زنانه شدن مصرف مواد مخدر در کشور/ اعتیاد زنان مساله ای اجتماعی نه شخصی

 به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از یاسوج؛ از آنجایی که مادران نقش تعیین کننده‌تری در تربیت و نقش‌پذیری فرزندان دارند اعتیاد زنان احتمالا تاثیر عمیق‌تری بر جامعه‌ای که نسل آینده، آن را اداره خواهد کرد می‌گذارد و لذا توجه زیادی را می‌طلبد.

به تصور اکثر افراد جامعه سو مصرف مواد عمدتا پدیده‌ای مردانه است . اما علل زیادی وجود دارد که موجب افزایش تعداد زنان معتاد (طبق آمار اعتیاد زنان در ایران)در جامعه می‌گردد. این دلایل اکثرا در گرایش مردان و زنان به اعتیاد مشترک می‌باشد و در برخی‌موارد مختص به زنان و دختران است.

  نبود امکانات گذراندن اوقات فراغت 

متاسفانه در جامعه ما برای زنان، زمان، مکان و فعالیت‌هایی برای گذران اوقات فراغت تعریف نشده است. در چنین حالتی فرد احساس سرخوردگی می‌کند و از برون‌گرایی به درون‌گرایی گرایش پیدا می‌کند. فرد دچار بی انگیزگی و اضطراب شده و برای تحریک مغزی خود، به سراغ استفاده از مواد مخدر می‌رود.

  عادی شدن کشیدن سیگار و قلیان در بین زنان

در سال‌های اخیر و با گسترش اعتیاد در میان مردان و ناموفق بودن دولت و سازمان و دستگاه‌های مسئول در مقابله با این پدیده، قبح این مساله در جامعه شکسته شده است. همچنین کشیدن سیگار و قلیان زنان جوان و نوجوان نزد افکار عمومی عادی شده است و بسیاری از زنان در کنار افراد خانواده اقدام به استعمال این مواد می‌کنند. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان مسایل اجتماعی، سیگار و قلیان دروازه‌ای برای ورود به دنیای اعتیاد است.

اعتیاد زنان به شیشه آن هم برای لاغر شدن

 برخی از زنان معتاد در ابتدا برای داشتن اندامی زیباتر و لاغر شدن به توصیه دیگران اقدام به مصرف مواد مخدر صنعتی به ویژه شیشه کرده و فکر می‌کنند استفاده از این مواد اعتیادآور نیست. استفاده از این مخدرها در مدت زمان کوتاهی، عوارض و اثر خود را نشان می‌دهد و البته آن زمان متاسفانه فرد وابسته شده و دیگر کاری از دست کسی برنمی‌آید. زنان معتاد به شیشه از روز اول با هدف اعتیاد سراغ شیشه نرفته اند بلکه دلایلی مثل لاغری باعث اعتیاد زنان به شیشه شده است.

  گروه همسالان و دوستان ناباب

با گرایش جوانان به سمت زندگی مدرن، زنان برای همسو کردن خود با اینگونه زندگی و نشان دادن خود به عنوان یک فرد روشن‌فکر در جمع دوستان به پیشنهاد مصرف مواد مخدر نه نمی‌گویند. متاسفانه استفاده از مواد مخدر به ویژه صنعتی در میهمانی‌های شبانه جوانان به یک هنجار تبدیل شده است.

از عوامل موثر دیگر در گرایش زنان به مواد مخدر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

زندگی با یک مرد معتاد (پدر یا همسر)

نداشتن آگاهی و رشد نیافتن مهارت‌های زندگی برای مقابله با مشکلات

فقدان شایستگی فردی برای کسب پایگاه شغلی

توزیع ناعادلانه منابع درآمد در جامعه و همین‌طور بین زنان و مردان

تشدید احساس محرومیت نسبی (تحت تاثیر فرهنگ جهانی و اقتصاد جهانی)

استفاده از مواد مخدر برای بیدار ماندن در شب‌های امتحان و وابسته شدن به این مواد

قربانی خشونت بودن (تحقیقات نشان می‌دهد که زنان معتاد و الکلی نسبت به دیگر زنان میزان خیلی بیشتری از خشونت را تجربه و تحمل می‌کنند)

احساس بازنده بودن در رقابت‌های شغلی و به دنبال آن، احساس ناتوانی در نیل به موفقیت، احساس ناامنی، ناعادلانه دانستن نظام اجتماعی، احساس خشم و بی‌اعتمادی در خانه، محل کار و مدرسه نیز در گرایش زنان به اعتیاد و مواد مخدر موثر است.

