عضو شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا :
اروپا باید موضع مستقل و فعالانه‌ای در قبال ایران اتخاذ کند
یک عضو شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا معتقد است اتحادیه اروپا در مذاکرات هسته ای با ایران باید موضع مستقل و فعالانه ای اتخاذ کند تا به حل بن بست در مذاکرات پایان دهد.
به گزارش سرويس بين‌‌الملل باشگاه خبرنگاران، " مارتین لیدگارد" وزیر امور خارجه دانمارک به تازگی ایران را ترک کرده است. او سیزدهمین وزیر خارجه اروپایی است که پس از انتخاب حسن روحانی به عنوان رئیس جمهور ایران در ماه ژوئن سال گذشته، به ایران سفر کرده است. میزان مبادلات دیپلماتیک بین ایران و اروپا به طور چشمگیری افزایش یافته است، و قاره ای که به معنای واقعی کلمه حدود یک دهه از ایران جدا شده بود یک بار دیگر به دنبال راه هایی برای تعامل مجدد با یکی از مهم ترین قدرت های در حال ظهور جهان و مراکز انرژی است.
یک کارشناس سیاست ایران در شورای روابط خارجی اروپا دیدگاه های خود را در مورد ایجاد روابط حسنه بین ایران و اتحادیه اروپا و نقش رهبری که این بلوک 28 عضوی قدرتمند در پیشبرد مذاکرات هسته ای ایران و شش قدرت های جهان می تواندایفا کند، تشریح کرد.
"الی گرانمایه" که در اکتبر سال 2013 به عنوان عضو مدعو شورای روابط خارجی اروپا در برنامه خاور میانه و آفریقای شمالی به این اندیشکده پیوست، و از ماه مه سال 2014 به عنوان کارشناس سیاست با این اندیشکده پرنفوذ همکاری کرده است، معتقد است که بن بست هسته ای بین ایران و غرب کشورهای عضو اتحادیه اروپا را مجبور کرد در بسیاری از مسائل مهم از جمله "مقابله با بحران های منطقه ای که اکنون در خاور میانه اتفاق می افتند ، تامین نیاز انرژی اروپا و امنیت انسانی" با ایران همکاری نکنند. با این حال، او معتقد است که اروپا به خوبی از اهمیت ایران به عنوان یک بازیگر مهم در خاور میانه آگاه است.
گرانمایه اذعان دارد که در راه عقد، قرارداد نهایی جامع بر سر برنامه هسته ای تهران مشکلات بسیاری پیش روی ایران و گروه 1+5 وجود دارد. با این حال، گرانمایه به اروپا توصیه می کند که اگر یک توافق نهایی محقق شود که کنگره آمریکا به طور نامعقول مانع اجرای آن شود، تا زمانی که "تهران به دیپلماسی و به توافقات انجام شده تعهد نشان می دهد ، اروپا باید با اتخاذ یک خط مستقل تر در قبال ایران از طریق تغییر دامنه تحریم های یک جانبه و محافظت از تاثیر ثانویه تحریم های ایالات متحده بر اعضای خود برای نجات مذاکرات تلاش کند. "
وی افزود" این گزینه اروپا را از انتخاب گزینه های دوگانه ناخواسته دور می کند ضمن آن که برای روند دیپلماتیک زمان می خرد، به خصوص اگر رئیس جمهور آمریکا و کنگره باهم اختلاف داشته باشند."
برای بحث در مورد فراز و نشیب مذاکرات هسته ای بین ایران وگروه5+1 (متشکل از پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد به علاوه آلمان) ، رویکرد اتحادیه اروپا به مذاکرات هسته ای و تحریم های ضد ایران، سایت ایران ریویو مصاحبه ای اختصاصی با الی گرانمایه انجام داده است
گرانمایه پژوهشگر سیاست خارجی، که از طی سال های 2011 تا 2013در شرکت حقوقی هربرت اسمیت مستقر در لندن و توکیو مشغول به کار بوده است.
