
باشگاه خبرنگاران جوان؛ حسین مهدی تبار- جنگ اوکراین وارد مرحلهای پیچیدهتر شده است؛ مرحلهای که بیش از هر زمان دیگری تحتتأثیر تصمیمات ناگهانی و مبتنی بر غریزه شخصی رئیسجمهور ایالات متحده قرار دارد. دونالد ترامپ، که بارها نشان داده سیاست خارجی را نه بر اساس استراتژی بلندمدت بلکه بر مبنای واکنشهای لحظهای هدایت میکند، در نشست اخیر خود با ولادیمیر پوتین مسیری تازه را آغاز کرده است. به گزارش وال استریت ژورنال، هنوز مشخص نیست این تغییر رویکرد میتواند آغازی بر صلح باشد یا گامی در جهت مماشات با کرملین. حتی به نظر نمیرسد ترامپ خود پاسخی روشن برای این پرسش داشته باشد.
ترامپ پیش از آغاز نشست وعده داده بود در صورت عدم توافق بر سر آتشبس، «پیامدهای سختی» در انتظار روسیه خواهد بود. اما پایان نشست چیزی متفاوت رقم خورد: حذف بحث آتشبس و جایگزینی آن با وعدهای مبهم برای یک توافق صلح بلندمدت؛ وعدهای که در عمل ادامه جنگ را مشروعیت میبخشد. افزون بر این، او از اعمال تحریمهای تازه علیه خریداران نفت روسیه صرفنظر کرد و بار مسئولیت پیشبرد توافق را به دوش اوکراین انداخت.
مقامهای اروپایی فاش کردند که ترامپ در گفتوگو با آنان تأکید کرده است پوتین خواستار تصاحب کامل منطقه دونتسک شده؛ موضوعی که به معنای از دست رفتن اصلیترین خط دفاعی اوکراین در شرق کشور خواهد بود. به گزارش وال استریت ژورنال، همزمان برخی منابع نزدیک به کاخ سفید مدعیاند پوتین وعده داده است در ازای دریافت دونتسک، حملات خود را متوقف کرده و به سایر کشورها تعرض نکند.
تصاحب دونتسک نهتنها موقعیت او را در میز مذاکره تقویت میکند، بلکه راه را برای تهاجمات آتی در زمان مناسب هموار میسازد.
با این حال، روزنهای از امید باقی است. رهبران اروپایی گزارش دادهاند ترامپ به آنها گفته است پوتین حاضر به پذیرش «تضمینهای امنیتی» برای اوکراین شده؛ هرچند جزئیاتی ارائه نشده است. برای مؤثر بودن این تضمینها، حضور نیروهای خارجی در خاک اوکراین، تقویت توان نظامی کییف و پشتیبانی اطلاعاتی و هوایی آمریکا ضروری است. اما روشن نیست که ترامپ یا حتی پوتین حاضر به پذیرش چنین شرایطی باشند.
دعوت ترامپ از ولودیمیر زلنسکی برای دیدار در کاخ سفید، همراه با رهبران اروپایی، شاید فرصتی برای مقابله با روایتهای نادرست پوتین درباره آغاز جنگ و نیز بررسی واقعی تضمینهای امنیتی باشد. ولی همچنان بزرگترین ابهام باقی است: هیچکس نمیداند رئیسجمهور آمریکا در نهایت چه تصمیمی خواهد گرفت.
اروپا و اوکراین اما ابزار فشار خود را دارند. ترامپ در صورت عقبنشینی آشکار از حمایت از اوکراین یا پذیرش توافقی به سود پوتین، هزینه سیاسی سنگینی در داخل آمریکا خواهد پرداخت. او میتواند بارها تأکید کند که این جنگ میراث دولت جو بایدن است، اما واقعیت این است که سرنوشت جنگ اکنون به سیاستهای او گره خورده است. شکست اوکراین بازتابی گسترده در داخل و خارج آمریکا خواهد داشت و میراث سیاسی ترامپ را برای همیشه تحتالشعاع قرار میدهد.
ترامپ بارها نقش خود بهعنوان «صلحساز» را برجسته کرده و آن را به یکی از محورهای اصلی دوره دوم ریاستجمهوریاش بدل ساخته است. به گزارش وال استریت ژورنال، پرسش اصلی این است که این صلح، اگر حاصل شود، با چه قیمتی خواهد بود؟ منتقدان هشدار میدهند که رهبرانی همچون پوتین و شی جینپینگ بهخوبی تشخیص میدهند چه زمانی عطش ترامپ برای کسب جایزه صلح نوبل میتواند دستاویزی برای امتیازگیریهای استراتژیک شود.
اکنون نگاهها به اوکراین دوخته شده است: آیا ترامپ مسیر بازدارندگی را ادامه خواهد داد یا همه آن را در برابر وعدهای مبهم از صلح از دست خواهد داد؟