در صورت تحريم نفتي، بستن تنگه هرمز حق مسلم ايران است

به گزارش سرويس بين الملل باشگاه خبرنگاران به نقل از پايگاه اينترنتي ميدل ايست آنلاين، در اين مقاله كه به قلم دكتر علي اميدي، استاد علوم سياسي دانشگاه اصفهان نوشته شده، به مسئله تحريم نفتي ايران از سوي غرب و تهديد ايران به بستن تنگه هرمز، به روي نفتكش ها و كشتي هاي خارجي پرداخته شده و اين كه آيا ايران به لحاظ حقوقي و قانوني مي تواند تنگه هرمز را ببندد يا خير، بررسي شده است.

نويسنده نتيجه گيري كرده است كه ايران طبق قوانين بين المللي مجاز به بستن تنگه هرمز است و انسداد اين تنگه استراتژيك را حق محرز ايران دانسته است.

در مقاله ميدل ايست آنلاين آمده است: هفته گذشته گاردين در تحليلي نوشته است: ماه ها است كه جنگ پنهان آمريكا-اسرائيل عليه ايران با پشتيباني انگليس و فرانسه آغاز شده است. مواردي مانند تحريم هاي خزنده، حمايت آشكار از گروهك هاي مسلح مخالف ايران مانند پژاك، ترور دانشمندان ايراني، جنگ سايبري و مواردي ديگر شاهدي براين مدعا هستند.

روز 13 دسامبر حسين شريعتمداري يك روزنامه نگار مطرح ايراني، در روزنامه كيهان عنوان كرد ايران بايد خود را آماده بستن تنگه هرمز كند.

شريعتمداري كه به عنوان يك تحليل گر معمولا ديدگاه هاي رهبر انقلاب را منعكس مي كند، گفت دشمني غرب با ايران به نقطه حساسي رسيده كه نيازمند واكنش تند، مانند محروم ساختن دشمنان از دسترسي به تنگه هرمز است.
او صراحتا پيشنهاد كرد كه در صورت تحريم بانك مركزي ايران يا تحريم نفتي، ايران بايد بدون هيچ ترديدي با بستن تنگه هرمز به روي دشمنان، در مقابل آنها واكنش نشان دهد.

پيش از اين نيز رهبر انقلاب هشدار داده بود كه ايران كشوري نيست كه آرام بنشيند و شاهد تهديدات قدرتهاي شكننده مادي گرا ماتوياليستي باشد و او هشدار داد كه مهاجمان بايد آماده دريافت ضربات محكم و مشت آهنين ارتش، سپاه پاسداران و بسيج باشند.
اما از طرف ديگر، سناي آمريكا دور جديد تحريم ها عليه ايران، شامل بانك مركزي و صنعت نفت اين كشور را تصويب كرده است. اين اقدامات شركت هاي خارجي را از انجام مبادلات مالي با بانك هاي مركزي ايران منع مي كند. اين لايحه از سوي كنگره تأييد شده است، اما براي آن كه تبديل به قانوان شود بايد به تصويب كنگره و باراك اوباما برسد.

دركنار آمريكا اتحاديه اروپا نيز اخيرا توافق كرده است تحريم هاي جديدي را عليه 180 شركت و مقام ايران تحميل كند. در نشست وزيران اين اتحاديه در بروكسل حاضران تصميم گرفتند بخش انرژي ايران را نيز هدف تحريم ها قرار دهند اما نتوانستند بر سر تحريم خريد نفت ايران با هم به توافق برسند و مسئله را تا ژانويه به حالت تعليق درآورند.

ژاپن نيز به جمع تحريم كنندگان تهران پيوسته است و نام 267 سازمان، 66 فرد و 20 بانك ايراني را در فهرست تحريم قرارداده است. كره جنوبي نيز اعلام كرده است به دنبال پيوستن به قدرت هاي غربي براي تحريم ايران است.

در مقابل، مقامات عالي رتبه ايران معتقدند اگر تنگه هرمز براي ايران كارايي نداشته باشد، قطعا براي دشمنان نيز قابل استفاده نخواهد بود.

"پرويز سروري" يكي از نمايندگان مجلس ايران طي مصاحبه اي گفته است، ما به زودي براي چگونگي بستن تنگه هرمز مانوري رزمايشي برگزار خواهيم كرد. اگر جهان بخواهد منطقه را نا امن كند ما هم جهان را نا امن خواهيم كرد. شايد عملي بودن چنين تهديدي زير سئوال باشد، اما حتي بيان چنين اظهاراتي نيز براي اقتصاد شكننده غرب به ويژه آمريكا فاجعه است.

اما چرا ايران چنين مانوري را در مورد تنگه هرمز مي دهد و غرب در مورد تحريم به اصطلاح "خزنده" دچار ترديد شده است بنا به دلايل ذيل، تنگه هرمز مزاياي استراتژيكي منحصر بفردي داردكه بر اقتصاد و سياست جهان تأثير مي گذارد:

1- تنگه هرمز تنها آبراهي است كه هشت كشور حوزه خليج فارس از طريق آن به آبهاي بين المللي دسترسي دارند.

2- به طور ميانگين در هر ده دقيقه، يك نفتكش بزرگ از اين آبراه عبور مي كند.

