چشم انداز ابدی، متراژ بالا، بهترین جای مازندران با نازل‌ترین قیمت، مناسب برای ساخت و ساز و تفریح آخر هفته همراه با جوجه و نوشابه و ... این توضیحات یک آگهی فروش زمین با این تیتر است: زمین فروشی به مساحت ۲۰۰۰ متر در روستای پاسند.

چند سالی است که فروش زمین آن هم در مناطق ییلاقی مازندران رونق یافته است، دود و دم و آلودگی و صد‌ها معضل حل شده و حل نشده حالا مردم این سو و آن سوی ایران را مجاب کرده است سرکیسه را کمی شل کنند و برای سلامتی و احیانا تفریح، خودشان را به مازندران برسانند و کجا از مناطق ییلاقی و روستا‌های چسبیده به جنگل و کوه بهتر.

ییلاقات مازندران که روزی در آن انواع و اقسام درختان با میوه‌های وحشی می‌رویید حالا بجایش ساختمان روییده می‌شود آن هم به چه عظمتی.

اینجا حتی با الاغ بلوک و سیمان می‌آورند 

تصور کنید با صدای خروس متوجه می‌شوید صبح شده است، هوا مه آلود و نوک کوه هم در میان رقص موزون ابر‌ها دیده می‌شود، شما از تخت خواب در ویلا دوبلکستان بلند می‌شوید، پنجره را باز می‌کنید و نفس عمیقی می‌کشید و صبح را با یک آهنگ ملایم شروع می‌کنید، زیبا نیست؟ 

تقریبا اکثریت مردم ایران و جهان دوست دارند این منظره را تجربه کنند، البته این نکته نه سندیتی دارد و نه آمار معتبری، شاید نویسنده می‌خواهد آرزوهایش را جایی در میان آرزو‌های دیگران جا بدهد تا غمِ نداشتن، کمی التیام یابد، اما چه حیف که بدانیم برای رسیدن به این آرزو در اولین کار باید حدود ۱۰۰۰ متر از اراضی روستا را خرید، درختانش را قطع کرد تا عملیات خاک برداری را آغاز شود، سپس کامیون و کامیونت بیایند برای آوردن بلوک و سیمان و تیرآهن اگر هم وسیله نقلیه به منطقه صعب العبور رسید چهارپایان و هر جانور بارکش دیگری هماهنگ شوند تا آرزویمان ما را به سرمنزل مقصودمان برسانند، حالا نوبت کارگر است که بیاید کار یک سال را در دوماه جمع کند، چون اگر منابع طبیعی بو ببرد که اینجا خبری است داستان می‌شود و کار پیش نمیرود و مساله آنجا جالب می‌شود که همه این سختی‌ها برای رسیدن به همان آرامش دم صبح است.

شهر‌های مازندران همیشه یک راه جنگلی دارند که شما را از شهر دور می‌کند و با افزایش ارتفاع، روستا‌های پی در پی ظاهر می‌شوند که هرچه بالاتر می‌رویم ساکنانشان کمتر و طبیعتش زیباتر می‌شود، در ارتفاعات هزارجریب نکا هم تا دلتان بخواهد از این جور روستا‌ها پیدا می‌شود با این تفاوت که کمی ظاهرشان نسبت به همین ده سال پیش فرق کرده است، جنگل هایش کچل‌تر شده اند و خانه‌های قدیمی کاه گلی که روزی در آن‌ها مادربزرگ‌های مهربان زندگی می‌کردند تبدیل به ویلا‌هایی شده اند با مادر بزرگ‌هایی که حقیقتا باید گفت واقعا مامان خوبی داری دایی جان .

یکی از اهالی چناربن نکا میگفت: کل روستا‌های اطراف شده بلوک، هر جا که پا میگذاریم یک تکه زمین رو گرفتن بلوک بندی کردن حتی یک جا برای نفس کشیدن نداریم، با زن و بچه رفته بودیم داخل جنگل دیدیم فردی به ما می‌گوید در زمین من چیکار می‌کنید؟

دیگری می‌گفت: پولدار‌ها زمین‌های را مفت از روستاییان می‌خرند تازه اینجا که خوب است غرب مازندران فاجعه است در مناطق خارج بافت روستایی ساخت و ساز امان مردم بومی را بریده است.


یکی دیگر می‌گفت: طرح هادی این روستا را اجرا نکردند و مشخص نیست ابتدا و انتهای روستا و زمین‌های کشاورزی و جنگلی و ملی کجاست.

آزاد برای همه، ممنوع برای ما 

بومی‌ها از ساخت و ساز بی حد و مرز ناراضی اند و خواستار کنترل آن هستند یا اگر هم کسی توان کنترل اوضاع را ندارد پس بگذارند مازندرانی‌ها هم در مناطق خارج از بافت روستایی خانه بسازند مانند آقای مهری که اهل نوشهر است و می‌خواست در عباس آباد خانه‌ای بسازد. 

