ارتقای فرهنگ مالياتی از طريق رويکرد سيستمی

به گزارش گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران به نقل از رسانه مالیاتی کشور،ماليات ابزار نيرومندی است که با کاربرد صحيح آن می توان تحولات اساسی در شئون مختلف زندگی اقتصادی و اجتماعی بوجود آورد، در واقع می توان گفت پيشرفت اقتصادی کشورها وابستگی زيادی به برنامه هاي مالياتی آنها دارد. زيرا درآمدهای مالياتی مطمئن ترين و سالم ترين نوع درآمد برای دولت ها به حساب مي آيد.

 

به ديگر سخن وصول ماليات از طرف دولت و پرداخت آن از سوی مردم يک همياری و همکاری متقابل و مشترک را بوجود آورده که در تامين هزينه های عمومي و نيازهای اجتماعي بسيار تاثيرگذار است.

 همچنين عدم کارائي سيستم پول آفرينی و استقراض و بي ثباتی در درآمدهای خالصه و ناکافی بودن اين گونه درآمدها و نيز افزايش روزافزون هزينه های دولتی و در کنار آن کاهش ذخائر و منابع، باعث توجه بيش از پيش دولت‌ها به درآمد ناشی از ماليات را فراهم آورده است.

 علاوه بر آن ماليات می تواند اثرات زيادی بر ثبات اقتصادی، تخصيص منابع و توزيع درآمد داشت باشد. در حال حاضر در اکثر کشورهای جهان درآمدهای مالياتی مهمترين منبع تامين مالیی محسوب گشته، به‌طوری که در بسياری از کشورها سهم عمده درآمدهای دولت از محل درآمدهاي مالياتي تامين مي گردد. در حالي که در کشور ما بدليل اتکای بيش از حد به درآمدهاي نفتي، درآمدهای مالياتی همواره مبلغ ناچيزی را به خود اختصاص داده است. 

بررسيها و مطالعات صورت گرفته نشان مي دهد که مهمترين چالش پيش روی نظام مالياتي کشور، مسئله فرهنگ مالياتي است. دستگاه مالياتي کشور بايد براي فرهنگسازي و نهادينه کردن ارزشها و باورهاي مناسب مالياتي برنامه ريزي کند. شهروندان کشورهاي پيشرفته بدليل اعتقادي که به نقش ماليات در تامين رفاه عمومي و ارتقاء شاخص های اقتصادي کشورهاي خود پيدا کرده اند، پرداخت ماليات به دولت را يکي از مهمترين وظايف ملي خويش مي دانند معمولاً براي برنامه ريزی و اصلاح هر موضوع و پديده اي ابتدا بايد موقعيت و شرايط آن مورد شناسايي قرار گرفته و سپس تجزيه و تحليل بر روی آن انجام گيرد. 

امروزه ماليات در کشور ما و حتي در دنيا به دليل نقش چشمگير آن در تامين هزينه های دولت و مهمتر از همه کمک به عدم اتلاف انرژي هائی مانند نفت و گاز، مورد توجه فراوان قرار گرفته است. بنابراين بايد دولت در زمينه افزايش درآمد خود از طريق اخذ ماليات سرمايه گذاری کند.بدين صورت که هم موديان را به عنوان افرادي که ماليات خود را پرداخت مي کنند توجيه کند و هم اينکه راههای وصول ماليات را منطقي و تسهيل کند.

 توجيه موديان و اينکه با رضايت ماليات را پرداخت نمايند مساله ای است که کاملاً به موضوع فرهنگ سازی مربوط مي شود. فرهنگ سازی مقوله ای است که عمدتاً از طريق رسانه های جمعي صورت مي گيرد. به منظور برنامه ريزی در اين زمينه ابتدا بايد درک درستي از شرايط داشت تا بتوان موقعيت کنوني را به‌خوبی تشريح نمود. برای مثال اگر بخواهيم فرهنگ سازی و برنامه ريزی درست در امر ماليات انجام دهيم بايد بدانيم ذهنيت افراد جامعه نسبت به ماليات در چه مرحله ای است به ديگر سخن انگاره های منفی يا مثبت نسبت به پرداخت ماليات در جامعه چگونه است؟ منظور از انگاره های ذهنی، پنداشتهاي قالبي کوتاه و همگون از گروه‌ها، جوامع، پديده های اجتماعي و ... می باشند که بر اساس برخي پيش ذهنيت‌های قبلي ساخته شده اند.

 در واقع اگر شخص در فرهنگی رشد نمايد که فضای فرهنگی آن نگاهی مثبت نسبت به ماليات نداشته و مفهوم ماليات به گونه ای در آن فضا طرح گردد که تاثيری مثبت در بين مردم و ذهنيت آن‌ها نداشته باشد اين شخص با فرهنگ بی اعتمادی رشد پيدا نموده و فرار از ماليات براي او به عنوان يک ارزش تلقی می گردد. 

ناگفته نماند که در همين مرحله، مشکل خود را نشان داده و ما در واقع با افرادي مواجه هستيم که ماليات در فرهنگشان از جايگاه بالايي برخوردار نيست. در مقوله فرهنگ مالياتي دقيقاً مشکل در همين جا است. بدين معني که کمبود فرهنگ مالياتي ، خود معلول علت يا بهتر بگوييم معلول سوال ديگري بوده که در واقع علت تمام مشکلات مالياتي است و اگر نتوانيم به اين سوال پاسخ دهيم شايد فقط بتوان با روشها و راهکارهاي فعلي کمي از بار هزينه اي ناشي از عدم وصول ماليات و نيز هزينه هاي پنهان آن کاست اما يقيناً مشکل کماکان پا برجا خواهد بود.