گردشگری در جزیزه آشوراده فرصت یا تهدید؟

آشوراده کجاست؟

آشوراده تنها جزیره ایرانی دریاچه خزر است. جزیره‎ای در شبه مرکز میان‎کاله در استان گلستان که سال‎ها قبل جزء نخستین مناطق زیست کره جهان معرفی و ثبت شد و در کنوانسیون جهانی رامسر در زمره تالاب‌های پر اهمیت دنیا قرار گرفت. 40 درصد خاویار ایران در نزدیکی این منطقه بدست می‌آید. يوشش گیاهی آن بوته‌های تمشک، گیاهان خود رو و درختان انار ترش است و حیواناتی نظیر خرگوش، قرقاول، کبک، پرندگان دریایی و ... در آن یافت می‌شود. در بیشتر منابع تاریخی آمده است که مجمع الجزایر آشوراده متشکل از سه جزیره بوده که با بالا آمدن سطح آب هر دو جزیره کوچک انتهای آن در آب فرو رفته و درحال حاضر تنها یک جزیره باقی مانده است.

داستان تلخ آشوراده از کجا شروع شد

همه چیز از واگذاری یکباره جزیره آشوراده به یک شرکت خصوصی شروع شد. واگذاری‌ای که در تمام طول این سال‌ها، باعث ایجاد کشمکش‎ها و اختلافات زیادی بین مسئولان و فعالان محیط زیستی شده و به دلیل ابهامات بی‌شماری که در این زمینه وجود دارد، همگان را با يرسش‌های متعددی روبرو کرده است. اولین بار بحث واگذاری آشوراده در سال‎های 83 و 84 و در زمان ریاست معصومه ابتکار بر سازمان محیط زیست مطرح شد؛ بنیادی مدعی مالکیت جزیره شده بود، مالکیتی که به ادعای مدعی در سال‎های قبل ثبت نیز شده بود. با وجود طرح چنین ادعایی این يرونده مدتی مسکوت ماند تا اینکه واگذاری بخش‌هایی از جزیره  به یک شرکت خصوصی، داستان آشوراده را وارد فاز جدیدی کرد. 

در آن زمان حدود 380 هکتار از 400 هکتاری که از کل جزیره قابل استفاده و بهره‌برداری است طی مصوبه هیئت دولت وقت به یک شرکت خصوصی واگذار شد. اما پس از مدتی با ورود فعالان محیط زیستی و همچنین سازمان بازرسی کل کشور، از واگذاری این جزیره جلوگری شد. پس از آن در دوره ریاست واعظ جوادی بر سازمان محیط زیست، مصوبه قبلی واگذاری جزیره آشوراده با پیگیری سازمان بازرسی کل کشور باطل شد. اما این پایان ماجرای آشوراده نبود، اواخر دولت قبل بار دیگر امتیاز سرمایه گذاری در آشوراده به یک شرکت لبنی واگذار شد. اما این اقدام به دلیل روی کار آمدن دولت جدید مدتی، مطرح نبود تا اینکه علیرغم يیگیری‌های مستمر فعالان محیط زیست برای جلوگیری از به جریان افتادن مجدد پرونده آشوراده و همینطور هشدارهای متعدد کارشناسان محیط زیست نسبت به این اقدام و احتمال آسیب رسیدن و تخریب این زیست بوم، سازمان محیط زیست به ریاست معصومه ابتکار، اعلام موافقت خود را با واگذاری این منطقه به بخش خصوصی به منظور احداث هتل، مراکز تجاری ، يارک،رستوران و... اعلام کردند.

