آداب و رسوم مردم استان سمنان در ماه مبارک رمضان

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از سمنان ، درک شرایط فقرا در جهان خارج از قید و بند‌های دنیوی مستلزم این است که خود را در جایگاه آنان قرار دهیم یا حتی یک روز هم شده در آن شرایط قرار بگیریم.

حس انسان دوستی و از طرفی اهمیت به سلامت روح و جسم از خصایص منفعت طلبی انسان است چه بسا که این امر با روزه گرفتن هم خوانی دارد. روزه نتنها منافع فردی دارد بلکه منافع اجتماعی را نیز در بر می‌گیرد و موجب دفع شر و فساد از انسان و جوامع می‌گردد.

دین اسلام نیز در راستای ایجاد مساوات و برابری در جامعه بین غنی و فقیر همه ساله بر طبق توانایی زن و مرد زنان در سن ۹ سالگی و مردان در سن ۱۵ سالگی که سن بلوغ فکری و جسمی است روزه می‌گیرند.

برحسب آئین دین اسلام یک ماه از سال به نام ماه مبارک رمضان نام گذاری شده است که مردم مسلمان و معتقد به این ماه همه ساله روزه می‌گیرند.

روزه موجب می‌شود تا شرایط گرسنگان و تنگ دستان را در هنگام گرسنگی درک کنیم و نسبت به بذل و بخشش و محبت به دیگران به خصوص نیازمندان اقدام نمائیم.

روزه موجب تذکیه نفس و دور شدن از گناه می‌شود و انسان را برای پاک بودن و درک حقایق معنوی و جهان آخرت آماده می‌سازد.

مردم استان سمنان نیز با نزدیک شدن به ماه مبارک رمضان منازل خود و مساجد را غبار روبی و نظافت می‌کنند و مواد غذایی مایحتاج این ماه را تهیه می‌کنند و یک یا دو روز مانده به ماه رمضان را به پیشواز می روند و نذریی می‌پزند تا با استعانت از خداوند و ماه پر خیرو برکت رمضان حاجت روا شوند.

اهالی استان سمنان هر روز ماه مبارک رمضان را با خواندن یک جزء قرآن می‌گذرانند و در جلسات قرآن هر کس به فراخور وسع مالی خود مقداری نبات، نقل، برنج یا گلاب به جلسه آورده و به نیت برکت بین حاضران پخش می‌کند.

در روستا‌ها زنان با جمع شدن در مساجد و زینبیه‌ها و یا منازل آداب رسوم مربوط به این ماه را ادا می‌کنند و از طرفی در این نشست‌های قرآنی به شناسایی افراد کم بضاعت و نیازمند می‌پردازند و برای کمک رسانی به آن‌ها برنامه ریزی و چاره اندیشی می‌کنند.

آداب و سوم شهرستان دامغان

در شهرستان دامغان مرسوم است در جمعه اول ماه رمضان نماز جعفر طیار خوانده شود.

در افطاری و سحری‌های خود از روحانی و مبلغی که سواد دینی و اطلاعات در خصوص فضایل اخلاقی و اعمال ماه رمضان دارد دعوت می‌کنند تا با احکام شرعی و آداب این ماه پر خیرو برکت که ماه میهمانی خداست آگا شوند و در راستای زندگی بهتر و الاهی‌تر از آن بهر گیرند.

زنان در برخی روستا‌های این شهرستان سر و دست و پای خود  را در حالی که ذکر صلوات بر لبان آن‌ها است به رسم شادی حنا می‌بندند.

در روستای کوه زر دامغان با فرار رسیدن ۲۱ رمضان برخی اهالی به نیت اموات خود نان فتیر پخته و بین سایرین تقسیم می‌کنند.

آداب و رسوم شهرستان شاهرود 

در قدیم برای بیدار کردن یک دیگر در شهر‌ها و روستا‌ها از کوبیدن درب منازل یا ایجاد صدا بر روی ضروف مسی و یا طبل ، نوید سحرگاه دیگر را می‌دادند خواندن شب خوانی (شوخوانی) در سحر‌های ماه رمضان بر روی پشت بام‌ها و بلندگوی مساجد جهت بیدار سازی وآگاه کردن مردم از اینکه وقت سحری و آغاز روز دیگر از ماه رمضان است از آداب مردم دیار سمنان است.

شستشو وسایل خانه و مالیدن دوغاب گل قرمز به نمای دیوار‌های کاهگلی خانه‌ها در استقبال از رمضان و پختن حلوا یکی از آداب مردم شهر مجن شهرستان شاهرود است.

با نزدیک شدن به غروب آفتاب و افطار چند ساعت قبل زنان مشغول به پخت غذا و تهیه و تکمیل سفره افطار می‌شوند و با پهن کردن سفره و شنیدن اذان روزه خود را باز می‌کنند به مساجد می‌روند و نماز را به جماعت می‌خوانند.

مردم استان سمنان به رسم اعتقاداتشان با نمک، آب و خرما افطار باز کرده و در وعده غذایی خود برای افطار با غذا‌های سوپی، کوکو، نون‌های محلی، سبزی، پنیر و دیگر غذا‌های محلی  و برای وعده سحری نیز از غذاهایی، چون برنج و خورشت و گاهی ته چین و آبگوشت استفاده می‌کنند.

در برخی نقاط تهیه اقلامی، چون شیر برنج، فرنی، شله زرد، حسّو (در شهر شاهرود)، لرزان (شاهرود، دامغان)، آروشه و حلوای آروشه (سمنان و توابع) مبادرت می‌کنند؛ در شهرستان دامغان پخت کشمش پلو برای اولین شب ازماه مبارک رمضان مرسوم است.

