بارش ها پای پرندگان مهاجر را به گاوخونی کشاند/۹۰ درصد تالاب همچنان خشک است

سرپرست معاونت نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان گفت: از چند روز گذشته حدود ۱۵۰ قطعه فلامینگو در تالاب بین المللی گاوخونی پس از حدود ۲ سال غیبت و آبگیری ۱۰ درصدی تالاب گاوخونی در این محدوده فرود آمدند.

 

 به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان، زنده رود، رودخانه‌ای کهن که چون شاهرگی حیاتی از قلب شهر می‌گذرد و روح زندگی را به کالبد نصف جهان ترزیق می‌کند، دست و دل باز است، ازکوهرنگ سرچشمه می‌گیرد و در مسیری که طی می‌کند دستِ رد به سینه هیچ احدی نمیزند، از سیراب کردن سفره‌های زیر زمینی گرفته تا آبیاری هزاران هزار هکتار زمین‌های زراعی!
‌
می‌رود و می‌بخشد، از پی پل‌های خوش آب و رنگ شهر می‌گذرد و چشم‌های همیشه منتظر مردم دیار نصف جهان را به ترانه سرایی و جوش خروشِ زلالش خیره می‌کند. در انتهای مسیر، اما کم کم خسته می‌شود، نفس هایش به شماره می‌افتد، آنقدر به این سو و آن سو بخشیده که دیگر برای آخرین مقصد خویش دارایی چندانی ندارد، آری تالاب گاوخونی همیشه آخرین و تنها‌ترین مقصدِ زنده رود است.

تالاب بین المللی و ۴۷ هزار هکتاری گاوخونی از حدود ۲۰ سال پیش و از سال ۷۸ کم آب شد و روند خشک شدن آن به صورت تدریجی، اما مستمر ادامه یافت و تاجایی که به کانون پخش گردوغبار در بخش مرکزی کشور تبدیل شد.

هرچند بارندگی‌های امسال و بروز سیل، خسارت‌های فراوانی در برخی استان‌های کشور به همراه داشت، اما سفره نعمت این هدیه بی کران الهی هم قابل چشم پوشی نبود، چه بسیار تالاب‌هایی که جانی دوباره گرفتند، رود‌هایی که پس از سال‌ها خشک سالی دوباره جاری شدند و کشاورزانی که سجده شکر به جای آوردند.

بارش‌های بهاره، برای اصفهان نوید بخش روز‌هایی خوش بود و زنده رود سرزنده‌تر از همیشه در جریان! در این میان تالاب گاوخونی هم پس از سال‌ها دست و پنجه نرم کردن با خشکسالی، جانی دوباره گرفت و پرندگان مهاجر دوباره در آغوش این تالاب کهن بال گشودند.

آورده‌های تالاب تاثیر مثبت و قابل توجهی بر تغذیه سفره‌های زیرزمینی آبی، افزایش رطوبت لایه‌های زیرسطحی تالاب پس از سال‌ها خشکی، جلوگیری از فعال شدن سطح تالاب به عنوان کانون گرد و غبار، ورود برخی پرندگان مهاجر، سرسبز شدن زیستگاه‌های پیرامون و افزایش جذابیت اکوتوریستی و بازدید گردشگران داشته است، اما به گفته کارشناسان تالاب گاوخونی هنوز احیا نشده و با فرارسیدن فصل گرما، این میزان آبگیری تبخیر می‌شود.

حسین اکبری، سرپرست معاونت نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان، درباره مهاجرت بهاره پرندگان آبزی از عرض‌های جغرافیایی شمالی به سمت میانی و جنوبی گفت: از چند روز گذشته حدود ۱۵۰ قطعه فلامینگو در تالاب بین المللی گاوخونی پس از حدود ۲ سال غیبت و آبگیری نسبی تالاب گاوخونی در این محدوده فرود آمدند.

وی با تاکید بر اینکه بسیاری از پرندگان از مناطق سردسیر سیبری و قفقاز برای گذراندن دوران زمستانی به این مناطق مهاجرت می‌کنند ادامه داد: بارش‌ها و سیلاب‌های فروردین امسال منجر به آبگیری بخشی از این تالاب و تجدید حیات برخی از پوشش‌های گیاهی منطقه شد، همین امر باعث مراجعه برخی از گونه‌های جانوری مانند فلامینگو، انواعی از اردک ها، مرغابی ها، غازها، پرستو‌های دریایی، پلیکان، باتلان و کِشیم به تالاب شد.

