سوغات اراک

هنرهای دستی اراک

قالی در اراک به گفته سیسیل ادوارز زمانی از اهمیت و اعتبار و فراوانی برخوردار بود و رقیب قالی کرمان بود ، از نقوش زیبای بافته شده ، لچک ترنج ، شاه عباسی ، گل ماهی گرفته تا نقوش چشم نواز مستوفی و خشتی همه و همه از اهمیتی والا و ظرافتی قابل ستایش برخوردار است که با نوک سرانگشتان روستائیان نقش زده و برگ های هندو افتخار این مملکت را ورق می زند .در شرایط تولید بافت از مشخصه هایی چون مواد اولیه با استفاده از پشم و رنگ بکار رفته شده چون آبی فراهانی ، نیلی و روناس مشک آباد ، یا قرمز دو نخی ساروق و رنگ های سفتی روناس قرمز داته ، برگ بو ، پوست انار و پوست گردو و .... اشاره نمود.
استان مرکزی مهد پرورش هنرهایی است که نشانگر فرهنگ غنی این مردم بوده و به واسطه آن تبلور عینی فرهنگ اصیل ، بومی، مردمی و معنوی کشورمان است همواره معرف خصوصیات بارز و شاخص هنر و تمدن این مرز و بوم چه در داخل و چه در خارج از کشور بوده است. امروزه نیز در این استان هنرمندان و صنعتگرانی وجود دارند که همچون گذشتگان خود بی ادعا در پی تعالی هنر خویش اند. از گذشته های دور استان مرکزی به عنوان یکی از مراکز صنعتی و قطب های مهم در صنایع دستی به همگان شناسانده شده است. فرش دستبافت استان مرکزی با نام تجاری فرش ساروق در جهان شهره است. کمتر موزه ای است که مزین به آثار هنرمندان و صنعتگران فرشباف استان نباشد، گلیم استان به خصوص گلیم ساوه از دوران صفوی با سابقه درخشان تولید شده و در حال حاضر گلیم گل برجسته استان در کشور پرآوازه می باشد. مسگری نیز در اراک و تفرش سابقه ای دیرینه دارد. از دیگر رشته های صنایع دستی در استان که قابلیت ها و زمینه های رشد و فعالیت زیادی دارند می توان از طراحی و نقشه کشی فرش، رفوگری، رنگرزی سنتی، جاجیم بافی، هنرهای چوبی شامل: منبت و کنده کاری روی چوب، معرق و محرق، پیکر تراشی، نازک کاری چوب، مشبک، ساخت سازهای سنتی و خراطی، صنایع فلزی شامل: قلمزنی روی مس، مسگری، سفیدگری، چلنگری، علامت سازی و دیر رشته ها: آینه کاری، گچبری سنتی، سوزن دوزی و رشته های وابسته به آن، گیوه بافی و گیوه دوزی، البسه محلی، سرامیک سفالگری و مجسمه سازی، صنایع دستی تکمیلی و تلفیقی، بامبو بافی، تراش سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی، تذهیب و نگارگری، بافتنی های سنتی، عروسک های محلی و ... که بالغ بر ۶۶ رشته می باشد نام برد.

در این خصوص سازمان صنایع دستی استان مرکزی در راستای تحقق اهداف اساسی این سازمان در جهت شناسایی و ساماندهی صنایع و صنعتگران استانی، تربیت نیروی انسانی مورد نیاز، معرفی هر چه بیشتر جاذبه های این بخش و استفاده از آن در گسترش صنعت گردشگری و ایجاد بانک اطلاعاتی لازم و تسهیل مقررات و رفع موانع و مشکلات اجرایی، صادرات صنایع دستی و تهیه و ارائه طرحهای تولیدی مناسب جهت هدایت سرمایه گذاران و مهمتر از همه تنظیم سیاست های آموزشی، پرورشی و ترویجی جهت استمرار و حرکتهای آینده در راستای توسعه صنایع دستی استان و کشور عمل کرده و می نماید.موزه صنایع دستی استان مرکزی جهت نمایش آثار منحصربفرد صنایع درستی معاصر هنرمندان، با همکاری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان در سال ۱۳۸۳ در منزل تاریخی حسن پور افتتاح گردید. منزل حسن پور در بافت تاریخی بازار اراک و در مرحله چهارسوق آن به فاصله ۵ متری از راسته بازار واقع شده است بطوری که از منزل مذکور می توان به قدیمی ترین مدرسه یعنی سپهداری ، قدیمی ترین حمام بنام چهار سوق و قدیمی ترین بانک «بانک شاهی» دسترسی پیدا کرد. این بنا در سال ۱۲۹۴ ه‍ . ش در دوره احمدشاه قاجار ساخته شده است و د سال ۱۳۷۴ ه‍ . ش توسط سازمان میراث فرهنگی از وراث مرحوم حسن پور خریداری و مرمت شده است. این بنای قدیمی و زیبا دارای دو قسمت شبستان و اعیان نشین می باشد، سراسر قسمت اعیان نشین از طریق گذرگاهها و درها به هم ارتباط دارند بدین جهت مکانی مناسب جهت ارایه آثار هنری می باشد، در این موضوع آثار برجسته هنرمندان استان در رشته های منبت و کنده کاری روی چوب، مسگری، فرش، گلیم های ساده و گل نقش برجسته، جاجیم بافی، آینه کاری، قلم زنی مس، نگارگری و تذهیب، پیکر تراشی و مجسمه سازی، مشبک چوب، البسه محلی، پاپوش های سنتی، سفال و سرامیک، ملیله نقره، ساخت سازهای سنتی و ... به نمایش گذاشته شده است.