واژه شهروندی مرهون گزینش رفتارهای آگاهانه و مختارانه/اخلاق و فرهنگ فراتر از قانون

علیرضا عباسی عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد در گفتگو با خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران، اظهارداشت: از وقتی زندگی شهری به معنای جدید آن شکل گرفت و صنعت و تکنولوژی، معنای جدیدی از شهر و شهرنشینی را رقم زد و گسترش داد، ارتباطات،تعاملات، رفتارهای اجتماعی و قوانین ویژه‌ای نیز رقم خورد که بی‌اعتنایی به آن‌ها و هرگونه کوتاهی نسبت به رعایت آن قواعد و قوانین اجتماعی چه بسا به تنش‌ها،خشونت‌ها،ناملایمات و ناهنجاری‌های اجتماعی بینجامد.

وی با تاکید بر اینکه شهروندی مفهومی فراتر از شهرنشینی است، تصریح کرد: ممکن است کسانی شهرنشین باشند، اما به معنای راستین،شهروند نباشند. شهروندی در کلی‌ترین معنایش عضویت فرد در جامعه‌ای است که در آن زاده شده، رشد کرده و کار و زندگی می‌کند؛ اما چنین حضوری فرد را شهروند نمی‌کند. چه فرایندی بایسته است که طی آن فرد،شهروند تلقی شود و جامعه نیز عضویت وی را به عنوان شهروند بپذیرد؟ اینجاست که یکی از بنیادی‌ترین مولفه‌های شهروندی یعنی مشارکت تجلی می‌کند.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه کیفیت زندگی آدمیان و بهبود آن مرهون تحقق معنای شهروندی و رفتارهای صحیح شهروندی است، گفت: تحقق معنای شهروندی مستلزم مشارکت پایدار شهروندان در همه زمینه‌هاست. چنین مشارکتی صرفا با قانون شکل نمی‌گیرد، بلکه وقتی شکل می‌گیرد که شهروندان از جهان‌بینی و نگرش اخلاقی درستی نسبت به معنای شهروندی و رفتارهای شهروندی برخوردار گردند؛ زیرا مبنای مشارکت،گزینش رفتارهای آگاهانه و مختارانه است. به همین دلیل است که به منظور ظهور و بروز رفتارهای مناسب شهروندی،اکتفاء صرف به قانون و حقوق شهروندی درست به نظر نمی‌رسد، بلکه اخلاق و فرهنگ شهروندی بسی مهم‌تر و بنیادی‌تر است. این مساله چنان اهمیتی دارد که بسیاری از صاحب نظران دانستن قواعد رفتار و سلوک شهروندی و آگاهی بر ارزش‌های اخلاقی آن را از مولفه‌های زیر بنایی شهروندی می‌دانند.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد در پایان خاطرنشان کرد: دموکراسی و برخورداری از زندگی اجتماعی شایسته و مطلوب مستلزم تحقق فرهنگ و فضای شهروندی و مشارکت پذیری انسان‌هایی است که از حقوق و مسئولیت‌های خود خبر داشته، آگاه به زمانه و اقتضائات آن بوده، توانایی تاثیر بر پیرامون خود را یافته، غیرخواه باشند، برخوشبختی و شادی دیگران حساس و راغب باشند، در برابر افعال ارادی خود مسئول باشند و خلاصه در امور مربوط به جامعه بر مبنای اخلاق و ارزش‌های والای انسانی مشارکتی فعالانه داشته باشند.

انتهای پیام/