پریشان همچنان می سوزد و می سازد

پریشان از درون می سوزد و یارای گریه ندارد دیگر اشکی برای جاری شدن در بساط ندارد دخل و تصرف نامناسب و چاه های مجاز و غیرمجاز از جمله عواملی است که این روزگار را برای دریاچه رقم زده اند.

رئیس اداره حفاظت محیط‌ زیست کازرون می گوید: 30 مردادماه به ما اعلام وضعیت بحرانی شد، اولین جلسه ستاد مدیریت بحران 31 مرداد ماه امسال بود که در شهرستان تشکیل شد و همزمان با جلسه ستاد مدیریت بحران، در درجه اول کنترل و مهار و در درجه دوم اطفاء در دستور کار قرار گرفت و اکنون در فاز مراقبت هستیم.

صفایی می افزاید: بر اساس شواهد سطح و گمانه زنی هایی که انجام داده ایم و چاهک هایی که حفر شده و نمونه هایی که برداشت کرده ایم وسعت خودسوزی نباید بیشتر از 5 هکتار باشد ولی ما تا 6 هکتار هم آمار داده ایم.

و ی ادامه می دهد: خودسوزی تجمع گازها، مواد قابل اشتعال مثل بقایای گیاهی که برای مدت زیادی در زیر زمین می مانند موجب آتش سوزی می شود.

این مقام مسئول بیان می کند: در اوایل اردیبهشت ماه و خردادماه نیز گزارش هایی از نیزارهایی که به دلیل اینکه ریشه و ساقه آنها به هم متصل است در امتداد هم در زمین آتش گرفته و به احتمال خیلی زیاد آتش از سطح به زیر سطح منتقل و تبدیل به خودسوزی شده است.

رئیس اداره حفاظت محیط‌ زیست کازرون می افزاید: اولین اقدامی که برای جلوگیری از خودسوزی دریاچه انجام داده ایم آتش برهای سطحی ایجاد کرده ایم تا جلوی گسترش آتش های سطح را بگیریم سپس با تشخیص مسیر آتش سوزی سطحی از طریق کوبیدن، فشردن خاک، حفر کانالها با عمق های متفاوت بر اساس نمونه هایی که برداشت کرده ایم هم به خروج گاز کمک کرده ایم که دیگر قابلیت انفجاری نداشته باشد یا موجب آتش سوزی نشود هم اینکه مسیر ادامه آتش را بستیم.

صفایی ادامه می دهد: تمام امکانات را مدیریت بحران استانداری و اداره کل حفاظت محیط زیست استان که می توانست در اختیارمان قرار می داد اعم از نیرو و خودروهای اطفاء حریق.

وی بیان می کند: روشی که ما در آنجا پیش بینی کردیم می بایست در ابتدا از تزریق آب به لایه های زیرین استفاده می کردیم یعنی اول باید آتش سوزی را مهار و سپس کنترل و بعد آن را اطفاء می کردیم.

این مقام مسئول می افزاید: از جمله امکاناتی که درخواست داده و در اختیارمان گذاشتند ماشین آلات سنگین و لوله های آبرسانی بود که کاملا موثر بوده است.

رئیس اداره حفاظت محیط‌ زیست کازرون می گوید: جانوران منطقه که قدرت تحرک بیشتری دارند همچون گراز، روباه، خرگوش، گونه های سمور و شنگ هستند که با اولین آتش سوزی منطقه را ترک کرده اند و چشمه ای که در نزدیکی دریاچه بوده اوایل فروردین ماه امسال خشک شده و تمام زیستمندان تالاب با خشک شدن دریاچه و خشک شدن چشمه ای که محل تامین آب آنها بوده و آتش سوزی های اولیه منطقه را ترک کرده اند.

صفایی می افزاید: با این حال چون آتش سوزی به تدریج بوده پیش بینی ما این بوده است که تلفات جانوران در منطقه خیلی کم است جانوران ریز در خاک امکان سوختن در آتش را داشته اند ولی جانوران بزرگ اینگونه نبوده است همچنین گیاهان تالابی منطقه نیز در آتش سوخته و طعمه حریق شده اند.