حسین اکبری با بیان اینکه فرود نخستین گروه فلامینگو‌های مهاجر در گاوخونی در روز‌های نخست بهاراتفاق افتاده بود، اظهار کرد: روز‌های پایانی سال گذشته و اوایل بهار سال جاری شاهد بارش‌های عجیبی در کشور بودیم به همین دلیل پرندگان نیز به شور و نشاط افتادند و جابه جایی‌های زیادی در کشور داشتند.

وی ادامه داد: براین اساس تالاب گاوخونی هم میزبان گونه‌های متنوع و قابل توجه پرندگان مهاجر است، با این حال با توجه به اینکه فصل گرما آغاز شده است پرندگان مهاجر از جمله فلامینگو‌ها در مسیر مهاجرتشان برای چند ساعت یا چند روز در تالاب گاوخونی فرود و پس از مدتی توقف، مسیرشان را ادامه دادند.

حسین اکبری، سرپرست معاونت نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان افزود: هیچ تضمینی برای ماندن طولانی مدت پرندگان مهاجر وجود ندارد ممکن است به صورت گروهی برای چند ساعت تا یک هفته در کنار تالاب فرود آیند و دوباره به مسیر مهاجرت ادامه دهند.

وی ادامه داد گفت: پرستوی دریایی، آبچلیک‌ها و گونه‌های کنار آبزی، سایر پرندگان مهاجری هستند که امسال در تالاب گاوخونی مشاهده شده اند.

فلامینگو‌ها جزو پرندگان حفاظت شده محسوب می‌شوند و طبق مصوبه شورای عالی حفاظت محیط زیست جریمه از بین بردن هر قطعه فلامینگو، معادل دوازده میلیون ریال است.

 

در واقع گاوخونی با بارش‌های اخیر وباز شدن مسیر آب زاینده رود و وقوع سیلاب ها، فقط لب و گلویی تازه کرده و سیلاب اخیر، رودخانه را فقط شست و شو داده، چنان که در نزدیکی کوه سیاه ذره‌ای آب نما و در نزدیکی معدن نمک خارا را هم کمی آب گرفته که با قطع شدن آب رودخانه، همین اندک آب، تبخیر و مجدد خشکی درمنطقه حاکم می‌شود.

۱۰ درصد و ۲۰ درصد، آماری است که از میزان آبگیری اخیر گاوخونی ارائه می‌شود، با این حال مسئولان اصفهانی می‌گویند در صورت عدم تامین حقابه، همین میزان آب هم به زودی خشک می‌شود.

 

فعال محیط زیستی ورزنه می‌گوید: از تاثیر همین اندک رها سازی آب، گونه‌های گیاهی سرسبز وعلفی همچون گونه گیاهی از خانواده اسفناج ها، سالکورینا پرسیکاو اندومیکا که مقاوم به شوری هستند، اطراف کوه سیاه را با اولین رویش بهاری پر کرده اند، اما نکته بسیارنگران کننده پس از این حیات کوتاه گیاهان، آسیبی است که به گونه‌های جانوری همچون فلامینگوها، غازهاو پرندگان مهاجر وارد می‌شود، چرا که حیات این پرندگان به حیات آب بسته است و هر جا آب باشد به آن مسیر مهاجرت می‌کنند.

رضا خلیلی ورزنه ادامه داد: بسیاری از پرندگان با خشکی مجدد و زودهنگام تالاب و پیش از ترک تالاب، مورد شکار شکارچیان قرار می‌گیرند که اخیرا برای جلوگیری از این اتفاق طرح حفاظت و پایش آنلاین و ایستگاه هیدرومتری محیط زیست نصب شده و منطقه این پرندگان مهاجر تحت نظر قرار گرفته است.

  حشمتی، سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان در این باره به خبرنگار ما گفت : پایش‌های میدانی، تحلیل تصاویر ماهواره‌ای و استفاده از داده‌های مبتنی بر حداقل ابزار و تجهیزات اندازه‌گیری موجود نشان می‌دهد که پس از بارندگی‌های فروردین سال جاری، تالاب بین‌المللی گاوخونی نزدیک به ۱۰ درصد آبگیری شده است و ۹۰ درصد گاوخونی همچنان خشک است.

وی تصریح کرد: بارش‌های بهاری و آورده‌های تالاب تاثیر مثبت و قابل توجهی بر تغذیه سفره‌های زیرزمینی آبی، افزایش رطوبت لایه‌های زیرسطحی تالاب پس از سال‌ها خشکی، جلوگیری از فعال شدن سطح تالاب به عنوان کانون گرد و غبار، ورود برخی پرندگان مهاجر، سرسبز شدن زیستگاه‌های پیرامون و افزایش جذابیت اکوتوریستی و بازدید گردشگران داشته است.