3- تقريبا 90 درصد از صادرات نفت جهان از طريق خليج فارس انجام مي شود و كشتي هاي اقيانوس پيما كه نفت حمل مي كنند مجبور هستند ناگزير از تنگه هرمز عبور كنند.

4- بيش از 40 درصد تقاضاي جهاني نفت را كشورهاي حوزه خليج فارس تأمين مي كنند.
5- تسليحات و تجهيزات نظامي كه كشورهاي ساحلي خليج فارس از آمريكا و ديگر كشورهاي اروپايي خريداري مي كنند با عبور از تنگه هرمز به مقصد مي رسند.

6- موسسه اطلاعات انرژي ايالات متحده، پيش بيني مي كند تا سال 2020، حجم صادرات نفت از طريق تنگه هرمز به 35 ميليون بشكه در روز افزايش خواهد يافت. ايران معتقد است دشمنان بايد بدانند همه قطعات و مهره هاي بازي شطرنج را در اختيار ندارند. اگر قرار باشد تهران از صادرات نفتش محروم و يا با تحريم هاي فلج كننده روبرو شود بنابراين تنگه هرمز براي كشتي هاي حامل كالاهاي تجاري و نظامي و يا نفتكش ها امن نخواهد بود.

دليل و منطق قانوني كه موقعيت و جايگاه ايران را مستحكم مي كند، كنوانسيون ژنو درمورد درياهاي ساحلي و مناطق همجوار سال 1958 است اگرچه ايران يكي از امضا كنندگان قانون سال 1982 حقوق درياها است اما هنوز آن را تصويب نكرده است. بنابراين براي تهران اجراي آن الزام آور نيست. در نتيجه فقط كنوانسيون 1958 براي ايران الزام آور است.

بند 14كنوانسيون 1958 ژنو تصريح مي كند كه كشتي هاي تمام كشورها، چه كشورهاي ساحلي و چه غير ساحلي بايد از حق عبور بي خطر از طريق آبهاي درياهاي ساحلي برخوردار باشند.
بخش 4 اين بند مي گويد: اين عبور تا زماني بي خطر تلقي مي شود كه صلح و امنيت و نظام كشور ساحلي را به خطر نيندازد چنين عبوري بايد مطابق با موارد مندرج در اين بند و ديگر قوانين بين المللي با آرامش و آسايش انجام شود.

در بخش اول بند 16نيز آمده است كشور ساحلي مي تواند براي جلوگيري از عبور كشتي هاي كه عبور بي خطري ندارند اقدامات لازم را انجام دهد.

بخش سوم بند 16 نيز مي گويد: كشور ساحلي مي تواند، بدون اعمال تبعيض ميان كشتي هاي خارجي، موقتا عبور كشتي هاي بي خطر را در قسمت هاي خاصي از آبهاي ساحلي خود به حالت تعليق درآورد، البته اگر اين تعليق براي حفظ امنيت آن كشور ضروري و لازم باشد اين تعليق فقط پس از اعلام عمومي بايد انجام گيرد.

اين اصول در بندهاي 17 و 23 كنوانسيون 1982نيز با اندكي تعديل تكرار شده است. اما در اين كنوانسيون تغييرات بنياديني در مورد رژيم حقوقي تنگه هاي بين المللي انجام شده كه تهران هنوز آن را نپذيرفته است.

همانطور كه كنوانسيون ژنو 1958 بيان مي كند، اولا فقط كشتي هايي مجاز به عبور از تنگه هرمز هستند كه امنيت، نظم و آسايش و حقوق قانوني كشور ساحلي در اينجا ايران ار رعايت كنند و عبور بي خطر و بي ضرر آنها تأييد شده باشد. بندهاي مختلف كنوانسيون ژنو بخش 4 بند 14 و بخش يك بند 16 تأكيد دارد كه تعيين اين كه عبور كدام كشتي ها از آبراهه ها (دراينجا تنگه هرمز) بي ضرر است برعهده كشور ساحلي ايران است.

بنا به دلايل فوق سياستمداران ايراني اين سئوال را مطرح مي كنند كه اگر صادرات نفت ايران از سوي آمريكا، اروپا و همپيمانان آسيايي آنها مانند ژاپن دچار اختلال شود آيا عبور كشتي هايي كه براي اين كشورها نفت حمل مي كنند مي تواند بي ضرر و بي خطر تلقي شود.
تهران معتقد است كه پاسخ اين سئوال قطعا منفي است ايران معتقد است اين حق تهران است كه راه را كشتي هاي دشمن ببندد و به اين ترتيب مانع قدرت گرفتن آنها و تهديد ايران شود. عبور كشتي هاي متعلق به دشمنان از طريق آبهاي ساحلي ايران، به ويژه كشتي هاي نظامي و كشتي هايي كه حامل مهمات هستند، براي امنيت ايران مصر است و جلوگيري از عبور‌ آنها حق محرز ايران است.

شايد گفته شود چنين اقدامي بستن تنگه هرمز، نمي تواند طولاني مدت باشد، اما حتي انسداد موقت هم براي اقتصاد و صلح جهاني كه متأسفانه جنگ طلبان توجهي به آن ندارند، فاجعه بار خواهد بود./ا