مسجد جامع عتیق، کهن‌ترین مسجد شیراز

به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز؛ شیراز سومین حرم اهل بیت(ع) و مهد تمدن ایرانی ـ اسلامی دارای جاذبه‌های گردشگری و زیارتی فراوانی است که هر کدام از آن‌ها بیانگر فراز و نشیب‌های بخشی از تاریخ این سرزمین است.

 مساجد کم‌نظیری از لحاظ تاریخی و ارزش‌های معماری در این شهر وجود دارد که یکی از این مساجد، مسجد جامع عتیق است که از سادگی و بی‌آلایشی خاصی برخوردار است.

این عبادتگاه قدیمی یکی از وسیع‌ترین و زیباترین مساجد جهان است که به آن مسجد جمعه یا آدینه نیز گفته می‌شود، و در شرق حرم شاهچراغ قرار دارد به نحوی که یکی از ورودی‌های آن از داخل حیاط حرم شاهچراغ است.

ساختمان زیبای مسجد جامع عتیق دارای ویژگی‌های ارزشمند معماری است که مورد توجه هنردوستان و علاقه‌مندان به معماری ایرانی قرار گرفته است و این عبادتگاه قدیمی مربوط به دوره‌ی پیش از اسلام است.

ابن‌بطوطه، سیاح معروف قرن هشتم هجری قمری  مسجد عتیق را در هفت اقلیم بی‌نظیر می‌داند و  در سفرنامه‌ی خود، این مسجد  را یکی از وسیع‌ترین و زیباترین مساجد جهان معرفی می‌کند.

عبدالرضا نصیری معاون میراث فرهنگی استان فارس با اشاره به اینکه مسجد جامع عتیق در ۱۵ دی ماه ۱۳۱۰ و به شماره‌ی ۷۲ در میان آثار ملی ایران ثبت شده است، گفت: ساخت بنای این مسجد متعلق به دوران حکومت عمرولیث صفاری، دومین فرمانروای سلسله‌ی صفاریان یعنی بین سال‌های ۲۶۵ هجری قمری تا ۲۸۷ هجری قمری است.

وی افزود: از ویژگی های جالب این مسجد میتوان به ساختمان زیبایی به نام دارالمصحف که در وسط حیاط بنا شده است که نام دیگر آن خدایخانه است اشاره کرد.

نصیری با بیان اینکه در  عمارت دارالمصحف یک قرآن مربوط به دوره‌ی شاه اسماعیل صفوی وجود داشته است که در گوشه‌ی تمامی صفحات آن، نام مسجد نوشته شده است، ادامه داد: اکنون این قرآن به همراه چند قرآن تک جزئی که آن‌ها هم از قرآن‌های موجود در این عمارت بوده‌اند در موزه‌ی پارس شیراز نگهداری می‌شوند.

معاون میراث فرهنگی فارس با اشاره به اینکه عمارت دارالمصحف، عمارتی چهارگوش است که در هر یک از گوشه‌های خود یک ستون مدور دارد، گفت: این عمارت در چهارضلع خود، ایوان دارد و اتاقی در وسط آن قرار گرفته که از ایوان‌های شمالی و جنوبی دارای ورودی است.

نصیری اظهار داشت: کتیبه‌ی عمارت دارالمصحف، نمونه‌ی ارزنده‌ای از هنر خطاطی ایرانی و شامل اشعار عربی در شأن قرآن و به خط ثلث است.

 
وی گفت: این مسجد با چهار ضلع بنا دارای ویژگی‌های ارزشمند معماری است که در ضلع شمالی (رو به قبله) دو ورودی وجود دارد که یکی درب شمال شرقی و دیگری درب شمالی که به درب دوازده امام معروف است.

نصیری بیان کرد: درب شمالی را از این جهت درب دوازده امام نامیده‌اند که سردرب آن با کاشی، مقرنس‌کاری شده و در جرزهای دو طرف سردرب، چهار کتیبه نصب شده که اسامی دوازده امام روی آن‌ها نگاشته شده است.

وی افزود: در ضلع شمالی این مسجد یک ایوان و یک شبستان نیز قرار دارد.

نصیری ادامه داد: در این ضلع، طاق‌نمای بلندی مشهور به طاق مروارید وجود دارد که سقف آن با آجر، مقرنس‌کاری شده و دارای دو گلدسته‌ی بلند است.

وی بیان کرد: شبستان بزرگ مسجد که پنج درب آهنی به‌عنوان ورودی و محراب زیبایی از سنگ دارد در طرف مشرق طاق مروارید قرار دارد.

معاون میراث فرهنگی فارس گفت: درب ورودی حرم آستان مقدس شاهچراغ در ضلع غربی (رو به آفتاب) قرار دارد و رواق‌هایی زیبا در قالب ده دهانه در این ضلع وجود دارند که در انتهای آن‌ها درب ورودی شبستانی قرار گرفته که در ضلع جنوبی است.

نصیری اظهار کرد: همچنین در ضلع جنوبی (پشت به قبله) طاق‌نمایی پهن و بلند وجود دارد و شبستانی که در این ضلع قرار دارد، شبستانی قدیمی و دارای سقف آجری و محراب بسیار زیبایی است و در کنار محراب نیز منبری چوبی با سیزده پله قرار دارد که منبری کهن به شمار می‌رود.

معاون میراث فرهنگی گردشگری استان فارس تصریح کرد: طاق‌نمای ضلع شرقی (پشت به آفتاب) همانند طاق‌نمای ضلع جنوبی، پهن و بلند است با این تفاوت که درون آن هشت طاق‌نمای کوچک قرار دارد و در سمت چپ، چهار طاق‌نمای کوچک وجود دارد که یکی از آن‌ها درب خروجی مسجد است و راه‌پله‌ی پشت بام مسجد نیز در این ضلع قرار گرفته است.
انتهای پیام/ر

مسجد جامع عتیق یکی از زیباترین مساجد ایران