موشک گراد؛ جدیدترین ابزار نسل‌کشی تروریست‌ها در سوریه + تصاویر

ب‌ام ۲۱ گراد نوعی راکت‌انداز چندتایی ۱۲۲ میلی‌متری است که در اوایل دهه ۱۹۶۰ در شوروی طراحی و تولید شد. راکتی که گراد شلیک می‌کند ام ۲۱ اف نام دارد. گراد از ۴۰ تیوب پرتابگر تشکیل می‌شود که بر روی یک کامیون نصب شده‌اند. اولین انواع گراد در سال ۱۹۶۳ به عنوان جایگزینی برای راکت‌انداز ب‌ام ۱۴ وارد ارتش شوروی شده و بر روی کامیون شش‌چرخه اورال ۳۷۵دی سوار شده بودند.

گراد به معنی تگرگ است. در دوران دفاع مقدس از آن‌جایی که آتشبارهای توپخانه عراق به صورت پنج تایی شلیک می‌کردند، بین عراقی ها به «خمسه خمسه» معروف شده بودند. رزمندگان ایرانی‌ هم در پاسخ به این جنگ روانی؛ سیستم های کاتیوشا خود را که چهل راکت داشت بصورت یک‌جا شلیک می‌کردند،که در ایران به «چلچله» هم معروف شد.

گراد از معروف‌ترین و رایج‌ترین انواع راکت‌اندازهای خانوادهٔ کاتیوشاست و در چندین کشور دیگر هم مدل‌های مختلف آن تولید شده و راکت‌اندازهای دیگری نیز بر اساس آن طراحی شده‌اند. گراد ۱ مدل سبکتری از سیستم گراد با ۳۶ لانچر، گراد وی یا ام ۱۹۷۵ یک مدل بسیار کوچکتر با ۱۲ لانچر برای نیروهای هوابرد و پریما یک مدل بزرگتر با ۵۰ لانچر از دیگر مدل‌های تولیدی گراد در شوروی هستند. آر.ام ۷۰ مدل تولید چکسلواکی و دبلیو.آر ۴۰ لانگوستا مدل تولید لهستان از مهمترین انواع ارتقایافته گراد هستند. رومانی مدلی از گراد با ۲۱ لانچر را تولید کرده و کره شمالی نیز مدل ۳۰ لانچره گراد به نام ب‌ام-۱۱ را که بر روی کامیون‌های ژاپنی ایسوزو سوار شده ساخته است. ب‌ام-۱۱ در جمهوری اسلامی ایران و پاکستان هم کپی شده‌است. صنایع دفاع جمهوری اسلامی ایران مدل ۴۰ لانچره گراد را هم تولید کرده است که بر روی کامیون‌های مرسدس بنز سوار شده‌اند.

روس‌ها در بحبوحه جنگ ویتنام نوع سبکی از گراد را هم طراحی و تولید کردند که فقط از یک پرتابگر قابل حمل توسط نفر تشکیل می‌شد. این سیستم برای نیروهای ویتنام شمالی تولید شده بود و بعدها در میان نیروهای چریکی و شبه‌نظامی نیز محبوبیت زیادی پیدا کرد اما هیچگاه وارد ارتش شوروی یا روسیه نشد. 

زمان آماده‌سازی این راکت‌انداز (مدل اصلی تولید شوروی) برای آتش با خدمه پنج نفری حداقل ۳ دقیقه است. امکان شلیک هر ۴۰ راکت در مدت ۲۰ ثانیه میسر است. اما می‌توان راکت‌ها را به صورت تک‌تک یا در گروه‌های چندتایی با وقفه‌های چند ثانیه‌ای شلیک کرد. شلیک از صندلی راننده یا با ماشه‌ای که بر روی کابلی به طول ۶۴ متر نصب شده، انجام می‌شود. بارگذاری مجدد راکت‌ها نیز به صورت دستی انجام شده و حدود ۱۰ دقیقه طول می‌کشد. سیستم را می‌توان در ۲ دقیقه جمع و آماده حرکت کرد که در صورت روبرو شدن با آتش ضدتوپخانه‌ای دشمن ضروری است.

طول هر یک از راکت‌ها ۲٫۸۷ متر و وزن کلاهک حاوی مواد منفجره آن حدود ۲۰ کیلو است. برد گراد با راکت‌های معمولی ۲۰ کیلومتر است؛ اما راکت‌های جدیدی با برد بیش از ۳۰ کیلومتر هم ساخته شده‌اند. از مزایای گراد دقت نسبی و تعداد زیاد راکت‌هایی است که می‌توان در محدوده زمانی کوتاهی به سوی دشمن شلیک کرد، که آن را به خصوص در مسافت‌های کوتاه سلاحی موثر می‌سازد. یک گردان شامل ۱۶ دستگاه گراد قادر است تا ۷۲۰ راکت را در یک نوبت که تنها ۲۰ ثانیه طول می‌کشد به سوی دشمن پرتاب کند. با این حال دقت گراد قابل مقایسه با توپ‌های جنگی نیست و به همین جهت در وضعیت‌هایی که نیاز به دقت بالایی برای هدف‌گیری است استفاده نمی‌شود.

کشورهای افغانستان، الجزایر، آنگولا، ارمنستان، جمهوری آذربایجان، بنگلادش، بلاروس، بوسنی و هرزگوین، بلغارستان، بورکینافاسو، جمهوری آفریقای مرکزی، کامبوج، کامرون، چاد، ساحل عاج، کرواسی، کوبا، قبرس، جمهوری‌کنگو، جیبوتی، اکوادور، مصر، اریتره، اتیوپی، فنلاند، فلسطین، گرجستان، یونان، مجارستان، اندونزی، هند، جمهوری اسلامی ایران، عراق، قزاقستان، قرقیزستان، لبنان، لیبریا، لیبی، مراکش، مغولستان، جمهوری مقدونیه، مالی، موزامبیک، میانمار، نامیبیا، نیکاراگوئه، نیجر، کره شمالی، پاکستان، پرو، لهستان، رومانی، روسیه، سومالی، اوستیای جنوبی، سوریه، تاجیکستان، تانزانیا، ترکمنستان، ازبکستان، اوکراین، ونزوئلا، ویتنام، یمن، زامبیا و زیمبابوه از جمله کشورهای استفاده‌کننده از راکت‌انداز گراد هستند.