آواز ایران روند نزولی دارد/ مشکل اصلی موسیقی کمبود تفکر است

به گزارش گروه استانها باشگاه خبرنگاران زندگی اجتماعی در زمره نیازهای اساسی بشر است و  نیایش جمعی، مبارزه، جشن و سرور، سوگواری و کار، بازتاب آن است که به صورت قدرت جمعی، پناه بردن به دیگران و همدلی تبلور می یابد.

در موسیقی نیز اجرای آوازهای گروهی ابزار پاسخ دادن به این نیاز اساسی است که در فرهنگ های گوناگون بنا به شرایط تاریخی، اقلیمی و مذهبی به صورت های مختلف شکل می گیرد. بنابراین می توان آواز را یکی از اجزای لاینفک موسیقی اصیل ایرانی برشمرد.

بنا بر اسناد موجود از روزگاران بسيار دور و از روزگاري كه موسيقي عموميت یافت، موسیقی و  آواز اصیل ایرانی نیز به همراه آن در میان مردم جايي  برای خود باز كرد  تا آنجا که شهرت آن مرزها را در هم نورديد و صدای ساز و آواز ايراني به گوش جهانیان رسانید.

امروز پس از گذشت ساليان سال از قدمت اين هنر گرانبها باز هم موسيقي ايراني در ميان هنر مردمان ايران زمين تافته اي جدا بافته است.

جايگاه ويژه هنر و هنرمند موسيقي امروز بهانه اي شد براي گفتگوي ما با جواد مظفری یکی از هنرمندان استان همدان که تلاش فراوانی در زمینه موسیقی و آواز اصیل ایرانی در اين ديار کرده اند.

جواد مظفری متولد 1356 در همدان است که در زمینه نحوه آشنایی اش با هنر موسیقی به مهر گفت: از كودكي می خواندم ولی در  10 سالگی وقتی آواز علی داوری (از خواننده های همدانی) را شنیدم  مجذوب صدای ایشان شدم و سال 1374 در صدا وسیمای مرکز کرمانشاه زیر نظر استاد مسقطی که ایشان از شاگردان ابوالحسن خان صبا بودند با زیر و بم و الفبای موسیقی در حدود چهار سال آشنا شدم.

اجرای کنسرت با گروه فارابی همدان در دانشگاه موسیقی چایکوفسکی ( روسیه) شاخص بود

این هنرمند همدانی در پاسخ به اینکه شاخص ترین کنسرتی که تاکنون داشتید چه بوده است، گفت: اجرای کنسرت با گروه فارابی همدان در دانشگاه موسیقی چایکوفسکی ( روسیه) بود که دومین دانشگاه بزرگ موسیقی جهان بعد از دانشگاه وین اتریش است.

مظفری با بیان اینکه تاکنون در شهرهای همدان، کرمانشاه، اصفهان، سنندج و تهران اجرای موسیقی داشته ام، عنوان کرد: مدتی که نزد استاد مسقطی بودم یکی از بهترین دوره های آموزشی بنده بود چون ایشان پیرو مکتب صبا بودند و ردیف هایی که آموزش می داد به غیر از ردیف های مرسوم بود و یکسری ردیف های مهم که به نوعی زیر خاکی و همان فوت آخر بودند را نیز در اختیار بنده قرار دادند که باعث شد همیشه خود را مدیون ایشان بدانم .

این هنرمند همدانی در پاسخ به این سئوال که شرایط آواز کشور مطلوب به نظر می رسد، نظر شما در این مورد چیست؟ نیز بیان داشت: باوجود اساتیدی که در مرکز وجود دارند و باعنایت به پیشرفت تکنولوژی و گسترش وسایل ارتباطی، هنرجویان به راحتی قادر به ارتباط گرفتن با اساتید دانشگاه ها هستند و همین امر باعث شده که کلاس و درجه آواز در کشور بالا برود.

 آواز ایران به دلیل سطحی نگری و راحت طلبی برخی هنرجویان روند نزولی داشته است

مظفری ادامه داد:  از طرفی متاسفانه در چند سال اخیر به دلیل راحت طلبی و سطحی نگری برخی از هنرجویان ، به جز دو سه نفر که واقعاً موفق بوده اند، آواز ایران روند نزولی داشته و دیگر از شاگردان سخت کوش سابق و اساتیدی که یک عمر مشغول شاگردی بودند خبری نیست و بعضی از هنرجویان با کمتر از چهار سال آموزش ادعای استادی دارند.

تقلید در دوره های اولیه آواز نه تنها بد نیست بلکه شاید برای هنرجویان مبتدی هم خوب باشد

این هنرمند موسیقی در پاسخ به این سئوال مهر که شما موافق تقلید خوانی هستید، چرا؟ عنوان داشت: هنرجویی که مراحل ابتدایی و لازمه را طی کند در مرحله اول به درستی نمی داند که وسعت و نحوه به ارتعاش در آوردن تارهای صوتی خود را از کجا و چگونه انجام دهد و در دومین مرحله که مرحله عالی آواز ایرانی است خواننده باتوجه به مراحل قبلی به یک اجماع کلی رسیده و صدای اصلی خود را می شناسد بنابراین تقلید در دوره های اولیه آواز نه تنها بد نیست بلکه شاید برای هنرجویان مبتدی هم خوب باشد.

مظفری بیان داشت: دلیل دیگر خوب بودن تقلیدخوانی برای هنرجویان مبتدی این است که شاید هنوز وی حنجره خود را کاملا نشناخته و وسعت صدای خود را نمی داند و اگر از خواننده های مطرح تقلید نکند امکان دارد به بیراهه رفته و به اصطلاح موسیقی دانان، خواننده فالش خوان می شود یعنی خارج خود را نمی تواند با نت های موسیقی وفق دهد .

