دلیل انتخاب امام علی (ع)برای جانشینی پیامبر چه بود؟/وفاداران به غدیر به دوران جاهلیت بازنمی گردند

به گزارش خبرنگارحوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛سال یازدهم هجری بود که پیامبر اسلام (ص) آخرین حج اسماعیلی خود را انجام داد و مشیعت خدا بر این بود که وجود پربرکت رسول خدا(ص)جهان مادی را به سمت دیار باقی ترک کند.اما وضعیت این دین نوپا چه می شد؟ مکتبی که آخرین پیامبر الهی و یارانش چه خون دل ها خوردند تا به بار بنشیند و موجبات سعادت بشر فراهم شود.باید جانشین محمد (ص) تعیین می شد.اما چه کسی؟ کدام انسان لیاقت جانشینی پیامبر خوبی ها را داشت تا بتواند دین را از کج روی ها حفظ کند و مومنان را پناهگاهی ایمن باشد؟ در همین باب با حجت الاسلام علوی تهرانی،اسلام شناس و یکی از برجسته ترین خطبای کشور به گفتگو نشسته ایم.محورهای اصلی گفتگو به شرح زیر است:
خداوند فقط در مورد وجود پیامبر اسلام(ص) بر انسانها منت نهاده است/دین اسلام پنج ویژگی بارز دارد/با آمدن اسلام دوران جاهلیت از بین رفت،اما آیا دیگر دین تهدید نمی شود؟/آیا مسلمانان به دوران جاهلیت بازنمی گردند؟/شناخت امام در هر دوره ای تضمین کننده نرفتن به دوران جاهلیت است/واقعه غدیر معرفی امام است از جانب خداوند/قطب نمای هدایت ما موضوع امامت است/وفاداران به غدیر به دوران جاهلیت بازنگشتند و این کلیدی ترین موضوع غدیر است/وفاداران به غدیر مسیر اسلام را تداوم بخشیدند/پذیرش حق،ظرفیتی می خواهد که هرکسی آن را در وجودش ندارد/طبق روایات شیعه و سنی هیچ کس هم طراز علی (ع) نیست/ولایت رکن اساسی دین اسلام است/دلیل انتخاب علی (ع) برای جانشینی پیامبر چیست؟/در آیه مباهله منظور از 《انفسنا》کیست؟/اگر جریان غدیر به انحراف کشیده نمی شد، یک پیاله خون ناحق بر زمین ریخته نمی شد/عید غدیر را باید به بهترین شکل گرامی بداریم.

لطفا سخنان ابتدایی خود را بگویید تا وارد بحث شویم.

قبل از اینکه وارد مباحث غدیر شوم باید نکاتی را بگویم.خداوند هر نعمتی را که به انسان داده است منتی نگذاشته است به جز یک مورد و آن هم در مورد بعثت رسول خدا(ص).خداوند در این باره در قرآن می فرماید:《همانا ما بر مومنان منت نهادیم که از خوشان پیامبری را برگزیدیم تا آیات الهی را بر آنان تلاوت کنند و مومنان را تزکیه کنندو به آنها کتاب و حکمت بیاموزند در حالی قبل از آن در گمراهی آشکار بودید》.در نظر داشته باشید که این موضوع برای هر پیامبری نیست.این بحث فقط مربوط به پیامبر اسلام(ص) است.اسلام آمده است که مسیر هدایت را ترسیم کند تا مردم از گمراهی درآیند.

در واقع دین اسلام کامل ترین دین خداست.

بله همین طور است.پیامبر ما در سال 610 میلادی به بعثت رسید.اولین ویژگی دین اسلام اینکه از جانب خدا است و برای تمام بشریت است که در سوره فرقان آیه یک به آن اشاره شده.دومین ویژگی ایتکه در واقع اعتبار دین اسلام تا روز قیامت است.خداوند متعال در مورد اعتبار دین اسلام تا روز قیامت ، در آیه 85 سوره آل عمران به خوبی این مطلب را بیان کرده است.سومین ویژگی دین اسلام کامل بودن آن است.چهارمین ویژگی دین اسلام کامل بودن آن است و پنجمین خصوصیت این دین اعتبار آن نزد خدا است.مطلبی که باید به آن اشاره کرد این است که با توجه به ویژگی های دین اسلام ما دیگر نمی توانیم دین دیگری را برگزینیم و حجت برما تمام است.