عوارض اعتیاد در زنان

دختران و زنانی که به اعتیاد دچار می‌شوند، خانواده و جامعه برخورد و برداشت سنگین‌تری با آن‌ها دارد. به این دلیل که زنانگی که با مادرانگی و محجوبیت در جامعه ما گره خورده، از حرمتی خاص برخوردار است. این تصور در فرهنگ ما وجود دارد که اعتیاد در زنان ضربه‌های اجتماعی و فرهنگی بیشتری در پی دارد و کم‌ترین عارضه اجتماعی اعتیاد در زنان متلاشی شدن خانواده است. 

بر اساس آمار جهانی، اعتیاد در زنان ، عوارض خطرناک‌تری نسبت به مردان ایجاد می‌کند که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

زنان ۶ سال زودتر از مردان به ورطه وابستگی شدید، که درمان آن طبعا سخت‌تر و عوارض جسمی، روانی و اجتماعی آن نیز به مراتب بیشتر است کشیده می‌شوند. برای مثال فاصله زمانی اولین تجربه مصرف مواد مخدر، تا تزریق در زنان بطور متوسط ۲ سال طول می‌کشد در حالیکه این زمان در مردان حدود ۸ سال است.

مرگ در اثر مصرف مواد مخدر در زنان و دختران سریع‌تر رخ می‌دهد. بخصوص مصرف بیش از حد، خودکشی و تصادفات ناشی از آثار مصرف برخی مواد مخدر علت اصلی مرگ و میر در زنان معتاد است.

به دلیل اینکه اعتیاد در زنان زمینه‌ساز سایر انحرافات است، استفاده تزریقی از مواد مخدر و وجود سرنگ‌های مشترک، همچنین رابطه جنسی پرخطر در این زنان خطر ابتلا آنها به ایدز، هپاتیت و سایر بیماری‌های مقاربتی را افزایش می‌دهد.

افزایش خانه‌های مجردی، روابط خارج از چارچوب خانواده، ازدواج های سفید، روابط نامشروع  را می‌توان از سایر تاثیرات اعتیاد زنان به شمار آورد‌ زیرا زنان معتاد پس از مدتی درآمد خود را از دست داده و برای امرار معاش و تامین مواد مخدر مصرفی خود دست به هر کاری می‌زنند که فحشا و تکدی‌گری از جمله این موارد است.

زنان معتاد در مقایسه با دیگر زنان مسایل و مشکلات روانی بیشتری دارند به طوری که بر اساس بررسی‌های انجام شده اختلالات افسردگی یا اضطراب، شایع‌ترین بیماری در بین زنان معتاد به مواد مخدر است. همچنین اعتیاد موجب از بین رفتن قدرت تفکر و تصمیم‌گیری مناسب، بروز مشکلات فراوان در زمینه اشتغال و فعالیت اجتماعی فرد، فقر، فحشا و انحرافات جنسی می‌شود.

زندانی شدن زنان به دلیل جرایم مرتبط با مواد مخدر نظیر دزدی‌های کوچک، شریک شدن در جرایم بزرگ‌تر، فروش مواد مخدر، پیوستن به زنان خیابانی و روسپیگری، ضرب و شتم و تهاجم نیز از عوارض اعتیاد در زنان است.

آمار دقیقی از جمعیت زنان معتاد وجود ندارد

آخرین آمارهای ستاد مبارزه با موادمخدر حاکی از حضور 2 میلیون و 808 هزار معتاد در کشور است و پزشکی قانونی هم اعلام کرده است که پارسال 3 هزار و 190 نفر در اثر سوءمصرف موادمخدر جان خود را از دست داده‌اند؛ آمارهای اعتیاد وضعیت خوبی را در کشور نشان نمی‌دهد اما همچنان عزم‌ها برای مقابله با این آسیب بزرگ، جزم نیست.

هر چند آمار دقیقی از میزان جمعیت زنان معتاد در کشور وجود ندارد، اما براساس برخی پژوهش ها،10 درصد از معتادان کشور را زنان تشکیل می دهند. وزارت بهداشت نیز در آمار خود در مورد زنان معتاد از رقم ۱ زن معتاد به ازای 8 مرد معتاد گزارش می دهد.