متن زیر مصاحبه ایران ریویو با خانم گرانمایه است:
سئوال: پس از توافق موقت ژنو و یا طرح اقدام مشترک در 23نوامبر ، 2013، فضای سازنده و امیدوار کننده ای، ایجاد شده بود که نشان می داد ایران و شش قدرت جهانی قادر خواهند بود به توافقنامه نهایی و جامع دست یاببند و به سالها درگیری و مناقشه بر سر برنامه هسته ای ایران پایان دهند. با این حال، پس از ناکامی دو طرف برای دستیابی به توافق تا مهلت خود خواسته 20ژوئیه ، عدم اطمینان و دلهره شروع شد و بر فضای مذاکرات سایه انداخت. پیش بینی شما برای چهار ماه بعد چیست؟ اگر مذاکرات به نتیجه نرسد و هیچ توافق جامعی حاصل نشود، چه اتفاقی می افتد ؟
گرانمایه : تمدید مذاکرات را نباید شکست دو طرف در راه رسیدن به توافق نهایی در مورد موضوع هسته ای دید.1+5 و ایران فضای سیاسی بی سابقه ای را برای رسیدن به توافق جامع ایجاد کرده اند. نیاز به زمان، پس از یک دهه تلاش برای حل و فصل پرونده هسته ای جای تعجب ندارد. مذاکرات بلاخره در مرحله جدی قرار گرفته که در آن بحث های معنی داری انجام می شود. کشورهای مذاکرهکننده مصمم به حل و فصل اختلافات هستند و همچنان خود را وقف این هدف کرده اند.
اکنون کمتر از سه ماه به پایان مهلت تمدید شده باقی مانده است .اختلافات قابل توجهی بین ایران و گروه 1+5 در مورد مسئله مهم آستانه غنی سازی و مسائل مربوط به آن، تعداد سانتریفیوژها و طول مدت قرارداد باقی مانده است. همه طرف ها برای حل این بن بست یک راه حل سیاسی را به جای جایگزین های نامطلوب ترجیح می دهند. لذا ضروری است که هر دو طرف مزایایی را که توافق نهایی هسته ای برای آنها به ارمغان خواهد آورد، به یاد داشته باشند و مصالحه مورد نیاز برای پیشرفت به سوی یک توافق جامع را انجام دهند.
در صورتی که تا24 نوامبر توافق نهایی حاصل نشود هر دو طرف می توانند مذاکرات را ترک کنند.بدترین سناریو برای ایران و گروه 1+5 شکست مذاکرات در پایان ماه نوامبر خواهد بود. پس از این همه سرمایه گذاری سیاسی بسیار برای رسیدن به این مرحله از توافق، شکست مذاکرات خطای فاحشی از سوی هر دو طرف خواهد بود.
پس از ماه ها تلاش برای مذاکره بر سر توافق نهایی هیچ یک از دو طرف فکر نمی کنند بستن در بر روی دیپلماسی در این مرحله عاقلانه باشد. در یک سناریوی ایده آل، طرفین می توانند در مهلت مقرر به توافق نهایی برسند. اگر توافقی حاصل نشد، بعد از آن بهترین گزینه این است که طرفین مذاکرات را تمدید کنند. اما با توجه به فضای داخل ایالات متحده و ایران، بعید است که تمدید دیگری امکان پذیر باشد.
یک راه برای زنده نگه داشتن دیپلماسی و جلوگیری از شکست این مذاکرات این است که 1+5 و ایران بر سر توافق جزئی با هم مذاکره کنند. این توافق چیزی است که جامع تر از طرح اقدام مشترک مورد توافق در ماه نوامبر گذشته است، اما از توافق جامع مورد نظر کمتر است. این امر، طرفین را قادر می سازد با این فرض که پیشرفت کافی حاصل شده است و امید به حل و فصل پیچیده ترین مسائل وجود دارد، مذاکرات ادامه دار در مورد مسائل برجسته را توجیه کنند.
گزینه دیگر این است که در پایان مهلت تمدید شده، طرفین به توافق نهایی نرسند اما به یک توافق ضمنی برای اجرای داوطلبانه توافق موقت به مدت چند ماه برسند. این امر زمان بیشتری را برای تداوم مذاکرات بدون نیاز به تمدید توافق موقت می خرد.