وی ادامه می دهد: ما در آنجا با دو بحران روبرو بودیم یکی بحران زیست محیطی بود چون در تالاب داشت اتفاق می افتاد و دیگری بحران از نظر فرمانداری بود دود آتش و امکان سرایت آن به روستاههای اطراف هر دو را باید همزمان مدیریت می کردیم و اگر مدتی طول کشیده مجبور بودیم که هر دو را با هم ببینیم در مناطق حفاظت شده برخی جاها محدودیت دازیم ولی با این حال روشهایی که برای اطفاء حریق انتخاب کرده ایم و روشهایی که انتخاب کرده ایم کارشناسی و مفید بوده است.

سید علی اکبر کاظمینی مدیرعامل موسسه مردم نهاد زیست محیطی 13 فروردین نیز می گوید: تالابها در اثر مرور زمان در میلیونها سال، مواد آلی در بستر آنها ته نشین می شود ( که این مواد آلی شامل انواع و اقسام گیاهان تالابی، نیزارها و مواد موجودات زنده ای که در آنجا از بین می روند می شود) وقتی که این تالابها در اثر عوامل مختلفی بستر آنها خشک می شود این مواد آلی درجه احتراق آنها بالا است و به راحتی می توانند آتش بگیرند.

وی می افزاید: در منطقه چشمه بنگ تالاب پریشان نیزار وجود دارد که این نیزارهای رو سطحی در اثر عوامل انسانی به آتش کشیده شده و این آتش رو سطحی به زیرسطحی نفوذ پیدا کرده است این مواد آلی که در زیر سطح بستر تالاب وجود دارد اکنون که تالاب خشک شده شروع به آتش گرفتن می کنند و چون اکسیژن در این لایه از زیر زمین کمتر است و اکسیژن به آنها نمی رسد به صورت احتراق ناقص می سوزد و شعله ای ندارند و بیشتر سوختن آنها همراه با دود است و دود تمام منطقه را فرا می گیرد.

مدیرعامل موسسه مردم نهاد زیست محیطی 13 فروردین بیان می کند: در منطقه چشمه بنگ از چند وقت قبل آتش سوزیهای زیرسطحی صورت گرفته که توسط عوامل انسانی بوده است.

سید علی اکبر کاظمینی ادامه می دهد: قطعا هیچ راه حلی برای این کار وجود ندارد جز غرقاب کردن و آب دادن آن مناطقی که تالاب به صورت زیر سطحی می سوزد و تنها آب است که می تواند با نفوذ در لایه های زمین و ایجاد رطوبت و کم کردن اکسیژن آتش را خاموش کند.

وی اظهار می کند: در کنار مناطقی که دچار آتش سوزی شده اند مناطقی با نیزارهای سرسبز وجود دارد که این مناطق به هیچ وجه دچار مشکل موجود نمی شوند به دلیل اینکه نیزارها زنده و در خاک به لحاظ فیزیولیژیکی در حال رشد و نمو هستند و از ساقه و ریشه ها و برگهای آنها آب متصاعد می شود و با خاک در ارتباط هستند و خاک نیز دارای رطوبت می شود و این مساله باعث جلوگیری از آتش سوزی در مناطق دارای نیزارهای سبز می شود و آتش سوزی در مناطق دارای زمین ها و نیزارهای خشک اتفاق افتاده است.

مدیرعامل موسسه مردم نهاد زیست محیطی 13 فروردین می گوید: اقداماتی که هم اکنون برای جلوگیری از خودسوزی دریاچه انجام شده تشکیل جلسه و پیشنهاد به غرقاب کردن زمینهای در حال آتش سوزی بوده است در چند روز اول بخش های غربی کنار جاده با آبی که از چاه های کشاورزان اطراف با لوله کشی کشیده اند غرقاب کرده و اکنون در بخشی از این قسمت آتش خاموش شده و در بخشهای شرقی که در وسط نیزارها بود آتش گسترش پیدا کرد و به نیزارهای دیگر رسید.

سید علی اکبر کاظمینی می افزاید: در حال حاضر ستاد بحران فرمانداری کازرون با همکاری اداره محیط زیست شهرستان ماشین های آتشنشانی را در منطقه مستقر کرده، مسیرهایی را در وسط تالاب درست کرده اند و بر روی آتش آب ریخته و آنها را خاموش می کنند.