این هنرمند موسیقی همچنین در پاسخ به این سئوال خبرنگار مهر که آیا شرایط جغرافیای همدان در پرورش استعداد های آواز آن تاثیر  دارد؟ نیز گفت: همدان به دلیل کوهستانی بودن و ارتفاع از سطح دریا از لحاظ تنفسی دارای اهمیت اقلیمی خاصی است به همین علت ساکنان آن  از لحاظ فیزیک حنجره، شش ها و دیافراگم در سطح مطلوبی قرار داشته و اکثراً دارای صداهایی با تُن بالا هستند.

معلم آوازخوبی در همدان وجود ندارد

وی ادامه داد: متاسفانه معلم آواز خوبی در همدان وجود ندارد زیرا آواز ایرانی فقط ردیف نیست و بعد از ردیف است یعنی یک هنرجو بعد از ردیف باید زیر و بم و کوک صدای خود را شناخته و علم زیباشناسی و زیباخوانی را کاملاً درک کند و بعد از آن مقوله شعر شناسی و شعر دانی مطرح است که ترکیب این عناصر یک خواننده ممتاز به وجود خواهد آورد که بنده خلأ آواز همدان را در این می دانم یعنی مراحل بعد از ردیف .

وی صدای خوب، استعداد، استاد خوب و  تمرین بسیار را ملزومات خوانندگی دانست.

مظفری در پاسخ به اینکه مراحل رسیدن به جایگاه یک خواننده خوب کدامند؟ نیز افزود: اولین مرحله ردیف خوانی است، ردیف ایرانی در همه شاخه های موسیقی خوانده می شود و به قول استاد مشکاتیان مانند پلی است که هنرجو باید از آن رد شود و بعد از گذر از این پل تازه به دنیای موسیقی وارد می شود .

وی ادامه داد: دومین مرحله شعر است؛ خوشبختانه ردیف ایران بر پایه شعر بنا شده است و چون موسیقی و آواز ایران وکال (کلام) محدود است تلفیق شعر و موسیقی جزو اصول موسیقی ایرانی محسوب می شود.

این هنرمند همدانی گفت: مرحله سوم زیباخوانی (زیبا شناسی) است که در هنر ایران و جهان بحث بسیار مهم و حیاتی است و در هر هنری وقتی هارمونی ایجاد می شود به گوش و چشم بسیار زیباست همین امر در آواز ایرانی نیز باید رعایت شود و از طرفی زیباخوانی ورای زیباشناسی است.

مظفری گفت: یک خواننده خوب باید بداند که چه چیزهایی برای حنجره او مفید و چه چیزهایی زیان آور است، اوزان را خوب بشناسد و از همه مهمتر همیشه مراقب نظافت دهان و دندان خود باشد که ترکیب این چند نکته با آداب خواندن در نهایت بیانگر یک خواننده مطلوب است البته آشنایی کامل با ریتم ها و نواختن حداقل یک ساز می تواند به خواننده در شناخت زیر و بم نوازندگی هم کمک فراوانی کند.

وی همچنین در پاسخ به این سئوال مهر که بیشتر تدریس دوست دارید یا اجرا را ؟ عنوان داشت: قطعا تا وقتی که فیزیک بدنم اجازه دهد اجرا را به هیچ عنوان کنار نخواهم گذاشت زیرا زمانی که روی سِن هستم انگار جواد مظفری نیستم و چون قدر این لذت را می دانم دوست دارم که آنرا به دیگران نیز انتقال بدم و همین که برای مردم می خوانم بهترین لحظات زندگی ام را تجربه می کنم و اگر روزی هم برسد که توان اجرا نداشته باشم حتما وقت خود را بیشتر  برای تربیت علاقمندان می گذارم.

مظفری بیان کرد: چند بار اتفاق افتاده که بیتی فراموشم شده و از خودم چیزی گفتم و با وزنش ادامه دادم !

وی ابراز امیدواری کرد که روزی برسد که مردم، هنرمندان را مانند  ثروت خود دوست داشته و درک کنند .

مشکل اصلی موسیقی کمبود تفکر است

مظفری در زمینه مشکلات اصلی موسیقی و بخصوص آواز نیز بیان داشت: بیشتر کمبود تفکر است بنابراین باید فضائی ایجاد شود که هنرمند بتواند درمورد هنر خود خوب فکر کند و از طرفی جامعه برای هنرمندان ارزش بیشتری قائل شده و با حمایت های مالی و معنوی موجبات دلگرمی و پیشرفت آنان را فراهم آورند همچنین برگزاری کارگاه های تخصصی و ایجاد مکان هایی که هنرمندان این رشته بتوانند در آنجا داشته های خود را به اجرا گذاشته و مورد نقد و بررسی قرار گیرند بسیار مثمر ثمر خواهد بود .

از ساخت آهنگ های کم ظرفیت و بدون تفکر پرهیز شود

این هنرمند همدانی در  خصوص نظرش در مورد موسیقی پاپ نیز ابراز داشت: موسیقی پاپ بسیار قابل احترام است ولی ای کاش آن را  به درستی به مردم آموزش داده و از ساخت آهنگ های کم ظرفیت و بدون تفکر پرهیز شود چون متاسفانه شاهد هستیم که جوانان ما در معرض بمباران شدید آهنگ های سطح پائین هستند، آهنگ هایی که نیاز به تفکر نداشته و ذهن مخاطب را به درستی درگیر نمی کند که ماحصل آن  پرورش گوش های تنبل و  غیرحساس خواهد بود