شهر جهانی یزد، دیار یادگارهاى کهن

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از یزد؛  یزد نخستین شهر خشت خام و دومین شهر تاریخی جهان، در کنار استان‌های فارس و اصفهان به عنوان مثلث طلایی گردشگری ایران مقصد نخست گردشگران خارجی بوده به گونه‌ای که استقبال گردشگران از این شهر تا  ۳۵ درصد افزایش داشته است و همین امر گردشگری را محور توسعه استان قرار داده است.

تاکنون باغ های دولت آباد و پهلوان پور و قناتهای زارچ و حسن آباد از استان یزد در فهرست میراث جهانی سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد ،یونسکو، به ثبت رسیده است.

یزد با عناوینی همچون شهر بادگیرها، شهر کار و کاریز و کاهگل، دارالعباده، دارالعلم و دارالعمل، حسینیه ایران، شهر دوچرخه ها، شیرینی، شهر قنات و قنوت و قناعت و شهر آتش و آفتاب شناخته می شود.

باغ دولت آباد یزد

باغ دولت آباد یزد به عنوان یکی از زیباترین باغ‌های ایرانی همواره شاهد حضور گردشگران پرشماری از داخل و خارج کشور است.

این باغ در سال ۱۱۶۰ هجری قمری ساخته شد و از زیباترین بنا‌هایی است که به دوره افشاریه و زندیه مربوط می‌شود.

این اثر تاریخی از قناتی به همین نام مشروب می‌شود و جریان آب درباغ، استخوان بندی طراحی آن را تشکیل می‌دهد.

باغ دولت آباد یزد دارای قسمت‌های بادگیر و هشتی، عمارت حرمخانه، اصطبل و شترخانه، عمارت مستخدمین، عمارت تالار آئینه سر در اصلی، آب انبار دو دهانه و عمارت باغ بهشت آیین است.

جالب‌ترین بنای این مجموعه را عمارت هشتی و بادگیر تشکیل می‌دهد که تلفیق جریان آب و هوا به زیباترین شکل در آن صورت گرفته است.
بادگیر باغ مذکور با ارتفاع نزدیک به ۳۴ متر بلندی از سطح زمین شاهکار مهندسی و نشانه نبوغ معماران یزدی است.

این بنا شامل یک هشتی کلاه فرنگی و بادگیر بلند و پنج حوض مرمر در داخل این بنا و سه حوض مرمر در سه ظرف بنا تعبیه شده و مصالح اصلی آن شامل آجر، خشت و در نمای خارجی اندود‌های سیگل گچ و ریگ و سنگ مرمر است در داخل به غیر از زیر بادگیر که با سنگ مرمر در قسمت مفروش شده، بقیه کف‌ها با آجر به صورت گل و موج پوشیده شده است.

هنوز بعضی در‌ها و مشبک‌ها گروه چینی از چوپ چنار با شیشه‌های رنگی بسیار زیبای قدیمی آن موجود است گنبد و کلاه فرنگی روی هشتی قسمتی از بادگیر و در‌ها در سال‌های اخیر بازسازی و مرمت شده است.

عمارت حرمخانه این بنا در گوشه شرقی باغ قرار گرفته و دارای فضا‌های بسته مناسب با نور کافی است و دارای چهار اتاق قرینه پشت سرهم می‌باشد که قسمت جلو آن‌ها یک جفت ایوان قرار دارد.

این بنا دارای بادگیر کوتاه و حجیم بوده و زیر زمینی وسیع و متناسب دارد و تمامی در‌ها و پنجره‌های این مجموعه پس از ویرانی مجددا باز سازی شده است.

عمارت تالار آیینه سر در اصلی باغ دولت آباد نیز در سه طبقه با اتاق‌های متعدد و یک تالار بزرگ است که همگی دارای نقاشی‌های زیبایی با گچ بری‌ها و کنده کاری‌های بسیار غنی است.

باغ پهلوانپورمهریز

باغ پهلوانپورمهریز در محله مزویر آباد شهرستان مهریز به خاطر دارا بودن بناهای خشتی و چشم اندازهای طبیعی از باغ های معروف تاریخی و فرهنگی استان یزد محسوب می شود و به دلیل روان بودن آب از داخل آن از گذشته های دور دارای جاذبه خاصی است.

آب عبوری باغ پهلوانپور مهریز از قنات مشهور به حسن آباد سرچشمه می گیرد و به جز باغ پهلوان پور به طور مستقیم از هیچ یک از باغهای منطقه عبور نمی کند.