از سوی دیگر به گفته مسوولان زندان های کشور در حال حاضر ۵۰ درصد زندانیان زن در رابطه با مواد مخدر و اعتیاد در زندان هستند که به نقل از همین مسئولان این آمار در سال های اخیر افزایش نیز داشته است. طبق بررسی الگو های مصرف مواد مخدر در ایران در سال ۱۳۷۷ نزدیک به ۸۱ درصد جمعیت نمونه افراد مصرف کننده مواد مخدر در ایران در فاصله سنی ۲۰ تا ۳۴ سال قرار داشتند.

وجود ۱۰۰ مرکز مرتبط با اعتیاد بانوان در کشور

با توجه به آمار ستاد مبارزه با مواد مخدر حدود ۱۰ درصد جامعه معتادان کشور، زنان هستند، و ۱۰۰ مرکز مرتبط با اعتیاد بانوان و یک هزار و ۲۰۰ مرکز مرتبط با اعتیاد آقایان در کشور وجود دارد.

 100 مرکز مرتبط با اعتیاد بانوان و یک هزار و 200 مرکز مرتبط با اعتیاد آقایان در کشور وجود دارد که هنوز جا داریم مراکز بانوان در سطح کشور را گسترش دهیم.

 فعاليت 3 مرکز ترک اجباری زنان در کشور

افشار سخنگوی ستاد مبارزه با موادمخدر در ادامه گزارش عملکرد دستگاه های مربوطه با اعلام فعال بودن 7516 مرکز درمان معتادان در سراسر کشور از راه اندازی مراکز مخصوص درمان زنان معتاد باردار خبر داد و افزود: در حال حاضر سه مرکز درمان ماده 16 براي زنان در سه استان قم، خراسان رضوی و کرمان فعال هستند و خدمات خود را به معتادان زن متجاهر ارائه می دهند.
    

 تخمين شمار 200 هزار نفری معتادان تزريقی

افشار با اشاره به موضوع انتقال ويروس اچ. آی.وی از طريق معتادان تزريقی گفت: خوشبختانه شاهد کاهش ميزان انتقال ويروس اچ. آی. وی از طريق معتادان هستيم اما مطالعات انجام شده نشان می دهد که انتقال اين ويروس از طريق تزريق مواد به انتقال از رفتارهای مخاطره آميز جنسی حرکت کرده است. براساس تخمين ها و برآوردهای انجام شده در حال حاضر 200 هزار معتاد تزريقی در کشور وجود دارند.

وی با اشاره به آمار ثبت شده مرگ و مير معتادان گفت: براساس آمار پزشکی قانونی طی 8 ماهه نخست امسال 1988 مرگ و مير به واسطه سوء مصرف و يا اوردوز ثبت شده که اکثر اين افراد به دليل مصرف بيش از اندازه موادمخدر پس از خروج از مراکز درمان اعتياد جان خود را از دست داده اند.

ناکافی بودن اعتبار بيمه معتادان

سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر در پاسخ به سوالی درخصوص مصوبه اخير ستاد درباره حمايت از معتادان بی بضاعت، گفت: اين مصوبه با محوريت وزارت رفاه اجرايی مي شود و براساس آن قرار است کليه معتادان بی بضاعت که توانايي تامين هزينه درمان اعتياد خود را ندارند از سوی اين وزارتخانه و بازوی آن يعنی سازمان بهزيستی کشور تحت پوشش درمان قرار گيرند.

افشار با بيان اينکه امسال مجموعا 79 ميليارد تومان براي بيمه معتادان تامين اعتبار شده است از ناکافی بودن آن خبر داد و افزود: اين رقم به هيچ وجه پوشش مورد نظر را تامين نمی کند و با توجه به اين محدوديت گروه های خاصی از جمله زنان، کودکان، معتادان تزريقی، مبتلايان به اچ. آی. وی ، سربازان وظيفه ای که هنوز به خدمت اعزام نشده اند  در اولويت بهره مندی اين اعتبارات قرار دارند.

سن شروع مصرف «گل» به 15 سال رسيده است

وی در پاسخ به سوالی درباره کاهش سن گرايش به اعتياد گفت: متاسفانه درخصوص اين مطلب برداشت های متفاوتی مي شود و دو موضوع مهم بايد مورد توجه قرار گيرد که يک موضوع سن اعتياد در کشور است و موضوع ديگر سن شروع مصرف.

سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر افشار با بيان اينکه سن اعتياد در کشور به هيچ وجه پايين نيامده، خاطرنشان کرد: براساس چندين مطالعه معتبر انجام شده سن اعتياد در کشور پايين نيامده و بازه 21 تا 24 سال سن اعتياد در کشور است، اما سن شروع مصرف مواد مخدر در کشور اخيرا با توجه به توسعه مصرف مخدر گُل کاهش داشته و سن شروع مصرف گل در کشور به 15 سال رسيده است که البته دسترسی آسان به اين ماده، تبليغات فريبنده درخصوص آن و همچنين توليد آن در گلخانه های خانگی از جمله دلايل اين موضوع است.

دبیر ستاد مبارزه با مواد مخدر کهگیلویه و بویراحمد از اعتیاد برخی آرایشگران و ورزشکاران خانم در این استان خبر داد و افزود: گاها برخی از آرایشگاه‌ها و باشگاه‌های ورزشی در اثر موادی که مصرف می کنند، معتاد می شوند.

سیدناصر رضایی  به خبرنگار ما  گفت:‌ یکی از دلایل اعتیاد بانوان دلایل عمومی یعنی حس کنجکاوی و دوستان معتاد، کمبود امکانات، مشکلات رفاهی و اجتماعی است.

وی یکی دیگر از دلایل اعتیاد بانوان در استان کهگیلویه و بویراحمد را سرپرستان خانواده ها برشمرد و بیان کرد:‌ این سرپرست ها سعی می‌کنند زن خانه را نیز معتاد کنند تا راحتر به مواد مخدر دسترسی پیدا کنند.

 دبیر ستاد مبارزه با مواد مخدر کهگیلویه و بویراحمد افزود:‌ 60 درصد معتادان استان بیشتر مواد سنتی تریاک استفاده و مواد دیگری مانند شیشه با مواد سنتی نیز به طور مشترک استفاده می‌کنند.

رضایی مصرف مواد و قرص های روانگردان در بین بانوان استان کهگیلویه و بویراحمد را بسیار پایین برشمرد و یادآور شد:‌ در استان، کمتر از پنج درصد بانوان معتاد هستند که می‌توان گفت اعتیاد به سمت زنانه شدن در حال پیشرفت است.

وی گفت: 22 کمپ ترک اعتیاد در استان وجود دارد که یکی از آنها ویژه بانوان است و به طور میانگین 30 زن و برخی مواقع نیز کمتر در این مرکز درمان می شوند که اکثرا نیز از استان های دیگر به استان آمده اند.

دبیر ستاد مبارزه با مواد مخدر کهگیلویه و بویراحمد با تشریح وضعیت کنونی نرخ اعتیاد بانوان استان نسبت به کشور، تصریح کرد:‌ این استان از نظر اعتیاد در میان زنان نسبت به کشور وضعیت بهتری دارد اما با این حال بانوان سعی کرده اند که در عرصه های مختلف مواد مخدر وارد شوند.

رضایی افزود: "تریاک، هروئین و ماری جوانا" از بیشترین موادی هستند که توسط زنان معتاد مصرف می‌شود.

براساس آخرین آمار و اطلاعاتی که در سال 90 و 91 طرح شیوع شناسی انجام شده و  می توان گفت که در کهگیویه وبویراحمد 1.8 جمعیت استان معتاد هستند یعنی چیزی حدود 7 هزارو 500 نفر و تا هشت هزار نفر دچار سوء مواد مخدر هستند و در کشور چیزی حدود 9 تا 10 درصد معتادین خانم ها هستند و در استان ما این آمار کمتر از 5 درصد است.

مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: اعتیاد دیگر یک معضل مردانه نیست و به سمت زنانه شدن حرکت می کند.

آذر صفایی نیا افزود: در حوزه آسیب های اجتماعی، اعتیاد در حال گسترش بین زنان و جوانان است که باید برنامه ریزی مناسبی برای پیشگیری از این آسیب انجام شود.

صفایی نیا با بیان اینکه باید دستور کار یکی از جلسات ستاد مبارزه با مواد مخدر استان به طور ویژه به افزایش اعتیاد در بین زنان اختصاص یابد، گفت: در همین راستا باید نسبت به شناسایی عوامل و راه های برون رفت از آسیب های این بخش اقدام کرد.

مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری به معضلات موجود در مناطق حاشیه نشین اشاره کرد و بیان داشت: احیا و ترویج بازی های بومی محلی گام موثری بر توسعه حرکت های مقابله ای با آسیب های اجتماعی در استان است.

وی افزود: با تحقق این هدفگذاری می توان اقدامات بعدی در این حوزه را نیز عملیاتی کرد.

معتادان تحصیل کرده

بررسی‌های ستاد مبارزه با موادمخدر حاکی از این است که بیشتر معتادان، اعتیاد را در فاصله سنی 20 تا 24 سالگی شروع کرده‌اند؛ این یعنی سنینی که افراد معمولا دانشجو هستند. هرچند مطالعه دقیقی در خصوص میزان اعتیاد دانشجویان منتشر نشده، ولی آخرین بررسی‌ها در خصوص آمار اعتیاد در مورد دانشجویان که در سال 94 انجام شده نشان می‌دهد که 1.6 درصد دانشجویان وزارت بهداشت و 2.6 درصد دانشجویان وزارت علوم تجربه مصرف مواد مخدر را دارند. البته مدیران ستاد مبارزه با موادمخدر می‌گویند که آماری از شیوع اعتیاد در بین دانشجویان دانشگاه آزاد ندارد و امسال در حال مطالعه پیرامون این موضوع هستند.

مطالعه در خصوص دانش‌آموزان معتاد یا در معرض خطر اعتیاد به سادگی امکان پذیر نیست؛ هرچند برخی مراجع رسمی و غیررسمی از کاهش سن شروع به مصرف دخانیات و موادمخدر به 12 سالگی خبر داده‌اند اما ستاد مبارزه با موادمخدر در آمارهایی که اعلام کرده است،‌ می‌گوید که تاکنون 3600 دانش‌آموز پر خطر یا در معرض خطر اعتیاد شناسایی شده‌ و به مراکز مشاوره راهنمایی شده‌اند.

از نظر تحصیلات هم بیشتر معتادان دیپلم یا زیردیپلم هستند اما 20 درصد معتادان کشور هم مدرک تحصیلی فوق‌دیپلم(کاردانی) یا بالاتر دارند.

در گزارشی که پزشکی قانونی کشور در آبان امسال منتشر کرد، حاکی از این بود که در نیمه نخست امسال، هزار و ۳۳۷ نفر بر اثر سوءمصرف «مواد مخدر» و ۱۹۰ نفر بر اثر مصرف «مواد محرک» جان خود را از دست داده‌اند. بر اساس این گزارش، هزار و ۳۶۱ نفر از این افراد مرد و ۱۶۶ نفر زن بودند. سوءمصرف مواد مخدر در شش ماهه اول سال گذشته، به مرگ هزار و ۴۵۱ مرد، و ۱۵۳ زن انجامیده بود.

در خصوص تعداد معتادان متجاهر عدد دقیقی در دسترس نیست؛ مسئولان ستاد مبارزه با موادمخدر هم می‌گویند مطالعه دقیقی در این خصوص وجود ندارد، اگرچه آمارهای تخمینی حاکی از این است که 200 هزار نفر مصرف‌کننده تزریقی موادمخدر به خدمات کاهش آسیب نیاز دارند ولی مسئولان می‌گویند پیش‌بینی می‌کنند 50 هزار معتاد متجاهر در کشور وجود دارند که 12 تا 15 هزار نفر از آنها فقط در استان تهران هستند.

 اما شاید آخرین و جالب‌ترین آمار در خصوص اعتیاد، مردمی باشند که هر روز داروهای اعتیادآور استفاده می‌کنند و کم‌کم دچار اعتیاد پنهان شده‌اند؛ آمارها نشان می‌دهد حدود 14 درصد مردم بدون تجویز پزشک داروهای اعتیادآور مصرف می‌کنند. داروهایی مثل قرص‌های خواب‌آور، استامینفون کدئین و سایر داروهای مخدر و مسکن که به راحتی توسط مردم مصرف می‌شوند و برخی‌ها هم بدون اینکه خودشان بدانند، خواب و بیداری‌شان وابسته به این داروهاست.

گزارش از مرضیه السادات غلامی

انتهای پیام/س