بر اساس کتاب خشونت و فرهنگ و اسناد محرمانه کشف حجاب در سند ۴۶، رضا خان شخصا به پیشرفت این مسئله رسیدگی می‌کرد و در انتظار موفقیت سریع آن بود و از ایالت‌ها گزارش‌های پی در پی درباره پیشرفت کار خود می‌خواست.

او در ادامه بیان داشت: همچنین در سند ۴۹۶ همان کتاب آمده است دولت دستور داده که از ورود زنان باحجاب به دکان‌ها، اتوبوس‌ها، حمام‌ها و ادارات جلوگیری کنند و حتی در برخی از موارد حاکمان محلی برای اجرای کامل این دستور از حکومت مرکزی تقاضای نیرو‌های نظامی بیشتری جهت کنترل خیابان و مسیر‌های تردد زنان می‌کردند.

محمدرضا سلمانی عبیات با اشاره به اینکه مردم در جای جای ایران با این دستور شاه مقابله کردند و بسیاری از جمله علما در آستان قدس رضوی  به اعتراض علنی پرداختند، تصریح کرد: به گفته حسینقلی مستعان نویسنده معروف و  سردبیر روزنامه ایران  در ۱۷ دی ماه ۱۳۱۴، مسئله کشف حجاب در خوزستان یک طوفان اعتراض بزرگ پدید آورد.

پژوهشگر تاریخ اسلام اذعان داشت: بنابر آنچه که مهدی صلاح و ابوالحسن فیاض در مقاله هفدهم دی ماه ۱۳۱۴ امتداد یا انقطاع نهضت بانوان آورده اند، در مقال ستم رضا خان به زنان مومنه، زنان سعی می‌کردند از رفت و آمد در کوچه‌ها و خیابان‌ها جز به وقت ضروری و شبانگاه صرف نظر کنند و در برخی از خانه‌ها حمام خانگی ساخته شد تا زن‌ها مجبور نباشند برای حمام رفتن حجاب از روی خود بردارند  و در این میان برخی زنان نیز تا شهریور ۱۳۲۰ یعنی ۶ سال از خانه خارج نشدند.

مهاجرت  زنان  خرمشهر به کشورهای همسایه برای فرار از قانون کشف حجاب

سلمانی عبیات با بیان اینکه بسیاری از مردم که امکان تحمل چنین وضعیتی برای آن‌ها ممکن نبود و غیرت دینی و اعتقادات مذهبی آن‌ها هیچگاه به بی حجابی و بی عفتی رضایت نمی‌داد، ترک دیار گفته و به کشور‌های همسایه مهاجرت کردند، افزود: تاریخ از مهاجرت تعدادی از زنان اهل خرمشهر به همراه همسرانشان به کشور عراق در پی رد مسئله کشف حجاب خبر می‌دهد همچنین عباس سرافرازی در مقاله نقش زنان در مقابله با کشف حجاب رضا خان صفحه ۸ می‌گوید: زنان مسلمان ایرانی از هیچ کوششی در جهت حفظ پوشش و حجاب خود در مقابله با کشف حجاب رضا خانی دریغ نورزیدند و در این مسیر تمام هم و غم خویش را مصروف آن داشتند تا عفت و پاکدامنی آن‌ها خدشه دار نشود آن‌ها حتی تصمیم به خروج از کشور گرفتند.

او  اظهار داشت: موضوع مهاجرت اعتراض گونه زنان و مردان خوزستانی اهل خرمشهر به کشور همسایه (عراق) در کتاب رضا شاه و شکل گیری ایران نوین استفانی کورین صفحه ۱۲۴ و کتاب خشونت و فرهنگ و اسناد محرمانه کشف حجاب سند شماره ۳۱۲ نیز آمده است.

 این پژوهشگر تاریخ اسلام در پایان گفت: حسینقلی مستعان که از روشنفکران آن زمان محسوب می‌شود پس از اینکه به ذکر انزجار عمومی مردم از این واقعه می‌پردازد، در کتاب مکی، حسین - تاریخ بیست ساله ایران جلد ۶ صفحه ۲۷۵ می‌نویسد: امروز افتخار می‌کنیم به زنان روشن دل و با تقوایی که مقام زن را بالا می‌برند و من به سهم خود کمال نفرت را از زنانی که از این موضوع برای هوسرانی، مد پرستی و عشق و فجور و ترویج فساد استفاده کردند، دارم.

انتهای پیام/ی