آب قنات حسن آباد، درختان چناری را که در حاشیه آن روییده اند، سیراب می کند و علاوه بر قنات ذکر شده این باغ از طریق دو رشته آب دیگر به نام قنات شاه حسینی و قنات مزویر آباد، آبیاری می شود.

این باغ دارای ۱۶حقابه ،سهمیه آب در اصطلاح محلی یزد، است که هر  ۱۲،روز یکبار به آن متعلق می گیرد و زمان هر حقابه بین ۱۰ الی ۱۱دقیقه است که به آن سبو نیز گفته می شود.

دو طرف جوی اصلی باغ پهلوانپور درختان تنومند و سالخورده چنار قرار دارند و درختان مثمر باغ نیز شامل انار، بادام و خرمالو است و کاشت این درختان با توجه به گرمای زیاد استان یزد نمایانگر آب و هوای متفاوت نسبتاً خنک این منطقه است.

باغ پهلوانپور از لحاظ معماری نمایانگر تغییرات سبک باغسازی کهن ایرانی به سمت و سوی باغسازی رایج امروزی است.

قنات زارچ

قنات زارچ با طول بیش از ۸۳ کیلومتر و در عمق ۲۳ متری زمین به عنوان طولانی‌ترین قنات ساخت دست بشر شناخته شده که از ویژگی‌های این سازه ۷۰ پله بودن آن است و این ویژگی به اضافه طولانی بودن و قدمت آن، این قنات را به یکی از قنات‌های ارزنده دنیا تبدیل کرده است.

قنات زارچ به لحاظ طول در ردیف طولانی‌ترین قنات‌های استان یزد و کشور قرار دارد و تشکیل شده از دو رشته اصلی شور و شیرین است که با هدف بهره برداری از آب‌های زیرزمینی برای مشروب کردن اراضی کشاورزی ساخته شده است.

جوی‌های ربانی، قدمگاه، امام حسین (ع)، وقت الساعت، سیدرکن الدین، کلیمیان و محل تل از جمله پایاب‌های شاخه شیرین قنات زارچ است.

قنات حسن آباد

قنات حسن آباد بطول ۵۸ کیلومتر از غربالبیز مهریز و کوه‌های اطراف سرچشمه گرفته و باعث رونق کشاورزی نزدیک به ۶ هزار کشاورز در روستا‌های دهنو و حسن آباد مشیر یزد است.

در واقع، مادر چاه قنات حسن آباد از رشته کوه‌های مدوار مهریز ،چشمه طبیعی غربالبیز، آغاز می‌شود. یک پنجم ،خمس، آب این قنات در تقسیم گاه ساداتی سهم سادات مهریز می‌شود و بقیه تا قبل از دهنو به تقسیم گاه یا تغاربند می‌رسد که دو روستای دهنو و حسن آباد مشیر برای آبیاری مزارع و کشتخوان‌ها از آب آن بهره می‌برند.

عمده محصولات باغی و زراعی این کشتخوان‌ها و مزارع شامل انار، پسته، انگور، زردآلو و به است.

قنات حسن آباد مربوط به دوره میانی اسلامی ،قرن هشتم، است و به شماره ثبتی ۲۹۹۷۶ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

این قنات چندی پیش به همراه ۱۱ قنات دیگر کشورمان در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت رسید.

اکنون آب ۱۹ قنات مهریز از جمله قنات حسن آباد به مرکز استان و دشت‌های میبد و اردکان سرازیر می‌شود و بخش اعظمی از منابع آبی استان را تامین می‌کند.

افزایش ۳۵ درصدی بازدید گردشگران از شهر جهانی یزد

فاطمه دانش یزدی مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد در گفتگو با گروه استان هایباشگاه خبرنگاران جوان از یزد؛ با اشاره به اینکه پنج اثر تاریخی استان یزد نیز ثبت جهانی شده است گفت:با توجه به حضور گردشگران خارجی به این استان در ۱۰ ماهه سال ۱۳۹۶، نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۵ درصد افزایش دارد، پیش بینی می‌شود، تا پایان سال جاری در مجموع ۱۴۰ هزار نفر گردشگر خارجی به یزد سفر کنند.

وی همچنین از مرمت ۲۸۱ بنا در سطح استان طی سال‌های ۹۵ و ۹۶ خبر داد و گفت: مهمترین اقدامات انجام شده در این زمینه، ساماندهی قنات زارچ و ساخت موزه یزد در خانه صدرالعلما است که امیدواریم این موزه در یک روند پنج ساله تکمیل و بهره برداری برسد.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد گفت: امسال ۱۱۰ هزار گردشگر خارجی به استان یزد سفر کرده اند که این میزان نسبت به سال قبل ۳۵ درصدافزایش داشته است.