سئوال: وزیر امور خارجه ایران گفته است تا زمانی که همه تحریم های یک جانبه و چند جانبه علیه ایران، از جمله چهار دور تحریم شورای امنیت سازمان ملل ، همگی حذف نشوند هیچ توافق نهایی امضا نخواهد شد. با این حال، در دور قبلی مذاکرات در وین که 18 روز به طول انجامید، طرف غربی نشان داد که تنها آماده لغو تحریم ها به صورت گام به گام است، که این برای ایران قابل قبول نیست. کلید حل این بن بست بر سر تحریم چیست؟
جواب: توافق هسته ای جامع قطعا شامل اقدامات اعتماد ساز از سوی هر دو طرف ایران و 1+5 است تا جایگزین اعتماد از دست رفته آنها بشود. لغو تحریم ها ، نقش زیادی در اینجا ایفا می کند. توافق جامع نشان خواهد داد که با هر اجرای ایران یک لایه از تحریم ها برداشته می شود. 1+5 تصریح کرده است که تا مرحله پایانی توافق نهایی، اگر ایران به تعهدات خود عمل کرده باشد، تمام تحریم های مرتبط با برنامه هسته ای تحت اقدامات یک جانبه و قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل لغو خواهد شد.
فشار سیاسی فراوانی بر گروه 1+5 در برابر هر گونه لغو فوری تحریم ها وجود دارد. علاوه بر این، چارچوب قانونی تحریم برنامه هسته ای ایران بسیار پیچیده است و لغو آن ممکن است ماه ها بلکه سال ها به طول انجامد.
حتی اگر آمریکا و اروپایی ها می خواستند تحریم های یک جانبه خود را طی چند ماه لغو کند ، این کار عملا بر ذهنیت ریسک گریز شرکت هایی که به طور بالقوه با ایران کار می کنند، تاثیر کمی می‌گذاشت. همانند توافقنامه موقت، قرارداد نهایی به احتمال زیاد واکنش متقابل به اقدامات ایران در مورد لغو تحریم ها است. با این وجود دولت ایران باید مردم و بخش تجاری را برای این واقعیت نا خوشایند اما اجتناب ناپذیر آماده کند.
سئوال: آیا "جنگ طلبان کنگره" و طرفداران اسرائیل در دو مجلس کنگره آمریکا، که دیپلماسی با ایران را تضعیف کرده و خواهان اقدام نظامی و یا افزایش تحریم ها هستند، تاثیری در آینده مذاکرات هسته ای و کشاندن مذاکرات به نقطه شکست نهایی دارند؟ در همین راستا، آیا اسرائیل قصد دارد از اهرم فشار خود بر کنگره جهت شکست مذاکرات استفاده کند؟.
جواب: نکته مهم این است که به یاد داشته باشید که در هر سیستم دموکراسی ، جناح مخالفی هستند که اغلب با آنچه که به سود منافع ملی است مخالفند. در مورد مذاکرات هسته ای، صداهای مخالف در تهران و واشنگتن وجود دارد. بر عهده دولت ها است که این گروه ها را مدیریت کنند و اطمینان بدهند که مسیر دیپلماتیک آنها برای حل و فصل مسئله هسته ای تضیف نمی شود. کنگره نهاد بسیار قدرتمندی است که دارای قدرت قانون گذاری گسترده برای تحمیل تحریم های بیشتر علیه ایران و یا ممانعت از اجرای کامل قرارداد نهایی است. این به وضوح مغایر با روح دیپلماسی تثبیت شده تحت یک قرارداد جامع است.
با این حال، تا کنون دولت اوباما توانایی مقابله و مهار مخالفت کنگره با دیپلماسی در قبال ایران را نشان داده است. به عنوان مثال، بلافاصله پس از امضای توافقنامه موقت هسته ای ، جنگ طلبان کنگره کمپینی برای اعمال تحریم های جدید علیه ایران را آغاز کردند. این طرح توانست حمایت تعداد شگفت آوری از حزب دموکرات و اعضای جمهوری خواه کنگره را جلب کند- تا آنجا که می تواند قدرت رئيس جمهور در برابر طرح های معرفی شده توسط کنگره را در معرض خطر وتو شدن قرار دهد. در پایان، کاخ سفید توانست کمپین پیچیده ای در برابر جنگ طلبان به راه اندازد و به اندازه کافی برای مسیر دیپلماتیک حمایت جلب کرد تا از وضع قوانین تحریم جدید علیه ایران جلوگیری کند.
اگر چه این نگرانی وجود دارد که اعضای کنگره تلاش خواهند کرد توانایی اوباما برای مذاکره با ایران را محدود کنند ، این خوش بینی نیز وجود دارد که کاخ سفید به طور موثر بتواند با چنین مخالفتی مقابله کند. رئیس جمهور دارای طیف وسیعی از معافیت اجرایی است تا به عنوان بخشی از یک توافق نهایی هسته ای به راحتی تحریم ها علیه ایران را لغو کرده و در نتیجه لزوم تایید کنگره در مراحل اولیه قرارداد را به تاخییر اندازد.