او می‌گوید: در یکی از شهرک‌های اطراف شهر عباس اباد مازندران دنبال زمینی برای ساخت خانه بودم، زمین را دلالان به من معرفی کردند و وقتی برای استعلام کاربری به منابع طبیعی رفتم گفتند زمین جنگلی و جلگه‌ای و جزو منابع طبیعی است و کسی حق ساخت و ساز ندارد.

او می‌گوید: استعلام همان زمین را از شهرداری عباس اباد گرفتم گفتند جزو لکه زرد است و کاربری مسکونی دارد!

آقای مهری افزود: انگار سازمان‌های دولتی هم با هم هماهنگ نیستند، زمینی را که منابع طبیعی جزو منابع ملی اعلام می‌کند شهرداری کاربری آن را مسکونی می‌داند و بعد از ساخت ساز هم اداره ثبت حتما سند تکبرگ صادر می‌کند. 

او می‌گوید: اگر یک غیر بومی در استان مازندران شهرک احداث کند می‌شود حل مشکل مسکن، اما اگر یک مازندرانی بخواهد خانه‌ای بسازد، تعرض به منابع طبیعی محسوب می‌شود. 


بسیاری معتقدند اگر درآمد روستاییان در مناطق ییلاقی مردم مازندران اندازه خرجشان باشد هیچوقت زمین‌های خود را نمی‌فروشند و از سویی کشاورز هیچوقت در ساخت و ساز شریک نیست بلکه از فروش زمین می‌خواهد مشکل زندگیش را حل کند، اما با این تورم بعد از مدتی دست از پا کوتاه‌تر مجبور است سرایدار همان خریدار باشد. 
 
روستا‌های کم‌تر از ۲۰ خانوار طرح هادی ندارند 

همین چند وقت پیش بود که احمد توکلی سرپرست معاون عمرانی استانداری مازندران در نشست با مدیران بنیاد مسکن انقلاب اسلامی مازندران از افزایش ساخت و ساز‌ها در روستا‌های بدون طرح هادی مصوب به ویژه روستا‌های زیر ۲۰ خانوار مناطق ییلاقی استان انتقاد کرد و از لزوم تعیین محدوده روستا در روستا‌هایی که قابلیت تصویب طرح هادی ندارند خبر داد تا جلوی ساخت ساز غیر مجاز و خارج از محدوده گرفته شود. 

با آسمانی مقدم مدیر کل اداره کل بنیاد مسکن مازندران تماس می‌گیرم می‌گوید: ۳ هزار روستا در استان وجود دارند که طبق آخرین سرشماری ۲۴۶۵ روستا بالای ۲۰ خانوار و مابقی کم‌تر از ۲۰ خانوار است. 

او افزود: طبق قانون، طرح هادی برای روستا‌های بالای ۲۰ خانوار تعیین می‌گردد و قانونگذار اعتباری برای تعیین طرح هادی در روستا‌های دا کم‌تر از ۲۰ خانوار که اکثر آن‌ها در مازندران روستا‌های ییلاقی است تخصیص نداده است. 

آسمانی مقدم با بیان اینکه این نوع روستا‌ها دهیاری ندارند و توسط شورا‌های بخش اداره می‌شوند، گفت: تعیین محدوده روستایی برای این نوع روستا‌ها نیاز‌مند اعتبار استانی است و اگر در استان اعتباری در این خصوص مشخص شود روند مطالعات و تعیین محدوده روستا‌های کمتر از ۲۰ خانوار آغاز خواهد شد. 

او در پاسخ به این پرسش که نبود دهیاری و عدم تعیین طرح هادی موجب سوء استفاده افراد غیربومی و ساخت ویلا در این مناطق می‌شود و چگونه باید با آن مقابله کرد گفت: طبق قانون، دولت نمی‌تواند به واحد‌های مسکونی روستایی که تا پایان سال ۹۸ تعیین و تکلیف نشده اند خدماتی همچون آب، برق و گاز ارائه دهد و در صورت مشاهده میتوان با حکم قضایی اقدام به جریمه و حتی تخریب کرد. 

دولت یا مجلس بخواهند یا نخواهند روستا‌های ییلاقی کمتر از ۲۰ خانوار مکانی شده اند برای دور زدن قانون و آسیب به محیط زیست، مکان‌هایی که تا دیروز کشاورز و چوپان در آن می‌زیستند حالا دارد تبدیل به زیستگاه مردمانی می‌شود که هیچ سنخیتی با فرهنگ ییلاق نشینی ندارند.

گزارش: محمد حسین رمدانی