باشگاه خبرنگاران جوان؛محبوبه کباری- صادق ضیائیان مدیرکل پیش بینی سازمان هواشناسی کشور در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران در خصوص دلایل عدم بارش باران در فصل پاییز اظهار داشت:امسال، پرفشار جنب حاره‌ای معمولاً در فصل تابستان بر کشور ما حاکم می‌شود، شدت بیشتری پیدا کرده و تداوم آن تا پاییز ادامه یافته است. این وضعیت باعث می‌شود سامانه‌های جوی که معمولاً از غرب وارد می‌شوند و موجب بارش می‌شوند، به راحتی نتوانند به کشور ما وارد شوند.

وی ادامه داد: سال گذشته، ما شاهد کاهش ۴۰ درصدی بارش‌ها بودیم. پاییز امسال نیز یکی از خشک‌ترین پاییزهای ۵۰ سال اخیر در کشور بوده است. این تغییرات نشان‌دهنده یک الگوی جدید در وضعیت اقلیمی منطقه است.

ضیائیان توضیح داد: وضعیت بارش در کل منطقه خاورمیانه مشابه است. کشورهای مختلف از جمله عراق، سوریه و ترکیه نیز با کاهش بارش مواجه شده‌اند. با این حال، میزان بارش در برخی مناطق بیشتر از دیگر مناطق است.

وی تاکید کرد: کشور ترکیه به دلیل موقعیت جغرافیایی خود، محصور بین دو دریای بزرگ (مدیترانه و سیاه) است و به همین دلیل رطوبت بیشتری از این دریاها دریافت می‌کند. میانگین بارش در ترکیه به طور کلی بیشتر از ایران است، که این به عوامل مختلف از جمله جغرافیا و اقلیم آن کشور مربوط می‌شود.

او افزود: کاهش بارش و وضعیت خشکسالی ناشی از تغییرات اقلیمی و عوامل جوی است که بر روی کشور ما تأثیر گذاشته‌اند. با در نظر گرفتن این تغییرات، نیاز به توجه و اقدامات جدی در مدیریت منابع آبی و تغییرات اقلیمی داریم.

مدیرکل پیش بینی سازمان هواشناسی توضیح داد: تغییر اقلیم یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی است که بشر در قرن بیست و یکم با آن روبرو است. این پدیده به دلیل مجموعه‌ای از عوامل انسانی و طبیعی به وجود آمده و تأثیرات عمیقی بر زندگی و محیط زیست ما دارد.

وی ادامه داد: پس از صنعتی شدن، کشورهای صنعتی به طور قابل توجهی شروع به تولید و انتشار گازهای گلخانه‌ای کردند. این گازها، از جمله دی‌اکسید کربن (CO₂) و متان (CH₄)، به جو زمین اضافه می‌شوند و به مثابه یک "پتو" عمل می‌کنند که گرما را در جو نگه می‌دارد. 

وی با بیان اینکه با گذشت زمان، کشورهای در حال توسعه نیز به این روند پیوسته‌اند و با افزایش تولیدات صنعتی و کشاورزی، گازهای گلخانه‌ای بیشتری را به جو منتقل کرده‌اند، گفت:  در کشورهایی مانند چین و هند، افزایش جمعیت و نیاز به انرژی باعث افزایش استفاده از زغال‌سنگ شده است.

ضیائیان توضیح داد:ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی و ویژگی‌های اقلیمی خاص خود، تحت تأثیر تغییرات اقلیمی به شدت قرار گرفته است. متوسط افزایش دما در ایران به مراتب بیشتر از میانگین جهانی است. در حالی که دمای جهانی حدود یک درجه افزایش یافته است، ایران شاهد افزایش حدود دو درجه‌ای بوده است. 

مدیرکل پیش بینی سازمان هواشناسی افزود: یکی از پیامدهای مهم تغییر اقلیم در ایران، خشکسالی و کاهش بارش‌ها است. این موضوع منجر به کاهش منابع آبی و تاثیرات منفی بر کشاورزی و زندگی روزمره مردم شده است.

او  با بیان اینکه تلاش برای کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند به کاهش گازهای گلخانه‌ای کمک کند گفت: بهبود مدیریت منابع آبی و استفاده بهینه از آب می‌تواند به کاهش اثرات خشکسالی کمک کند.

وی افزود:تغییر اقلیم یک پدیده پیچیده و چندبعدی است که به دلایل مختلفی از جمله فعالیت‌های انسانی و صنعتی شدن ایجاد شده است. در ایران، این تغییرات به شکل افزایش دما و خشکسالی خود را نشان می‌دهند. برای مقابله با این چالش‌ها، نیاز به اقدامات جدی و همکاری بین‌المللی داریم. 

ضیاییان به تعامل و رایزنی‌های بین سازمان هواشناسی و نهادهای مختلف اشاره کرد و گفت:این تعاملات مهم هستند زیرا به سیاست‌گذاری و مدیریت بهتر منابع آبی کمک می‌کنند. جلسات متعددی در این زمینه برگزار می‌شود و گزارش‌های دائمی درباره وضعیت آب و هوا ارائه می‌گردد. این تبادل اطلاعات به تصمیم‌گیران کمک می‌کند تا بفهمند در آینده چه اقداماتی باید انجام دهند.

وی تاکید کرد:با وجود این تعاملات، باید اعتراف کرد که اقدامات انجام شده هنوز کافی نیستند. کشور ما به دلیل ویژگی‌های جغرافیایی‌اش، سرزمین خشک و نیمه‌خشکی است. بنابراین، برای جبران کمبود آب باید به تغییرات اساسی در شیوه‌های کشاورزی و مصرف آب فکر کنیم. مثلاً، در حال حاضر حدود 80 درصد از آب کشور در بخش کشاورزی مصرف می‌شود.

وی به راهکارهای پیشنهادی اشاره کرد و گفت:بهینه‌سازی کشت محصولات به‌طوری که از نظر مصرف آب کارآمدتر باشند، تحقیق و توسعه در مورد گیاهانی که به شرایط کم آبی مقاوم هستند.توجه به صادرات محصولات کشاورزی به‌جای آب فیزیکی به کشورهای دیگر ، به دلیل این‌که کشور ما تاریخی طولانی در تجارت داشته، باید تلاش کنیم تا مشاغل را به سمت صنایع کم آب‌بر، تجارت و گردشگری سوق دهیم.

وی افزود: با توجه به وضعیت کم‌آبی و خشک‌سالی‌های طولانی مدت در کشور، نیاز است که سیاست‌گذاران تدابیر جدی‌تری برای مدیریت منابع آب اتخاذ کنند. این امر مستلزم همکاری نزدیک‌تر با سازمان‌های مربوطه و تغییر در رویکردهای اقتصادی و اجتماعی است. با توجه به تجربیات جهانی، می‌توان به سمت ایجاد صنایع پایدار و کم آب‌بر حرکت کرد.