قندشکنی رسمی کهن در سمنان

از رسوم ویژه سمنان در ماه مهمانی خدا، غبار روبی مساجد، خرد کردن سنگ نمک، شکستن قند، خرد کردن آجر برای مهیا ساختن پودر شستشوی ظروف، خشک‌کردن بادمجان و سبزی برای تهیه غذاست.

بیشتر مردم سمنان پیش از ماه مبارک رمضان گوسفند ذبح می‌کردند تا از گوشت آن در این ماه استفاده کنند همچنین طبخ نان خانگی، شیره انگور و نگهداری آن در خمره ازجمله آداب پیش از ماه رمضان در سمنان بود.

مردم استان سمنان در شب‌های قدر همچون سایر مردم ولایت مدار و مسلمان کشورمان در مساجد با خواندن دعا‌های جوشن کبیر، مجیر، افتتاح و ذکر مصیبت و توزیع غذا، شله زرد، فرنی، آش رشته، نون محلی، خرما و غیره شب سحر می‌کنند.

در شب قدر با خواندن دعای جوشن کبیر ظرفی از آب، آب حاوی زعفران نزد خود نگه داشته و یا بر نخی که بعد از خواندن یک آیه گره می‌بندند برآن می‌دمند و بعد از اتمام به عنوان تبرک و شفا به منازل خود می‌برند.

در شب‌های قدر اهالی استان سمنان لباس سیاه بر تن می‌کنند و کار کردن در ۲۱ ماه مبارک رمضان را حرام می‌دانند و به توزیع شیر در بین نیازمندان و افطار در مساجد و به مراسم عزاداری، سینه زنی و زنجیر زنی در اماکن مذهبی و کوچه وخیابان می‌پردازند.

در باور برخی اهالی، نزول قرآن در شب ۲۷ ماه رمضان بوده و بر این اساس برخی تا پاسی از شب به احیاء و شب زنده داری در مساجد می‌پردازند. زنان سمنانی، گرمساری و دامغانی در این روز به جهت شادی ناشی از کشته شدن قاتل ملعون امام علی (ع) به دست و پای خود حنا می‌بندند.

برخی زنان در این روز گوش دختران خود را سوراخ کرده و برای آن‌ها گوشواره می‌خرند.

گفتنی است که در شهر‌های شاهرود، گرمسار و روستای جزن برخی زنان در بین نماز ظهر و عصر با اندکی پارچه، نخ و سوزن کیسه‌ای کوچک دوخته و سکه‌ای را به نیت تبرک درون آن می‌اندازند.

شاهرودی‌ها آن را(کیسه مراد) نامیده و به جهت بر آورده شدن حاجت آن را تا سال دیگر نزد خود نگه می‌دارند.

با اتمام ماه مبارک رمضان مردم استان سمنان با رویت ماه که در قدیم توسط افراد خبره تشخیص داده می‌شد و در حال حاضر از طریق رسانه‌های جمعی اطلاع داده می‌شود با انجام غسل و پوشیدن لباس تمیز به مساجد می‌روند و نماز عید فطر را می‌خوانند.

بعد از خواندن نماز با روبوسی یک دیگر و دیدو بازدید صله رحم  را به جا می‌آورند و آرزوی خیر و برکت و مقبول حق قرار گرفتن روزه و نماز به درگاه خداوند را برای یکدیگر آرزو می‌کنند و سپس به منازل کسانی که عزیزی را از دست داده اند ویا بیماری در بستر دارند می‌روند باشد.

حسنی کارشناس میراث فرهنگی استان سمنان در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از سمنان ، گفت: آیین سفیدکردن دیوار خانه‌ها به عنوان رویدادی که رنگ و بوی ماه رمضان دارد در برخی از روستا‌های استان مانند میقان، ابرسِج، کلاته خیج، و شهر‌های مُجِن و مهدی شهر، تا گذشته‌ای نه چندان دور، با خاک های مخصوص انجام می شد.

وی افزود: از دیگر آئین هایی که هنوز هم در برخی روستا های استان از جمله  سطوه، خارتوران و تویه دروار در مبارک رمضان صورت می گرفت آئین پروار کشان است پروارکُشان یعنی کشتن گوسفند و بره پرواری  برای تهیه انواع غذا‌ها رایج است.

حسنی همچنین به آئین پخت غذای بره در میامی اشاره کرد و بیان کرد: یکی از رسوم ویژه ماه رمضان در میامی است که صرف آن همراه با خانواده و یا توزیع آن در بین افراد به‌خصوص در نخستین افطار ماه میهمانی خدا است.

ماه رمضان فرصتی است برای برگشت به خویشتن و شناخت ذات واقعی خود انسانها در طی عمر خود گاهی آنقدر درگیر قید و بندهای دنیوی می شود که متوجه گذر عمر و از دست دادن فرصت ها یی که خداوند برای  بهره گیری از آن در راستای تعالی روح انسان است گام بر دارد.

حال ماه رمضان فرصتی مناسب است تا در مسیر نیکی به فقرا و یتیمان ، نشاندن لبخندی برلب دلشکسته ای ، دستگیری از دردمندی  تلاش نمائیم.

ماه مبارک رمضان ماه دستگیری از خویشتن و نجات از قعر چاه ضلالت و جهل و گناه و رسیدن به سلامت روح وجسم است ، روزه یعنی رهایی از هر آنچه ما را از اصل و ذات الاهی بودنمان دور می کند .

انتهای پیام / م 

آداب و رسوم روزه داری در استان سمنان