اگر بخواهیم وارد واقعه غدیر و موضوع ولایت امام علی (ع)شویم، چگونه بحث را آغاز کنیم؟

بله.در حقیقت اسلام آمد و دوران جاهلیت را باطل کرد.اما آیا تمام شد و دیگر خطری این دین و مسلمانان را تهدید نمی کند؟ و آیا مسلمانان به دوران جاهلیت برنمی گردند؟ خداوند در سوره آل عمران آیه 144 این خطر را اعلام می کند و می فرماید:《و پیامبر جز فرستاده ای از جانب خدا نیست که قبل از او هم فرستادگانی بودند.اگر پیامبر ما به هر دلیلی از دنیا رفت یا کشته شد آیا به دوران سابق بازمی گردید؟ اگر به دوران قبل برگردید خدا ضرر نمی کند و هرکس باقی ماند خداوند جزای کارش را می دهد》.این آیه نشان می دهد که تا پیامبر در قید حیات است خطری وجود ندارد اما به محض اینکه از دنیا رفت آیا به دوران سابق بازمی گردید؟

حالا مسلمانان چگونه تشخیص دهند که آیا به دوران قبل بازگشته اند یا نه؟

سوال مهم و خوبی است.در اینجا یک روایت را باید گفت که در هفتاد منبع اهل سنت و به کرات در منابع شیعه آمده و آن روایت می گوید:هرکس بمیرد و امام زمانش را نشناسد به مرگ جاهلی مرده است.بنابراین غدیر معرفی امام است از ناحیه خدا و شناخت امام،تضمین کننده نرفتن به دوران جاهلیت است.در اینجا بحث است که این امام ،کسی است که خدا انتخاب کرده یا مردم؟ به طور حتم امام منصبی است که خدا آن را تعیین می کند و نظر ما شیعیان این است که علی (ع) امام است و حکمش از جانب خداست که البته یکی از مناصب او خلافت است.البته در سال یازده هجری خلافت امام نادیده گرفته شد اما همچنان امامت ایشان تداوم داشت.قطب نمای هدایت ما موضوع امامت است و مادامی که ما با امام زمان خود باشیم به گذشته باز نخواهیم گشت و این مطلب بسیار مهم است.در واقع وفاداران به غدیر به دوران جاهلیت باز نگشتند این کلیدی ترن موضوع غدیر است.وفاداران به موضوع غدیر مسیر اسلام را تداوم بخشیدند.

بحث به خوبی جلو رفت و به جای خوبی رسیدیم.در واقع موضوع امامت مهمترین بحث دین است.

به طور حتم همین است.نکته بسیار مهم در این باب این است که پیامبر خدا(ص) طبق حدیث جناب جابر بن عبدالله انصاری 12 جانشین خود را تعیین کرده و ماموریت امام دوازدهم را نیز مشخص نموده.حالا برخی ها این مطلب را قبول نمی کنند دلیل بر ابطال این حدیث و یا واقعه غدیر نیست.مگر خداوند در قرآن کریم آیات مختلفی در اهمیت خواندن نماز نازل نکرده آیا همه اجرا می کنند؟ حق و بیان آن یک مطلب است، اما پذیرش حق مطلب دیگری است.در حقیقت پذیرش حق ظرفیتی می خواهد که همه نمی توانند در برابر آن سر تعظیم فرود آورند.

اما مطلبی که در باب غدیر و حضرت امیرالمومنین علی(ع)بسیار مهم است که چرا علی بن ابی طالب برای امامت انتخاب شد؟

وقتی به روایات پیامبر(ص) رجوع می کنیم هیچ کس هم طراز ایشان پیدا نمی شود.در این باب دو روایت از مراجع اهل سنت می گویم. روایت اول از خطیب خوارزمی در مناقب از رسول خدا (ص)نقل می کند:ای عمار اگر دیدی علی(ع)از یک مسیر می رود و همه مردم از مسیری دیگر می روند با علی(ع) باش.به دلیل اینکه علی(ع) انسان را به هلاکت نمی رساند و از هدایت خارج نمی کند.در اینجا پیامبر اسلام(ص) که هیچ هوا و هوسی در دنیا ندارد می فرماید: احدی در دنیا هم تراز علی نیست.در حدیث دیگری از پیامبر(ص)نقل شده است که ایشان می فرماید:بعد از من فتنه ای اتفاق می افتد که در آن هنگام ملازم علی(ع)باشید.پس کسی در بعد شخصیت هم تراز امیرالمومنین نیست.اما علی بن ابی طالب منصبی دارد به نام منصب امامت که در فرایض دین وجود دارد و هیچ کدام از فرایص دین در تراز و سطح امامت نیست. زمانی که رسول خدا(ص) در روز غدیر امام علی(ع) را به امامت معرفی کرد خداوند فرمود:امروز دین شما را کامل کردم و نعمت را تمام کرد.الف و لام موجود در الیوم، دو کلمه عهد است که دین امروز شما کامل است.