وی ادامه می دهد: همچنین نیروهای آتشنشانی آتش های رو سطحی را که دوباره شروع شده بود خاموش کرده از طرفی در حال غرقاب کردن و آب دادن آتش های زیرسطحی هستند.

کاظمینی بیان می کند: تعداد زیادی در محل در حال فعالیت هستند که از جمله این نیروها آتشنشانی، فرمانداری، اداره حفاظت محیط زیست و اداره راه و نیروی انتظامی، نیروهای مردمی و محلی است.

مدیرعامل موسسه مردم نهاد زیست محیطی 13 فروردین اظهار می کند: یک پیشنهاد در گذشته در کمیته محلی تالاب پریشان و طرح تالابها نیز مطرح کردیم و آن این که منطقه بنگ که آخرین چشمه تالاب، "بنگ" در آن قرار داشته و اکنون خشک شده چند هکتار زمین متعلق به چند نفر کشاورز با چند چاه آب است که منطقه باید عاری از فعالیتهای کشاورزی و انسانی شود که این زمینها باید توسط ارگانهایی همچون محیط زیست و یا دیگر ارگانها خریداری شود چون این مساله باعث می شود کشاورزان از این منطقه بیرون رفته، فعالیت چاهها قطع شود.

وی می افزاید: این مساله باعث می شود چشمه ای که در کنار چاهها و زمینهای کشاورزی است هیچ وقت حتی امسال که بارندگی کم بود به علت عدم برداشت آب از سفره های زیرزمینی این چشمه خشک نشود و خشک نشدن این چشمه با همان اندک آبی که داشت و منطقه بنگ را آبیاری می کرد باعث سرسبزی و رطوبت نیزارها و رطوبت زمین در زیر سطح بود و خودسوزی انجام نمی شد همچنان که در سالیان گذشته در همین منطقه چشمه بنگ فعالیت داشت اگر چه آتش سوزی های بسیار عظیمی در منطقه اتفاق افتاده بود و هیچ وقت آتش رو سطحی به زیر سطحی نفوذ نکرده بود.

کاظمینی می افزاید: علت خشک شدن چشمه بنگ چاههای اطراف این چشمه و فعالیتهای کشاورزی در فصل گرما و افزایش برداشت آب است که تنها راه برای نجات منطقه کارشناسی، خرید زمینهای این منطقه و نقل مکان کشاورزان از منطقه است.

وی می گوید: قلب تالاب پریشان چشمه بنگ است اگر زمینهای کشاورزان خریداری شود عبور و مرور آنها در منطقه قطع شده و اتفاقات این چنینی هم در منطقه رخ نمی دهد.

مدیرعامل موسسه مردم نهاد زیست محیطی 13 فروردین ادامه می دهد: امکانات بکار گرفته شده برای مقابله با حادثه کافی بوده ولی نیاز ما به آب زیاد است و هر چه آب بیشتری داشته باشیم این آتش سوزی سریعتر خاموش می شود و میزان آب در دسترس نیز محدود است و میزان آبی است که از چاههای اطراف کشیده شده و با امکانات نمی توان شرایط موجود را بهتر کرد نیروهای موجود در حال تلاش برای مهار آتش هستند و مسئولان باید در فکر خریداری زمینهای اطراف این منطقه و ملحق کردن آن به تالاب باشند.

سید علی اکبر کاظمینی می افزاید: آبی که از چشمه بنگ جوشیده شود باعث رطوبت دار شدن تالاب در منطقه شده و اتفاق خودسوزی زیرسطحی برای تالاب رخ نمی دهد.

دریاچه پریشان شیرین ترین دریاچه ایران است که در سال های پرآبی دارای گونه های مختلف جانوری همچون شنگ (سگ آبی)، خزندگانی چون لاک پشت و مار آبی، پرندگانی مانند درنا و فلامینگو و ماهیان تالاب سرخه، زرده یا پریشونی، گل چراغ، کپور معمولی و فیتوفاگ است.

این دریاچه به سال 1355 در کنوانسیون رامسر به عنوان تالاب بین المللی ثبت شده است.

انتهای پیام/س