خراسان‌شمالی گنجینه صنایع و هنرهای دستی

به گزارش خبرنگارگروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بجنورد؛ صنایع دستی به عنوان بخشی از میراث فرهنگی و به عنوان نمادی از نوع زندگی و فرهنگ یک جامعه همواره مورد توجه گردشگران قرار گرفته و خرید صنایع دستی عمدتا برای سوغات سفر مورد توجه مسافران است.

استقبال هموطنان از صنايع دستی استان خراسان شمالی در نمايشگاه های ویژه نوروز و خريد صنايع دستی توسط گردشگران نشان دهنده هنرمندی صنعتگران و هنرمندان صنايع دستی اين استان و زيبایی و ظرافت توليدات آنهاست.

قالیچه و پشتی ترکمنی، گلیم و جاجیم، چادرشب ابریشمی، کلاه کرکی، چارق دوزی، پوستین دوزی، زین سازی و ... از مهم‌ترین صنایع دستی استان محسوب می‌شوند که نقش مهمی در جذب گردشگران داخلی و خارجی دارد، علاوه بر این لباس‌های محلی و سنتی از جمله لباس‌های کردی و ترکمنی استان نیز در این راستا از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.

نشان اصالت یونسکو بر گلیم سفره کردی خراسان شمالی

سفره کردی گلیمی است که به دست زنان عشایر کرد خراسان شمالی بافته شده و تولید آن در شهرستان‌های بجنورد ، مانه و سملقان ، شیروان ، فاروج و اسفراین رواج دارد.

گلیم سفره کردی با بافت پیچ منحصر به عشایر خراسان شمالی در گذشته بخاطر نفوذ ناپذیری در برابر نم و رطوبت، وسیله ای مناسب برای نگهداری نان در میان عشایر محسوب می شد از این رو به عنوان سفره کردی  معروف شده است.

گلیم، نوعی فرش پرزدار است كه با درگیری تار و پود به یكدیگر ایجاد می شود و از جمله قدیمی ترین زیراندازها است كه محققان سابقه هفت هزار ساله برای آن تخمین می زنند.

عابدی معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی در گفتگو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان  از  بجنورد؛ گفت:گلیم های خراسان شمالی دارای بافت یک رو و دورو هستند و کاربری آنها در زمینه هایی مثل روفرشی، رومیزی، جوال، خورجین، پادری، کناره، گلیم زیر انداز ، گلیم تزئینی مانند تابلو ، رختخواب بند ، کوله پشتی ، رومبلی، کفش و کیف زنانه، جوراب، دستکش و چاروق و زانو بند هستند.

وی افزود: الیاف استفاده شده در این زیر اندازها عمدتا از نوع طبیعی بوده و بیشتر برای زیر انداز یا تزئین بکار می رود و طرح گلیم ها متاثر از فرهنگ سنتی و محیط جغرافیایی طبیعی بافندگان است.

معاون صنایع دستی میراث فرهنگی و گردشگری خراسان شمالی گفت:گلیم سفره کردی در سال 91 با شماره 513 ثبت ملی شد و با دو نشان اصالت یونسکو و دو نشان ملی در استان نیز ثبت شده است.

 گلیم سفره کردی هنر بومی مردمان خراسان شمالی

معصومهذوالفقاری کارآفرین ملی و استانی در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از  بجنورد؛ درارتباط با بازار گلیم  سفره کردی گفت: در سال های گذشته به دلیل صادرات این محصولات به استان های دیگر شرایط خوبی بر بازار حاکم بود ، اما درحال حاضر وضعیت مناسبی وجود ندارد و تنها در صورت سفارش و تقاضای مشتریان بافت انجام می شودو فروش این محصول 50 دصد کاهش یافته است.

وی با ا شاره به اشتغال 120 نفردر گارگاه قالیچه گفت:این  گلیم هادر ابعاد 2متر در یک متر و یک متر در180 متر وبرای مصارفی چون  رو مبلی،دیوار کوب و یا روی زمین کاربرد دارند.

ذوالفقاری تصریح کرد:گلیم سفره کردی زنان استان بیشتر در بازاچه ها،نمایشگاه های استان واز طریق سایت به فروش می رسد.

فرش و قالیچه ترکمن هنر دست زنان ترکمن راز و جرگلان

فرش ترکمن هنر دست زنان ترکمن در منطقه جرگلان رازو جرگلان است که نقوش بسیار زیبا و خاص آن چشم را نوازش می دهد.

 عمدتا نقوش فرش های ترکمن از لحاظ شکل هندسی و شکستگی خطوط، خاص مردم کوچ نشین است که به صورت ذهنی و در  انواع طرح های ترکمن یموتی،شانه ای،آغال،چهار قاب،غزال گز و قاشقی بافته می شوند.

يكی ديگر از دست بافته های زيبا كه توسط زنان تركمن بافته می شود، پشتی های تركمنی است و شامل دو قسمت پلاس و پرزدار است.

