"دکتر محمد معین" وارث فیش‌های ادبی "دهخدا"

به گزارش باشگاه خبرنگاران؛دکتر محمد معین روز نهم اردیبهشت سال 1297 هجری شمسی در محله زرجوب رشت دیده به جهان گشود،وی فرزند شیخ ابوالقاسم از طلاب علوم دینی بود.

دکتر معین در سن 6 سالگی مادر خود و به فاصله 6 روز بعد از آن پدر خود را از دست داد و از آن زمان به سرپرستی او را پدربزرگش محمد تقی معین العلما که از روحانیون مورد احترام زادگاهش بود بر عهده گرفت،اما در 13 سالگی او را نیز از دست داد.معین پیشرفت های علمی ومعنوی خود را مدیون پدر بزرگ خود می دانست.
دکتر معین دوره شش ساله ی ابتدایی را ظرف 2 سال به پایان رساند،همچنین در آن زمان اداره آموزش و پرورش گیلان هر سال تعدادی از دانش آموزان را برای تحصیل در دارالفنون انتخاب و به وسیله ای را به مبلغ 10 تومان در هر ماه به آنها پرداخت می کرد به همین علت دکتر محمد معین به علت نمایش استعداد درخشان خود برای دریافت این بورسیه انتخاب و راهی تهران شد.
معین در سال 1313 در سن 16 سالگی موفق به کسب لیسانس زبان و ادبیات فارسی و فلسفه و علوم تربیتی از دانشگاه تهران شد.
 

وی درسال 1314 پس از فراغت از تحصیل و انجام خدمت نظام در حالی که تنها 17 سال داشت به ریاست دانشرای مقدماتی اهواز و پس ریاست دانشسراهای وزارت فرهنگ منصوب شد و درهمان زمان نیز دوره روانشناسی علمی خط شناسی،قیامه شناسی و مغز شناسی را به صورت مکاتبه ای در آموزشگاه بروکسل بلژیک گذراند.

همچنین در سال 1321 و در سن 24 سالگی با نوشتن رساله ی " مزد نیسا و تاثیر آن در ادبیات فارسی" اولین شخصی بود که در ایران به اخذ دکترای ادبیات فارس نائل شد.
دکتر معین در سال 1324 طبق تصویب مجلس شورای ملی و توصیه ی علامه قزوینی هکاری با علامه دهخدا را در تنظیم لغت نامه شروع کرد،همچنین پس از فوت دهخدا ریاست سازمان لغت نامه را بر عهده گرفت.

معین از افراد مورد علاقه دهخدا بود به طوری که وی در وصیت نامه ی خود گفته بود: " به ورثه ی خود وصیت می کنم که تمام فیش های چاپ شده لغت نامه را که ظاهرا بیش از یک میلیون است و از الف تا یا نوشته شده به عزیزترین دوست من آقای دکتر معین بدهند که مثل سابق به چاپ برسد واین زحمتی جانکا معادل نصف تالیف است"
همچنین؛نیما یوشیج نیز در وصیت نامه اش دکتر معین را به عنوان وصی خود تعیین کرده بود تا اشعار وی را برای انتشار بررسی کند.
معین در سن 24 سالگی با مهین امیرجاهد دختر امیر جاهد" مدیر سالنامه پارس" ازدواج کرد که ثمره این ازدواج 5 فرزند است.وی به زبان های اوستایی،پارسی باستان، پهلوی، عربی،فرانسوی، انگلیسی، آلمانی، لاتین و ساسکریت آشنایی داشت.
ستاره ناهید،یادنامه پور داوود،برگزیده شعر فارسی،برگزیده شعر فارسی، مجموعه مقالات، مجموعه اشعار دهخدا، جوامع اشعار دهخدا، پوشت مزیان مرزبان نامه ( به فارسی و روسی) از جمله آثار تالیفی دکتر معین است.

اما یکی از شاخص ترین آثار این استاد بدون شک فرهنگ معین است که وی بیش از نیمی از عصر خود را صرف تحقیق در لغت نامه فارسی کرده بود،به تدوین آن همت گماشت؛اما با اتمام یک سوم از جمله فرهنگ معین او بیمار شد و در نتیجه ادامه ی کار تدوین فرهنگ نامه را سید جعفر شهیدی دوست و همکار او بر عهده گرفت.
دکتر محمد معین در روز 13 تیر سال 1350 در بیمارستان فیروز گر تهران در گذشت.
دریافت نشان درجه دوم علمی در سال 1316 و 1321 ، دریافت نشان لژیون دو نور،دریافت جایزه tambour در سال 1322، دریافت نشان هنر وادبیات از دولت فرانسه در سال 1340 دریافت نشان order des palms academigues از ژانرال دو گل رئیس جمهور فرانسه از جمله افتخارات کسب شده از سوی استاد معین محسوب می شود./ه