دانش یزدی افزود: در ۹ ماهه اول امسال با رشد  ۳۵ درصدی آمار گردشگران خارجی مواجه بوده ایم به نحوی که سال گذشته ۸۳ هزار و ۳۳۵ گردشگر خارجی و امسال طی ۹ ماه، ۱۱۰ هزار گردشگر خارجی به استان یزد سفر کرده اند.

وی ادامه داد: امسال ۵۷ پروژه در حوزه گردشگری مورد بهره برداری قرار گرفته ضمن اینکه ۲۰۹ پروژه با سرمایه گذاری ۲۸۵ میلیارد تومان نیز هم اکنون به پیشرفت فیزیکی ۵۰ درصدی رسیده است.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه در حال حاضر هزار و ۷۲۰ اثر در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

احیای رشته‌های زری‌بافی و ترمه‌بافی پس از ۱۲۰ سال در استان یزد

محمدرضا دهقان مهرجردی معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی استان یزد درگفتکو با خبرنگار گروه استان هایباشگاه خبرنگاران جوانازیزد؛ گفت: دو رشته زری بافی و ترمه بافی پس از ۱۲۰ سال در صنایع دستی استان یزد احیا می شود.

وی افزود: تاکنون ۱۸ هزار نفر ازهنرمندان در استان یزد بیمه شدند که بیش از ۱۶ هزار نفر از این تعداد را قالیبافان تشکیل می‌دهند و تعداد کمی از هنرمندان صنایع دستی از آن بهره‌مند شدند.

دهقان مهرجردی گفت:زری‌بافی یکی از هنرهای قدیمی ایران و یکی از رشته‌های بومی و منسوخ شده استان یزد، احیاء و باز زنده‌سازی شد.

وی ادامه داد: احیای صنعت زری‌بافی، ترمه‌بافی و مخمل‌بافی از جمله برنامه ‌های میراث فرهنگی و صنایع دستی استان یزد است و تاکنون اقداماتی در این خصوص صورت گرفته است.

معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی استان یزد گفت: برخی از رشته های صنایع دستی متأسفانه با وجود دستگاه‌ های ماشینی از رونق افتاده که با تلاش‌های فراوان و با کمک هنرمندان اصیل یزدی، دستگاه ‌هایی جدید راه‌اندازی شد و این صنایع فراموش شده هم به صورت صنعتی و هم به صورت سنتی در اختیار هنر دوستان قرار گرفت .

دهقان مهرجردی در خصوص صادرات صنایع دستی و نمایشگاه‌های خارجی گفت: درسال گذشته بالغ بر ۱۹ میلیارد دلار صادرات دررشته‌های زیلو، گلیم وشیشه داشتیم که زمینه اشتغال ۴۰۷ نفر درقالب ۱۰ کارگاه تولیدی صنایع دستی و ۱۳۲ کارگاه انفرادی فراهم شده است.

وی افزود: حضور هنرمندان صنایع دستی استان یزد در نمایشگاه هلند و ایتالیا، اخذ ۴۳ نشان مرغوبیت کالا درحوزه صنایع دستی، صدور ۳۰۷ مجوز مشاغل خانگی وتخصیص اعتبار دربحث بازارچه‌های صنایع دستی ازموفقیت‌های حوزه صنایع دستی اداره کل میراق فرهنگی بوده است.

وی با اشاره به حضور گردشگر در یزد با توجه به ثبت جهانی بافت تاریخی شهر گفت: با توجه به ثبت جهانی یزد چشم انداز افزایش توریست را داریم بنابراین از سال‌های گذشته ایجاد بازارچه‌های صنایع دستی در محور‌های مهم گردشگری در دستور کار قرار گرفت و تعدادی از آثار تاریخی مانند خانه فخرالدین، خانه نواب و ... با مرمت در اختیار هنرمندان برای ارائه آثارشان قرار گرفت چرا که خرید این صنایع دستی و پرداخت ارز نیز به منزله صادرات صنایع دستی است.

یکشنبه ۱۸ تیرماه ۱۳۹۶ شهر تاریخی یزد به عنوان یکی از نخستین شهر‌های خشتی دنیا در چهل و یکمین اجلاس کمیته میرات جهانی یونسکو به ثبت رسید.

یزد با عناوینی همچون شهر بادگیرها، شهر کار، کاریز و کاهگل، دارالعباده، دارالعلم و دارالعمل، حسینیه ایران، شهر دوچرخه ها، شیرینی، شهر قنات، قنوت و قناعت و شهر آتش و آفتاب شناخته می‌شود.

انتهای پیام/ی