قیامی که بنای ستم‌شاهی را به لرزه درآورد

به گزارش خبرنگار احزاب و تشکل‌های گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان؛ 19 دی ماه 56 سالروز قیام مردم قم است که یادآور حماسه‌ای بزرگ و درخشان در تاریخ انقلاب اسلامی است، این روز را شاید منشأ روند پیروزی انقلاب اسلامی دانست که در ادامه مروری بر این  واقعه خونین خواهیم داشت.

بدنبال رحلت جانگداز سیدمصطفی خمینی مراسم ترحیم وی در سراسر کشور برگزار و تظاهرات گسترده‌ای نیز علیه رژیم طاغوتی پهلوی برپا شد. به همین دلیل نظام سلطه پهلوی تصمیم گرفت با هتک حرمت به امام خمینی (ره) ایشان را به عنوان رهبر نهضت اسلامی زیرسوال ببرد. شاید بتوان رحلت مصطفی خمینی را آغاز تغییری در نهضت اسلامی مردم ایران تلقی کرد. 

در اواسط دی‌ماه سال 56 پیک دربار پهلوی نامه‌ای را به مُهر دربار به داریوش همایون، وزیر اطلاعات و جهانگردی داد، وی این نامه را جهت انتشار به روزنامه اطلاعات ارسال کرد. در آن زمان مسعودی صاحب امتیاز وقت روزنامه اطلاعات تشخیص داد که مفاد این مقاله باعث واکنش علما و روحانیون می شود و آینده روزنامه را تهدید خواهد کرد، لذا با وزیر اطلاعات و نخست‌وزیر تماس گرفت و پس از آن دریافت که این مطالب تند به درخواست شاه پهلوی در مقاله قید شده، در نهایت این مقاله با عنوان "استعمار سرخ و سیاه" و با امضای مستعار احمد رشیدی‌مطلق در سالروز کشف حجاب در روزنامه مذکور به چاپ رسید.

در این مقاله به حضرت امام خمینی (ره) اهانت کرده بودند البته این اولین باری نبود که عوامل نظام به حضرت امام (ره) اهانت می‌کردند. با اینکه این بار حتی اهانت به طور صریح اتفاق نیفتاده بود، امّا جرقه‌ای در شهر مقدس قم شد تا منجر به قیامی خونین و تاریخ ساز تبدیل شود. این مقاله احساسات و عواطف مردم را نسبت به رهبرشان که در تبعید بود، برانگیخت و انزجار عمومی از نظام را به همراه داشت.

با انتشار مطالب توهین‌آمیز سبب شد مدرسین حوزه علمیه قم کلاس درس را در روز 18 دی‌ماه سال 56 تعطیل اعلام کنند. بدنبال این امر طلاب اجتماع بزرگی تشکیل داده و به سوی منازل مراجع روانه شدند و تعدادی از مراجع تقلید قم در سخنرانی‌ها اهانت به امام خمینی(ره) را محکوم کردند و به حمایت از ایشان پرداختند. همچنین کسبه قم نیز با مشاهده خروش حوزه علمیه بر آن شدند تا مغازه‌های خود را در نوزدهم دی تعطیل کنند.

در نوزدهم دی‌ماه سال 56 ساواک در شهر قم و در اطراف مدارس علمیه قم متمرکز شد. در آن زمان قشرهای مختلف مردم با راهپیمایی به سمت منازل بزرگان حوزه شتافتند و نیروهای ساواک با مشاهده این مسئله حمله به مردم را آغاز کرد و بدنبال آن عده زیادی از طلاب و مردم قم به شهادت رسیدند و یا مجروح شدند.

واقعه قیام نوزدهم دی 56 توانست پیام‌های مهمی از جمله توخالی بودن شعار فضای باز سیاسی و وحشت شاه پهلوی از حرکت مذهبی به رهبری روحانیون را به گوش مردم برساند، لذا این واقعه نقطه عطفی در تاریخ اسلام است، چرا که پس از آن، امواج خروش انقلابی مردم شدت گرفت و در نهایت منجر به نابودی سلطنت پهلوی شد.

در ساعت 16:30 بعدازظهر 19 دی سال 56 مأموران ساواک در یکی از میدان‌های شهر قم راه را بر مردم بستند و بدنبال برنامه‌ای از پیش تعیین شده با شکستن شیشه‌های بانک به سوی مردم بیگناهی آتش روشن کردند که حتی شعار هم نمی‌دادند. در آن هنگام مردم غیور قم که ترسی در دلشان وجود نداشت در برابر تیر و گلوله نیروهای مزدور شهربانی شجاعانه مقاومت کردند.

در آن روز خشم مردم به نظام خودکامه پهلوی با مشاهده اولین گروه از شهیدان، بیش از پیش شدو درگیری آنها با عمال شاه به اوج خود رسید. غروب نوزدهم دی شهر قم به صورت سرخ و گلگون درآمده و فضای شهر آکنده از غم بود، چرا که فضای شهر پر از مأموران ساواک بود و تنها چیزی که در خیابان‌ها دیده می‌شد، عبا، عمامه و کفش‌های آغشته به خون روحانیون و مردم بود.

