جلسه نقد و بررسی ”سیاریحون” برگزار شد

 سایت ایران تئاتر از روابط عمومی حوزه هنری، پس از پایان اجرای نمایش "سیاریحون"، دکتر مهرداد رایانی مخصوص، کارگردان و مدرس دانشگاه و حمیدرضا قنبری منتقد و کارشناس تئاتر، در حضور پژمان کاشفی، کارگردان اثر، به نقد نقاط مثبت و منفی این نمایش پرداختند.

رایانی مخصوص در ابتدا با ذکر این نکته که بیش از چهار بار به دلایل کاری به تماشای این نمایش نشسته است و هر بار نیز از دیدن آن رضایت داشته، گفت: "سیاریحون" نمایش لذت بخشی برای تماشاگر است. ایجاد حس تعلیقی که در سراسر نمایش وجود دارد، پیچش‌های داستانی و فضای خوب و صمیمانه نمایش، دیدن آن را برای تماشاگران دلچسب می‌کند، اما با این حال ضعف‌های ساختاری در قصه‌پردازی و باورپذیری داستان در این نمایش مشهود است.

در ادامه حمیدرضا قنبری از رایانی مخصوص درباره‌ ساختار روایی نمایشنامه پرسید و وی نیز توضیح داد: شکل روایی این نمایش همان ساختار ارسطویی است. با این حال چیدمان حوادث در آن دستکاری شده است. در "سیاریحون" با پس و پیش کردن فریم های داستان، حس پیچش و تعلیق برای تماشاگر به وجود می‌آید. تماشاگر از کشف تدریجی وقایع لذت می‌برد، اما این پیچش‌های قصه‌گویی این سوال را برای تماشاگر ایجاد می کند که چرا این داستان باید این گونه درهم و تکه‌تکه بازگو شود و هدف کارگردان از انتخاب چنین روشی چیست؟ آیا کارگردان نمی‌توانست داستان را از صفر تا صد پیش ببرد؟ در آن صورت چه اتفاقی برای نمایش می‌افتد؟

پژمان کاشفی در پاسخ به این پرسش تشریح کرد: من نزدیک به 14 طرح برای کارگردانی این اثر در ذهن داشتم و به نظرم این بهترین شیوه داستان گویی بود. اگر می‌خواستم داستان را از ابتدا تا انتها، پشت سر هم اجرا کنم، زمان نمایش ما 15 تا 20 دقیقه بیشتر نمی‌شد. برای همین فکر می‌کنم، پس و پیش کردن وقایع برای اجرای ما مناسب‌تر بود.

قنبری این توضیح را کامل ندانست و تصریح کرد: حال این پرسش به وجود می‌آید که کارگردان تا چه اندازه مجاز است برای اضافه کردن وقت نمایش در ساختار قصه دست ببرد؟ در "سیاریحون" وجود برخی صحنه‌ها مانند صحنه واگویه‌های "گیلانه" اضافی به نظر می‌رسید. گو اینکه حذف این صحنه‌ها به کل داستان نمایش نیز هیچ آسیبی وارد نمی‌کند و انگار تنها برای طولانی کردن نمایش به داستان اضافه شده اند.

رایانی مخصوص با این نظر موافق بود و افزود: خلاء‌هایی در نمایشنامه‌ "سیاریحون" وجود دارد که در اجرا به وضوح خودنمایی می‌کنند. در اصطلاح، لایه‌های دو و سه‌ اثر کم است. شخصیت‌پردازی‌ها سطحی و کم جان است و چرایی برخی از واکنش‌های شخصیت‌ها را در روند داستان متوجه نمی‌شویم.

کاشفی خاطرنشان کرد: این نمایشنامه را در سال 85 حمید ابراهیمی نوشته و خود من در اجرای آن حضور داشتم. تعلق خاطر من به آن باعث شد تا دوباره بخواهم آن را به صحنه ببرم. ابراهیمی بعد از دیدن اجرای من، آرزو کرد که ای کاش این متن را بازنویسی می‌کرد. برای همین قبول دارم که متن مشکل دارد. در اصلاح آن آقای ابوالفضل حاجی‌علی‌خانی تا حدی به من کمک کردند. با این حال سعی کردم که به متن وفادار بمانم و این اجرایی که دیدید نتیجه‌ همه‌ داشته‌های من و حتی بیشتر از آن است.

در ادامه این جلسه قنبری به نقد لهجه‌ بازیگران پرداخت. از نظر وی گویش‌های بازیگران یک دست نبود و این به کار صدمه می‌زد. رایانی نیز به کارگردان پیشنهاد کرد که بهتر بود اجرای بدون لهجه را نیز در نمونه هایش لحاظ می‌کرد.
موسیقی، طراحی صحنه، کیفیت کارگردانی و بازی بازیگران از دیگر مباحثی بود که در ادامه این نشست یک ساعته مطرح شد.

جلسه نقد و بررسی نمایش "سیاریحون" با مشارکت حضار در پرسش و پاسخ‌ها پایان یافت.

گفتنی است؛ نمایش "سیاریحون" به کارگردانی پژمان کاشفی، که از 28 آبان‌ماه اجرای عمومی خود را آغاز کرده، تا 22 آذرماه در تماشاخانه مهر حوزه هنری به صحنه خواهد بود.

انتهای پیام/ اس