در قسمت پرزدار آن شیرازه مشكی و در قسمت پلاس شيرازه ای به رنگ قرمز وجود دارد كه به صورت كيسه كنار هم دوخته شده و قسمت شيرازه مشكی روی دوخت را می پوشانند كه داخل آن را پرز پرداخت، كرك، مقوا، كارتن و ابر می کنند و بعنوان تكيه گاه مورد استفاده قرار می دهند.

پشتی ترکمنی بسیار شبیه قالیچه است، اندازه آن نیم متر،  یک متر، و یک و نیم متر است و رنگ های غالب استفاده شده در آن چهار رنگ ، قزل ، طلایی ، قره و آق بوده و نقوش جای گرفته در آن را گلچه و قره نقش می خوانند.

کلاه کرکی هنر دستی کهن شهرستان های گرمه و  جاجرم

کلاه کرکی، کلاهی از جنس کرک است که به دلیل داشتن حفاظ روی گوش در اصطلاح محلی به کلاه گوشی معروف است.

 این هنر از هنرهای دستی خاص و کهن شهرستان های گرمه و  جاجرم است که ماده اولیه آن کرک بز بوده و به صورت کاملا خام و خود رنگ استفاده می شود. مراحل بافت آن بسیار ساده بوده و بدون دخالت هیچگونه ماشین یا ابزار خاص، تنها توسط پنج عدد میل چوبی بافته می شود. از خواص منحصر به فرد آن غیر قابل نفوذ بودن در برابر سرما، نم و رطوبت است که باعث شده تا کنون کاربرد خود را حفظ کند.

كلاه كركی، معروف ترین هنرهای دستی در خراسان شمالی به خصوص در منطقه جاجرم در جنوب غربی این استان است كه با ثبت آن در یونسكو به جرگه هنرهای ایرانی پیوسته و شهره جهانی به خود گرفته است.

نخستین خانه نساجی سنتی در روئین اسفراین

 عابدی معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خراسان‌شمالی گفت:روستای رویین شهر اسفراین به عنوان مرکز دایمی آموزش نساجی سنتی کشور در نظر گرفته شده که علاقه مندان به این رشته در این روستا آموزش های لازم را فرا می گیرند.

وی افزود: در این مکان رشته های ابریشم بافی، حوله بافی و چادرشب بافی به عنوان مهمترین رشته های نساجی سنتی در گروه ترویج و احیا قرار می گیرند.

معاون صنایع دستی خراسان شمالی تصریح کرد:در حال حاضر بخشی از این منسوجات مثل چادر شب در شهرستان های جاجرم و اسفراین بافته می شود که از ابعاد بزرگ تولید شده آن برای پیچیدن رختخواب و از ابعاد کوچک آن برای رومیزی و پرده و ... استفاده می شود.

عابدی گفت:علاوه بر چادر شب ابریشم بافی نیز جزو دستبافته دستگاهی استان محسوب می شود که به دلیل قیمت بالای مواد اولیه آن برای مراسم خاصی چون مراسم عروسی استفاده می شود.

رونق صادرات صنایع دستی خراسان شمالی نیازمند حضور بخش خصوصی

  عابدی معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خراسان‌شمالی در ارتباط با وضعیت صنایع دستی استان گفت: اغلب صنایع دستی استان ثبت ملی شده و دارای نشان ملی و نشان اصالت یونسکو هستند.

وی افزود :هم اکنون کفش چاروق خراسان شمالی دارای 2 نشان اصالت یونسکو و 7 نشان ملی است.همچنین کفش چاروق سنتی استان در سال 88 با شماره 66  در استان ثبت ملی شد.

عابدی ادامه داد:این پاپوش یکی از صنایع دستی استان است که از زمان های دور مورد استفاده قرار می گرفته و متاسفانه از زمان پیدایش اولین نمونه های ان تاریخ دقیقی در دسترس نیست.

وی با اشاره به این که گلیم سفره کردی  استان در سال 91 با شماره 513 ثبت ملی شد،تصریح کرد: سفره کردی هم با 2 نشان اصالت یونسکو و 2 نشان ملی در استان ثبت شده است.

 معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خراسان‌شمالی با بیان این که هم اکنون 15 هزار صنعتگر در استان فعالیت دارند،گفت:60 رشته صنایع دستی در زمینه های مختلف  مانند انواع گلیم،سفره کردی،نساجی،انواع چادرشب،حوله،چاروق سنتی،فلز کاشی وسرامیک و. . .در استان وجود دارد.

وی به نداشتن بازاریابی قوی در استان اشاره کرد و گفت : وارد شدن بخش خصوصی و حمایت از تولید کنندگان استانی رونق صادرات صنایع دستی استان را افزایش خواهد داد.

 عابدی برگزاری دوره های آموزشی،حمایت از تولید و تولید کنندگان،آموزش رشته های صنایع وحمایتی،حضور تولید کنندگان در بازارچه ها و نمایشگاه های استانی وملی را از برنامه های صنایع دستی استان برشمرد.

گزارش:فاطمه بیانی

انتهای پیام/آ