سئوال : شما در رویکرد اتحادیه اروپا در قبال برنامه هسته ای ایران با رویکرد ایالات متحده چه مقدار تفاوت می بینید؟ به نظر می رسد که اروپا تمایل بیشتری به پذیرش ایران هسته ای و آمادگی بیشتری برای کار بر روی لغو تحریم ها دارد. نظر شما چیست؟
پاسخ : اتحادیه اروپا و آمریکا به عنوان بخشی از چارچوب گروه 1+5 رویکرد واحدی را در قبال ایران حفظ کرده اند. برای اروپایی ها، تعهدات گسترش سلاح های هسته مهم است و آنها در مورد مسیر آینده برنامه هسته ای ایران نگران هستند. این نگرانی در بحبوحه تنش های دیپلماتیک بین غرب و ایران در یک دهه گذشته افزایش یافته است. تقویت پیمان منع گسترش سلاحهای هسته ای یکی از اهداف مهم برای اروپایی ها است. در یک توافق هسته ای نهایی، اروپایی ها بعید است که شرایط نرمی را برای ایران بپذیرند. بنابراین ایالات متحده و اتحادیه اروپا در مورد این که قرارداد نهایی مستلزم چه چیزی باشد خواسته های مشابهی خواهند داشت.
با این حال ، اروپایی ها فضای سیاسی بیشتری دارند تا اذعان کنند که در یک توافق نهایی هسته ای با ایران باید درجه ای از قابلیت های غنی سازی برای ایران پذیرفته شود. با توجه به محدودیت های سیاسی ازطرف جناح راست اعضای کنگره و متحدان بر دولت امریکا قرار داده شده، برای ایالات متحده دشوار است که به طور علنی ظرفیت غنی سازی ایران را بپذیرد.
فرایند لغو تحریم های یک جانبه اروپا علیه ایران نسبتا آسان تر از مورد ایالات متحده است. با توجه به این که اروپایی ها مجبور نیستند با مخالفت نهاد قانونگذاری سر و کار داشته باشند ، مشکلی که کاخ سفید در برابر کنگره دارد، مکانیزم اتحادیه اروپا برای حذف تحریم فرایند نرم تری است. با این حال این تفاوت رویه به این معنی نیست که اروپایی ها برای لغو تحریم علیه ایران مایلتر خواهد بود.توافق نهایی شامل سطح بالایی از هماهنگی بین ایالات متحده و اتحادیه اروپا برای سامان دادن و زمان بندی لغو تحریم ها خواهد بود.
سئوال : در یکی از مقالات اخیر شما، شما نقشی را که کشورهای اروپایی می توانند در به حداکثر رساندن شانس توافق جامع هسته ای با ایران ایفا کنند را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادید. کشورهای اروپایی چگونه می توانند به ظهور یک قرارداد پایدار و ماندگار که به یک دهه خصومت بین ایران و غرب بر سر فعالیت های هسته ای تهران پایان دهد، کمک کنند.؟
جواب : اکنون که توافقنامه موقت هسته ای تمدید شده است، چند گزینه معدود برای اروپا به منظور افزایش شانس دستیابی به توافق جامع وجود دارد. در طول دوره تمدید قرارداد، از طریق رهبری کاترین اشتون در، نقش اروپا این است که به همه طرف ها اطمینان دهد همچنان به پایبندی به الزامات و روح توافقنامه موقت پایبند باشند.
در طول دوره تمدید و به عنوان بخشی از توافق نهایی، اعتماد سازی گسترده ضروری خواهد بود. اروپا می تواند از راههایی که آمریکا نمی تواند، به ایران دسترسی دیپلماتیک داشته باشد. از انتخاب روحانی بسیاری از وزرای خارجه اتحادیه اروپا از جمله وزیران خارجه ایتالیا، اتریش، بلژیک، لتونی، لهستان، اسپانیا، یونان، اسلواکی و سوئد به تهران سفر کرده اند،. این لیست در حال افزایش است و به درجه از اعتماد سازی و تفاهم بهتر بین غرب و ایران کمک شایانی می کند. همچنین این مسئله نشان داده است که گزینه دیگری برای آینده ایران ، و تقویت دولت ایران وجود دارد.