در این زمینه چند روایت را برای مخاطبان بخوانید.

جبریل به وجود پیامبر اسلام(ص) نازل می شود و به پیامبر سفارش می کند که به امت اسلامی بگو:امروز دین شما را کامل کردم بعد از این ،دیگر چیزی نازل نخواهد شد.نماز و زکات و روزه و حج را کامل کردم و ولایت علی(ع) پنجمین است.اما چهار مورد قبل بدون ولایت علی بن ابی طالب پذیرفتنی نیست.پس نماز هم در بستر ولایت و امامت علی(ع) تعریف می شود.در روایت دیگری که از خطبه غدیر است خداوند می فرماید:دین شما را به واسطه ولایت علی(ع)کامل کردم و اگر کسی به امامت ایشان و فرزندان علی(ع) اقتدا نکند، اعمال خود را در دنیا و آخرت نابود کرده است.در روایت دیگری از امام صادق(ع) نقل است:اگر بنده ای صد سال خدا را بین رکن و مقام عبادت کند و روزها روزه بگیرد و شب ها شب زنده داری کند، اما امامان را نشناسد ، هیچ مزد و ثوابی نبرده است.این روایات یعنی اینکه هیچ احدی در ترلز علی نیست و هیچ فریضه ای در تراز امامت نیست.

پس می توان گفت حیاتی ترین موضوع دین امامت است.

بله کاملا درست است.من همه انسان ها را دعوت می کنم به عقل و تفکر. اگر بخواهیم برای پیامبر(ص)جانشین تعیین کنیم بهتر آن است کسی را انتخاب کنیم که دارای فضایلی باشد یا نباشد؟ به شرط عقل همه، انسان با فضیلت را انتخاب می کنند.حالا در میان انسان های صاحب فهم و فضیلت، کسی را انتخاب کنیم که مثلا 10 فضیلت دارد یا کسی که دریایی از معارف و فضایل را داراست و فضیلت های پیامبر را دارد؟به طور حتم نفر دوم انتخاب می شود.این را عقل به انسان می گوید.در اینجا باید به آیه 54 سوره مبارکه آل عمران یا آیه مباهله اشاره کرد که خداوند در آنجا از کلمه 《انفسنا》 بهره گرفته است.فخر رازی، جلال الدین صوفی، مسلم بن حجاج، ابوالحسن شافعی، ابونعیم اصفهانی و بسیاری دیگر از علمای اهل سنت می گویند این آیه در باب پنج تن آل عبا است و منظور از 《انفسنا》 وجود نازنین امیرالمومنین علی (ع) است.در زمان امام رضا(ع) مامون از ایشان پرسید: این 《انفسنا》 شامل علی بن ابی طالب است؟ امام رضا(ع) پاسخ داد فقط شامل علی(ع) است.به حکم قرآن این موضوع غیر قابل انکار است.

اگر جریان غدیر به انحراف کشیده نمی شد،امروز وضعیت مسلمانان چگونه بود؟

اصلا این موضوع مختص مسلمانان نبود.اگر جریان غدیر به انحراف کشیده نمی شد یک پیاله خون ناحق بر زمین ریخته نمی شد.آن چیزی که در زمان امام زمان(ع) قرار است اتفاق بیفتد قرار بود در زمان امام علی(ع) اتفاق بیفتد.ولی اجازه ندادند خلافت به امام علی(ع) برسد.

وظیفه ما در این دوران چیست؟

به نظر من مناسبت غدیرخم بسیار مهم است.ما باید عید غدیرخم را به بهترین شکل ممکن گرامی بداریم.در این راه نیز باید تمام تلاش خود را کنیم چون در راه اعتقادمان باید همه چیزمان را فدا کنیم.

من توصیه ام برای غدیر این است که این عیدالله اکبر را رسمیت ببخشیم.ما باید عید غدیر را منشا تمام تحولات قرار دهیم و موجباتی را فراهم کنیم که همه از عید غدیرخم خاطره خوب داشته باشد.

گفتگو از محمدرضا فلاحی

انتهای پیام/