در میان موج غم و اندوه مردم به خیابان‌های اطراف رفتند و این شعار را سر می‌دادند که "از جان خود گذشتیم- با خون خود نوشتیم یا مرگ یا خمینی"، که در واقع این شعار در میان حزن حاکم بر فضای شهر عشق بی‌مثال مردم را به رهبری امام خمینی (ره) نشان می‌داد.قیام نوزدهم دی‌ماه 56 با رهبری روحانیون آغاز شد، اما اگر حمایت و خروش و وحدت مردم نبود، این قیام به پیروزی نمی‌رسید.

در آن سال رسانه‌ها با واقعه نوزدهم دی برخوردی تحقیرآمیز داشته و تلاش کردند که این خروش شجاعانه مردم را کوچک بشمارند و تظاهر کنند که اتفاقی نیفتاده است، اما پس از آن تیترهایی مانند "قم به خاک و خون کشیده شد"، بر روی سرخط روزنامه‌ها نقش بست و این امر بیانگر این بود که در میان مطبوعات رسانه‌های طرفدار امام (ره) و انقلاب نیز یافت می‌شود.

آنچه که مشخص است سانسورهای رسانه‌ای نتوانست مانع از قیام و پخش اخبار در کشور شود. نظام دیکتاتوری پهلوی تا قبل از واقعه نوزدهم دی‌ نفرت مردم به خود را جدی تلقی نمی‌کرد، اما جوش و خروش مردم در این روز تاریخی و قیام‌های پس از آن کاخ بیداد و ستم شاهنشاهی را به لرزه درآورد.

پیامدهای قیام 19 دی

با قیام 19 دی  مبارزه علیه رژیم طاغوت شکل همه جانبه ای پیدا کرد زیرا به شهرهای دیگر کشیده شد و در شهرهای تبریز، یزد، جهرم، تهران، مشهد و دیگر شهرها شاهد قیام هایی خونین در گرامیداشت شهدا بودیم. ابتدا در شهر تبریز در چهلم شهدای قم، به خاک و خون کشیده شد و پس از آن شهرهای دیگر شاهد حماسه هایی مثال زدنی بودند.قیام 19 دی نقطه عطفی در نهضت اسلامی مردم به رهبری امام خمینی(ره) بود که مشعل انقلاب شعله ور شد و پیروزی انقلاب اسلامی و نور بر ظلمت را به همراه داشت.

نقش آیت‌الله سیدمصطفی خمینی در نهضت انقلاب اسلامی از نگاه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی

آبان ماه ۵۶؛ حاج آقا روح‌الله مثل همیشه پنج دقیقه قبل از تشییع در جمع مردم در مسجد جواهری نجف حاضر شدند؛ تنها صد قدم همراه جماعت، پشت سر پیکر فرزندشان حرکت کردند، بعد راهشان جدا شد. جماعت، حاج آقا مصطفی را به سمت محل دفنش در حرم مطهر امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌بردند و حاج آقا روح‌الله به خانه برمی‌گشتند. آن روزها در نجف کسی اشک پدر داغدیده را ندید. خبر شهادت را هم که به او دادند، پدر دستشان را بر زمین گذاشتند و کمی سکوت کردند، بعد هم سه بار گفتند انالله‌واناالیه‌راجعون. پس از آن بود که در مراسمی فرمودند: «او امید آینده‌ی اسلام بود»... «من امید داشتم که این مرحوم شخص خدمتگزار و سودمند برای اسلام و مسلمین باشد، ولی، لا رادَّ لَقضائِهِ وَ اِنَّ اللهَ لَغَنیٌ عَنِ العالمین.»  شهادت حاج آقا مصطفی خمینی حادثه‌ای بود با لطمه‌ای جبران‌ناپذیر؛ اما خداوند متعال در همین حادثه نیز خیری قرار داده بود.

پس از شهادت حاج آقا مصطفی در سراسر کشور مجالس ترحیمی از سوی دوستداران امام و نهضت اسلامی برگزار شد و این، سرآغاز سلسله‌ی مراسم‌های چهلم متعدد شهدای قیامهای مردم در شهرهای قم، تبریز و... شده بود. در کنار تأثیر شهادت حاج آقا مصطفی در روند پیروزی انقلاب اسلامی، بررسی علت و انگیزه‌ی دشمن از حذف او حائز اهمیت است. نسبت حاج آقا مصطفی با رهبری نهضت و ویژگی‌های شخصیتش او را به یکی از اصلی‌ترین یاران نهضت حضرت امام خمینی رحمه‌الله تبدیل کرده بود.

بی‌جهت نبود که حضرت آیت‌الله خامنه‌‌ای در دومین سالگرد شهادت حاج آقا مصطفی میگوید: «مصطفی امید آینده‌ی ما و خمینیِ آینده‌ی ایران بود. آن استعداد و دانش زیاد، روحیّه‌ی بسیار خوب و عالی و اندیشه‌ی درست، میتوانست برای آینده‌ی ایران ذخیره‌ای پایان‌ناپذیر باشد و حادثه‌ی شهادت او، میتوانست نشان‌دهنده‌ی شخصیت معنوی او باشد.»

انتهای پیام/