واکنش‎ها به اجرای طرح گردشگری در آشوراده

این در حالی است که 130 تشکل حامیان محیط زیست، ستاد مردمی نجات آشوراده را تشکیل داده‌اند و اعلام کرده‌اند به شدت مخالف اجرای طرح توسعه گردشگری در این منطقه هستند. این گروه معتقدند در آشوراده به طور کامل قوانین حفاظت و بهسازی  محیط زیست اجرایی نمی‎شود. به ویژه ماده6 و 8 .و 16. در قسمتی از این ماده‎ها تاکید بر نداشتن حق واگذاری اراضی  توسط سازمان، شده است. خود سازمان محیط زیست هم  اعلام کرده که واگذاری منطقه به بخش خصوصی به هیچ وجه ممکن نیست چراکه جزء اراضی ملی محسوب می‎شود و تنها و به طور مشخص قرار است 10 درصد از آشوراده به گردشگری طبیعی تعلق گیرد. سازمان بازرسی کل کشور نیز اعلام داشته است که پس از وصول  شکایات و اخباری که درباره آشوراده مطرح شده، سوالاتی را با سازمان محیط زیست مطرح کرده است و بازرسی تا مدت‎ها  این مسئله را منتفی اعلام کرده است تا بررسی‎های لازم صورت گیرد. معاون نظارت و بازرسی امور تولیدی سازمان بازرسی کل کشور در مصاحبه‌ای که در سایت بازرسی نیز درج شده اعلام کرده بود لازمه واگذاری زمین‎های  آشوراده برای استفاده عمومی در قالب طرح‎های گردشگری و تفریحی، مورد توجه قرار دادن موانع قانونی و انجام کار کارشناسی است. از طرفی مسئولین سازمان محیط زیست نیز تاکید کرده‎اند این توافقنامه در صورتی اجرا می‎شود که زمینه‎های قانونی آن فراهم شود. حال با توجه به اینکه تقریبا به مرحله اجرای طرح گردشگری رسیده‎ایم این انتظار وجود دارد که به طور کامل موانع از سر راه پرونده آشوراده برداشته شده باشد.

توسعه گردشگری در آشوراده فرصت یا تهدید

طاهری نماینده گرگان در مجلس شورای اسلامی در گفت‎وگو با خبرنگار دولت باشگاه خبرنگاران درباره وضعیت آشوراده  اعلام کرد: جزیره آشوراده یکی از فرصت‎های استان است که تا به الان به آن توجه لازم نشده است. چندین سال است که موضوع رسیدگی به وضع آشوراده و استفاده از این فرصت برای توسعه استان مطرح می‎شود. در دولت قبل کارگروه ویژه‎ای شکل گرفت، اما نتیجه‌ای را شاهد نبودیم در این دولت نیز در سفر استانی رییس جمهور این موضوع به عنوان یکی از مهمترین مصوبات مطرح شد. در سفر اخیر آقای جهانگیری این مساله مجددا مطرح شد اما باید دید آیا به زودی اتفاقی می افتد یا خیر؟

وی درباره اینکه توسعه گردشگری آیا به نفع منطقه آشوراده است یا خیر، گفت: بسیاری از نقاط مشابه در دنیا وجود دارد که ملاحظات زیست محیطی در آن وجود دارد اما در آنجا از فرصت‎های گردشگری نیز استفاده بهینه داشته‌اند. اعتقاد ما این است که می‎شود با حفظ ملاحظات و سلامت محیط زیست در منطقه آشوراده، زمینه‎های گردشگری سالم و پاک را ایجاد کرد تا نگرانی‌های علاقه مندان محیط زیست نیز ایجاد نشود.

طاهری اضافه کرد: انتظار این است که در کنار استفاده از ظرفیت‎های گردشگری منطقه نگرانی‎های اکوسیستمی آشوراده نیز مد نظر قرار گیرد.

سخن پایانی

حال با این تفاسیر دولت یازدهم است که باید پاسخ دهد آیا گردشگری برای منطقه آشوراده یک فرصت خواهد بود یا تهدیدی! و اینکه چقدر کار کارشناسی در این زمینه صورت گرفته که با ورود گردشگران غیربومی محیط زیست منطقه دچار فرسایش و تخریب نشود.

انتهای پیام/