حشمتی با تاکید بر اینکه تالاب گاوخونی تا احیای کامل فاصله بسیاری دارد، افزود: با این حال این میزان آبگیری و فرصت کم نظیری که طبیعت پدید آورده است را باید به فال نیک گرفت، زیرا فاجعه تبدیل شدن گاوخونی به کانون گرد و غبار برای چندماه به تعویق افتاد.

 

حسین اکبری سرپرست معاونت نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان  با اشاره به وسعت ۴۷ هزار هکتاری گاوخونی، تصریح کرد: براساس مطالعات نیاز آبی تالاب گاوخونی ۱۷۶ میلیون مترمکعب آب در سال است، این میزان حداقل آورده‌ای است که تالاب بابد داشته باشد، زیرا شاهرگ حیاتی تالاب بین المللی گاوخونی حقابه زیست محیطی است.

وی با تاکید بر اینکه در گذشته و سال‌های ترسالی آورد گاوخونی حداقل حدود یک میلیارد مترمکعب در سال بود، اما در سال‌های اخیر آورد تالاب حتی به صفر رسید افزود: جریان‌های فصلی و سیلابی یکی از آورده‌های تالاب به شمار می‌رود و هم اکنون با توجه به بارش‌های اخیر با همکاری دانشگاه صنعتی یک پروژه مطالعاتی در خصوص آورده جریان‌های سطحی و کوتاه مدت فصلی در حال بررسی است که بتوان برای احیا نیاز آبی تالاب را تامین کرد.

سرپرست معاونت نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان با بیان اینکه امسال بسیاری از تالاب‌ها در کشور وضعیت مناسبی پیدا کردند، گفت: تالاب گاوخونی به دلیل اینکه آورده آبی قوی و حقابه زیست محیطی چندانی نداشت و در اقلیم گرم و خشک با شرایط تبخیر بالا قرار گرفته، در مقایسه با سایر تالاب‌ها وضعیت خوبی ندارد.

اکبری با اشاره به اینکه در زمان حاضر نمی‌توان گفت که دقیقا چه مقدار آب وارد تالاب شده است، اظهار امیدواری کرد: امسال با توجه به بارش‌ها و ذخیره آبی خوبی که وجود دارد، حقابه زیست محیطی تالاب بین المللی گاوخونی تخصیص یابد.

 

 

  مسعود میرمحمد صادقی، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان اصفهان با بیان اینکه فرورودین ماه امسال حدود سه میلیون مترمکعب سیلاب به تالاب رسید، به خبرنگار ما گفت : در حالی که بر اساس ابلاغیه شورای هماهنگی حوضه آبریز زاینده رود باید ۵۰ میلیون مترمکعب تامین می‌شد، از مهرماه سال ۹۷ تا کنون ۶۰ میلیون مترمکعب آب برای تالاب گاوخونی خونی رهاسازی شده است.

وی ادامه داد: شورای هماهنگی حوضه آبریز زاینده رود که متشکل از استانداران و نمایندگان کشاورزان سه استان اصفهان، چهارمحال و بختیاری و یزد و همچنین معاونان برخی وزارت خانه‌ها است، برای تامین بخشی از حقابه تالاب گاوخونی در سال جاری ۵۰ میلیون مترمکعب را مصوب کرد و به ما مجوز ۵۰ میلیون مترمکعب ابلاغ شده است که براساس میزان آورد سهمیه آن را تامین می‌کنیم.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان اصفهان ضمن تکذیب رهاسازی پساب برای تالاب گاوخونی، گفت: در سال جاری رودخانه زاینده رود دوبار بازگشایی شد، اما واقعیت این است که با توجه به وضعیت کانال‌های آبیاری در مجاورت گاوخونی مانند کانال رودشت و با توجه به محدودیت‌های آبی که وجود دارد کشاورزان از آن آب استفاده می‌کنند با این حال تلاش ما بر این است که همواره حداقل آبی برای گاوخونی رها کنیم که هم اکنون دو مترمکعب در ثانیه آب همراه زه‌آب‌های رودخانه است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان اصفهان افزود: در حال حاضر پساب تصفیه شده تصفیه خانه جنوب اصفهان وارد رودخانه شده و با آب مخلوط می‌شود که حتی کشاورزان نیز استفاده می‌کنند.

تالاب بین‌المللی گاوخونی به عنوان یکی از مهم‌ترین تالاب‌های کشور در کنوانسیون رامسر ثبت جهانی شده است.

 

این تالاب ۴۷۶کیلومتر مربعی در ۱۶۷کیلومتری جنوب شرق اصفهان و در کنار شهر ورزنه واقع شده و ارتفاع آن از سطح دریا هزار و ۴۷۰متر و بیشینه عمق آن ۱۵۰سانتی‌متر است.

گزارش از سولماز محمدی

 

انتهای پیام/ی