اگر توافق حاصل شود، اروپا می تواند نقش کلیدی در اجرای آن و پیشتازی در لغو تحریم های مورد موافقت که اقدامات امریکا در این جبهه طولانی تر و سخت تر خواهد بود، ایفا کند. اروپا می تواند در مراحل اولیه توافق نهایی در انجام مقابله به مثل با ایران نقش مهمی داشته باشد. اما برای انجام این کار اتحادیه اروپا مجبور خواهد بود برخی از موانع جلوگیری از معاملات تجاری حتی محدود و برگشت پذیر با ایران را از پیش رو بردارد.
همچنین این هشدار هم وجود دارد که اروپا نباید کورکورانه از کنگره پیروی کند و با انجام این کار اگر کنگره از اجرای توافقنامه نهایی جلوگیری کند اروپا منافع خود را به خطر می اندازد.. در حالی که تهران به دیپلماسی و توافقات حاصله تعهد نشان می دهد ، اروپا باید با اتخاذ یک خط مستقل تر در قبال ایران از طریق تغییر دامنه تحریم های یک جانبه و محافظت از تاثیر ثانویه تحریم های ایالات متحده بر اعضای خود برای نجات مذاکرات تلاش کند. این گزینه اروپا را از انتخاب گزینه های دوگانه ناخواسته دور می کند ضمن آن که برای روند دیپلماتیک زمان می خرد، به خصوص اگر رئیس جمهور آمریکا و کنگره باهم اختلاف داشته باشند.
سئوال : آیا اتحادیه اروپا منافعی دارد که ممکن است در نتیجه ادامه اختلافات با ایران به خطر بیفتد؟ آیا تحریم های ضد ایران ، از جمله تحریم نفت، تاثیر منفی بر اقتصاد اتحادیه اروپا داشته؟آیا هیچ تمایلی از سوی شرکت های اروپایی برای بازگشت به بازار پر سود ایران و سرمایه گذاری در پروژه های بزرگ این کشور می بینید؟
جواب : بن بست هسته ای بین ایران و اروپا کشورهای عضو اتحادیه اروپا را مجبور کرده از تعامل با ایران در مورددیگر مسائل مهم خود داری کنند تا وقتی که این موضوع حل و فصل شود. این مسائل عبارتند از پرداختن به بحران های منطقه ای که اکنون در خاور میانه اتفاق می افتند ، تامین نیازهای انرژی اروپا و امنیت انسانی. اروپا به خوبی آگاه است که ایران یک بازیگر مهم در خاور میانه است و در عین حال تا کنون گفتمان بسیار کمی با ایران بر سر مسائل منطقه داشته است از ترس که این امر ممکن است مذاکرات هسته ای از بین ببرد و یا به ایران اهرم فشاری در مذاکرات بدهد.
در حالی که تحریم هایی که بخش مالی و نفت ایران را هدف گرفته اند تاثیر قابل توجهی بر روی اقتصاد اتحادیه اروپا نداشته است، تاثیر قابل توجهی در استراتژی امنیت بلند مدت انرژی اروپا دارد.تنش های رو به افزایش بین اروپا و روسیه تاکید بیشتری بر این موضوع است که اروپا باید به منابع انرژی خود تنوع بدهد - ایران می تواند بخشی از این راه حل باشد ، اگر تحریم ها به عنوان بخشی از یک قرارداد نهایی هسته ای لغو شود .
تمایل روشن و قابل توجهی در بخشی از نهادهای اروپایی برای انجام مبادلات تجاری با ایران وجود دارد همان طور که قبل از تحریم چنین داد و ستدی انجام می دادند. وقتی تحریم ها اجرا شد شرکت های اروپایی بیش از شرکت های امریکایی هزینه پرداختند.. این شرکت مجبور شده اند برای اطاعت از مقررات تحریم در سال های اخیر چارچوب های پیچیده ای ایجاد کنند. با وجود بازار پر سود و وسوسه انگیزی که در دسترس آنها است ،تا وقتی که تحریم های مربوط به بخش مالی و نفتی ایران به عنوان بخشی از یک قرارداد هسته ای لغو نشود، بسیار بعید است که این شرکت ها حاضر به بازگشت به ایران بشوند.
انتهای پیام./
