تاجرآباد تکه‌ای از بلوچستان در مشهد

بعضی از مشهدی‌ها کوچه حر ۸۲ محله شهید باهنر، بازار کراچی، برخی چهارراه رسولی‌دوم و عده‌ای هم آن را به نام چابهار مشهد می‌شناسند.

به نظر می‌رسد تلاش شده در تمامی این اسامی از تکنیک‌های جذب گردشگر استفاده شود، با این حال هیچ کدام به اندازه نامی که امروز به آن مشهور است به دل نمی‌نشیند؛ تاجرآباد، بهشت رنگ‌ها و یک دنیای رنگین کمانی است.

این خیابان پر رنگ و لعاب یک تکه از بلوچستان است در قلب مشهد، درست مثل مجتمع شهید بهشتی یا شهرک عرب‌ها که نماینده‌ای از خوزستان است در دل مشهد و شلوغ‌بازار گلشهر که انگار شعبه‌ای از افغانستان در مشهد است.

مشهدی که در گذشته چهارراه فرهنگ‌ها بوده و اقوام بسیاری را در طول زمان در خود جای داده، امروز به یک ظرفیت بزرگ برای گردشگری تبدیل شده است. چنانکه می‌توان با صرف زمان کوتاهی به گوشه و کنار کشور سفر کرد.

حر ۸۲ یک خیابان باریک و بلند است که در ظاهر شبیه بسیاری از دیگر خیابان‌های مشهد است.

شکل و ظاهر خانه‌های این کوچه، از ورود به یک بافت فرسوده حکایت می‌کند که مردمانش با مشکلات بسیاری همچون وصل نبودن به شبکه اگو و جاری بودن روان‌آب‌ها در میانه کوچه، خاکی بودن برخی معابر دست به گریبانند.

اما کافی است وارد یک مغازه بشوید تا معنای بهشت رنگین کمانی را درک کنید. فرق نمی‌کند مغازه کفش فروشی باشد یا پارچه یا حتی قاب تلفن همراه، همه چیز غرق در رنگ است.

علاقه مردم بلوچ به رنگ‌ها ستودنی است، درد و رنج زندگی باعث نشده دنیای مردم بلوچ سیاه و سفید شود، هنوز روحیه و قلب این مردم شاد و رنگارنگ است.

قیمت‌های هیجان انگیز و ارزان پارچه‌های سوزن‌دوزی بلوچی باعث شده علاوه بر محلی‌ها، مشهدی‌های زیادی این بازار را برای خرید انتخاب کنند.

قدمت تاجرآباد مشهد

گپ‌و‌گفتی با غلام‌محمد کاشانی، یکی از قدیمی‌های محله تاجرآباد مشهد که به دلیل علاقه به مطالعه تاریخ باسواد شده است.

کاشانی قصه تاریخ قومش را از بزرگان طایفه شنیده و در کتاب‌ها دنبال کرده است و حالا همه آن تاریخ را با جزئیات دقیقی، می‌داند.

غلام جان، تاریخ زنده کاشانی هاست؛ تاریخ زنده قوم بلوچ که بخشی از آن‌ها حالا محله‌ای بزرگ را در حاشیه مشهد شکل داده اند.  محله‌ای که به نام راسته بازارش «تاجرآباد» معروف شده است.

غلام محمد کاشانی معروف به غلام جان هیچ وقت نتوانسته مدرسه برود و درسی بخواند. او همه عمرش را کارگری کرده است، اما از آنجایی که عاشق قومش و هویت و تاریخش بوده است، توانسته خواندن و نوشتن یاد بگیرد. او عاشق کتاب خواندن است و عاشق اینکه از هر کسی چیزی یاد بگیرد.

بیشتر بخوانید

• ارزیابی تجارت فرش خراسان رضوی بدون شناسنامه سخت است

غلام‌محمد کاشانی گفت: تاجرآباد یک راسته است در محله قلعه خیابان که حر ۸۲ می‌شود. حر، همین خیابانی است که از میدان بار رضوی شروع می‌شود و به سمت محله‌های ساختمان و قلعه خیابان می‌رود و بعد تا شهرک رضویه و تا سرخس می‌‌رود.

او گفت: قلعه خیابان، اسمش به شهرک شهید باهنر تغییر کرده است. اینجا بیشتر اهالی، بلوچ‌ها هستند.

کاشانی ادامه داد: راسته تاجرآباد، همه اش مغازه است و مایحتاج مردم آنجا خرید و فروش می‌شود. البته، چون بیشتر اهالی بلوچ هستند، طبیعتا در تاجرآباد اقلامی خرید و فروش می‌شود که بلوچ‌ها می‌خواهند. برای همین است که تاجرآباد، متفاوت از دیگر بازارهاست.

او بیان کرد: اینجا بیشتر اقلام از زاهدان و پاکستان و آن طرف‌ها می‌آید. پارچه‌ها و لباس ها، همه همان‌هایی هستند که بلوچ‌ها استفاده می‌کنند. پتو، از این‌هایی که ما دورمان می‌پیچیم هم هست و انواع کلاه ها، از پکول افغانستانی بگیر تا کلاه بلوچی، سوزن دوزی برای لباس زن ها، اینجا فراوان است. عطر و حنا و چوب مسواک هم خیلی هست.

او تصریح کرد: ما بلوچ‌ها مرغ زنده می‌خریم و ذبح می‌کنیم. برای همین چند تا مرغ فروشی هم در تاجرآباد هست که مرغ زنده می‌فروشند.

کاشانی تاکید کرد: مثل همه بازارها،  مغازه‌های تاجرآباد صبح‌ها هم باز است، اما سر شب خیلی شلوغ می‌شود و چون بیشتر فروشنده‌ها و مشتری‌ها بلوچ هستند، دیگر تاجرآباد نیست، بازار زاهدان است.

او اظهار کرد: تاجرآباد عمری ندارد، اما مردم بلوچ، از بسیاری قبل از آن، در این منطقه بوده اند. کارگری و کشاورزی می‌کرده اند.

او افزود: بلوچ‌ها کشاورزی می‌کردند، کارگری می‌کردند، اما اینجا خانه‌ای نبود. خانه ها، در ساختمان بود، همان محله‌ای که در حال حاضر به پورسینا معروف است؛  بلوچ‌ها صبح می‌آمدند سرِ زمین‌ها و کشت و کار‌ها و شب به ساختمان برمی گشتند.

اشکانیان در مشهد

مطالعه تاریخ به غلام جان این فرصت را داده تا هر جا قرار است کسی درباره پیشینه قوم بلوچ که حالا همشهری ما در یکی از محلات مشهدند، بداند، او روایتگرشان باشد. راوی قومی که کشانی یا همان بازمانده اشکانیان بوده اند.

منبع: مشهد چهره (شهرآرا)