قراردادهای جدید نفتی در بن بست انتقال فن آوری

این استاد اقتصاد انرژی تصریح کرد: روابط با شرکت های بین المللی علاوه بر اینکه می تواند دانش فنی را به کشور منتقل کند، ابزاری برای تعامل بیشتر با سایر کشور های خارجی نیز است.

وی تاکید کرد: تعامل با شرکت های معتبر و ورود سرمایه امری بسیار ضروری است اما باید در زمینه فعالیت آنها به شناخت کافی رسید.

درخشان ادامه تصریح کرد: حتی یک جلسه مبنی بر بررسی دیدگاه، اهداف، و سابقه فعالیت های شرکت های خارجی برگزار نشده و اطلاعات ما در رابطه با شرکت های بین المللی نفتی نزدیک به صفر است.

این کارشناس انرژی افزود:در حال حاضر ما می کوشیم تا فعالیت گذشته آن ها را دریابیم و این در حالی صورت می گیرد که این شرکت ها برای آینده ما برنامه ریزی می کنند.

درخشان یادآور شد: در زمان پهلوی نزدیک به 70 سال رابطه گرم و نزدیک با شرکت های مختلف بین المللی برقرار بود اما ثمره این فعالیت چه شد؟ آیا اقتصاد ما جهانی شد یا فناوری های جدیدی به صنعت نفت ورود کرد؟

وی افزود: تنها نتیجه ای که در آن زمان به دست آمد وابستگی شدید به درآمد های نفتی بود، شاه تصور می کرد می تواند با این درآمد اقتصاد را توسعه دهد اما کاملا در اشتباه بود.

خسارات شیل به میدان سروش

این کارشناس انرژی با تشریح عملکرد 20 سال گذشته قرارداد بیع متقابل، اظهار داشت: شرکت نفتی شیل که در میدان نفتی سروش فعالیت می‌کرد خسارات جبران‌ناپذیری به مخازن ما وارد کرد که پس از پیگیری‌های متعدد کارشناسان و مدیران نفتی، این شرکت 250 میلیون دلار جریمه شد که تا کنون این مبلغ پرداخت نشده است.

این استاد دانشگاه یادآورشد:شرکت توتال هم نقشه بلوک‌بندی پارس جنوبی را به گونه‌ای طراحی کرد تا به نفع قطر باشد، هم اکنون نیز شاهد استحصال نابرابر قطر از این میدان هستیم.

 مهم ترین نقطه ضعف قرارداد های جدید

این کارشناس اقتصاد انرژی در خصوص مهم ترین نقطه ضعف قراردادهای جدید نیز اظهار داشت: این قراردادها در سال 92 یعنی دوران تحریم و برای ترغیب شرکت های خارجی به امر سرمایه گذاری نوشته شده که تعمیم و استفاده آن در دوران پساتحریم امری غیرمنطقی و اشتباه است.

وی ادامه داد: همچنین در این قرارداد ها شرکت های خارجی به تولید بیشتر ترغیب شده اند و این در حالی صورت می گیرد که عمده مخازن کشور ما در نیمه دوم عمر خود قرارداشته و باید برداشت از آن ها حتی در مواقعی کاهش یابد.

وی همچنین اذعان داشت: میانگین برداشت از چاه ها نیز به رقم 1.7 میلیون بشکه در روز کاهش یافته است که این امر نشان دهنده لزوم تغییر نحوه مدیریت مخازن است.

درخشان تاکید کرد: یک شرکت خارجی که فقط به سود خود فکر می کند هیچگاه به سمت مدیریت مخزن برای استفاده آیندگان و فعالیت هایی نظیر تزریق گاز نمی رود، چراکه تزریق گاز فرآیندی طولانی مدت داشته و با منافع آن ها کاملا در تضاد است.

راهکار های موثر/انتقال تکنولوژی امکان پذیر نیست

وی با اشاره به یکی از فعالیت های مهم وزارت نفت گفت: پایه گذاری رشته مهندسی مخزن در کشور یکی از مهمترین اقداماتی بود که در راستای بومی سازی فعالیت های نفتی صورت گرفت .

این عضو هیئت علمی دانشگاه طباطبایی در خصوص راهکار های موثر برای بهبود وضعیت صنعت نفت کشور اظهار داشت:همه قراردادها مزین به انتقال فناوری هستند اما بابررسی روند این امر در می‌یابیم انتقال تکنولوژی هیچگاه صورت نمی پذیرد.

وی تاکید کرد:  قرارداد های جدید نفتی حتی پیوست فناوری را با خود یدک نمی‌کشد چراکه گستردگی دانش حوزه نفت، غیر قابل انتقال و امری اکتسابی است.

درخشان در ادامه افزود: کشور های پیشرفته به جای قراردادهای این چنینی با شرکت های سرویس دهنده خدمات نفتی فعالیت می کنند.حتی اگر با شرکتی نظیر توتال یا شیل هم قراردادی منعقد شود، این شرکت ها برای امور تخصصی نظیر حفاری، ایجاد چاه هوشمند و ... با شرکت های فرعی(سرویس دهنده خدمات نفتی) قراردادی منعقد می کنند که عملا انتقال فناوری هم بین این دو شرکت خواهد بود.

وی یادآور شد: بنابراین فناوری در قرارداد های جدید به موضوعی فرعی تبدیل شده که شرکت ایرانی هیچ نقشی در آن نخواهد داشت.

این استاد دانشگاه تاکید کرد: بنابراین اگر ما نظیر عربستان که در دهه80 میلادی به بعد با هیچ شرکتی قرارداد منعقد نکرد و تنها با شرکت های خدماتی همکاری کرد عمل کنیم، میتوانیم در عرصه نفت موفق حاضر شویم چراکه در حال حاضر نیز دانش فنی در کشور وجود دارد.

وی در پایان اشاره کرد: اگر در قراردادهای جدید ذکر شود که علاوه بر رعایت سقف تولید، کف و حداقل تولید نیز در بازه زمانی 30 سال نیز تضمین کنند،این قراردادها قابلیت اجرا دارند که مسلما با اضافه کردن این بند هیچ گاه این شرکت ها پای میز مذاکره نخواهند آمد.