دلایل غیر اقتصادی افزایش نرخ ارز و تاثیر آن بر اشتغال و اقتصاد کشور

به گزارش خبرنگار گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان؛  پویا جبل عاملی کارشناس مسائل اقتصادی در برنامه گفتگوی ویژه خبری امشب درباره‌ی تاثیر قیمت ارز بر اشتغال، اقتصاد و دلایل غیر اقتصادی افزایش نرخ ارز اظهار کرد: زمانی که می‌گویند افزایش نرخ ارز غیر اقتصادی است منظور تقاضای سفته بازی است که وارد بازار شده، این مسئله هر زمانی می‌توانست اتفاق بیفتد و در شرایط فعلی تحول خاصی در مقیاس‌های کلان پدید نیامده است.

وی افزود: در اقتصاد ما همواره هیزم لازم برای آن که وضعیت بازار‌های مالی تغییر پیدا کند وجود دارد به این معنا که به دلیل کسری بودجه و هزینه‌هایی که نهاد‌های مختلف دارند باعث می‌شود که میزان مصارف با منابع همخوانی نداشته باشد، در نهایت این امر به کل‌های پولی وارد می‌شود و متغیر‌های پولی رشد بالایی خواهند داشت.

این کارشناس اقتصادی بیان کرد: از طرفی دیگر ارزی که وارد کشور می‌شود با رشد کل‌های پولی همخوانی نخواهد داشت چرا که درآمد‌های ارزی ما آنقدر تغییر پیدا نمی‌کنند و ما هرچقدر ریال بیشتری منتشر کنیم و ارز ثابت بماند همواره این پتانسیل وجود دارد که در بازار ارز و رابطه‌ی برابری ریال با دلار تغییر به وجود بیاید.

عاملی بیان کرد: این وضعیت در زمان فعلی و چه در گذشته همواره وجود داشته است، آنچه که امروز باعث می‌شود که تقاضای سفته بازی کلان وارد بازار شود وابسته به مسائل فوق نیست.

محمد عزیزنژاد کارشناس مسائل اقتصادی در ادامه افزود: بررسی تاریخچه وقایع ارزی از سال‌های دور تا به امروز باید دستگاه‌های کل کشور را به سمتی ببرد که اصلاح نظام پولی را در اولویت کار خود قرار دهند چرا که اگر چنین نشود ما هر چند سال یکبار شوک‌های اقتصادی بزرگی خواهیم داشت و این مسئله هیچ ربطی به دولت‌های اصولگرا و اصلاح طلب ندارد.

وی گفت: وقتی بنیان‌های اقتصادی نادرست چیده شود بازار به سمت نوسان خواهد رفت و بنده امیدوارم که با پدید آمدن اراده‌ی ملی همه به بانک مرکزی و دولت کمک کنند تا اصلاحاتی در نظام پولی صورت بگیرد.

عاملی افزود: در مبحث متغیر‌های اقتصادی ۲ بخش را باید از یکدیگر تفکیک کرد، در ابتدا وقتی صحبت از ارز و اقتصاد پولی به میان می‌آید طبیعتاً متولی آن بانک مرکزی است و باید از خود بپرسیم درباره چه بانکی صحبت می‌کنیم و در پاسخ باید گفت بحث ما درباره‌ی یک بانک مرکزی نامقتدر است.

این کارشناس اقتصادی بیان کرد: این عدم اقتدار ربطی به رئیس کل و مدیران بانک مرکزی ندارد چرا که در ادوار گذشته اقتدار را از این نهاد سلب کرده ایم و درصد کمی از این پدیده مخرب از مدیران و رئیس کل این مجموعه نشئت می‌گیرد، وقتی ما از اوایل دهه ۸۰ به بانک مرکزی تکلیف می‌کنیم که باید ارز‌های بودجه را بخرد و در بودجه نیز قیمت ارز را مشخص می‌کنیم به معنای تسلط سیاست مالی به سیاست پولی است لذا در این شرایط فرقی ندارد که رئیس بانک مرکزی چه کسی باشد چرا که ما خط مشی بانک مرکزی را در غالب سند مالی تحت تاثیر قرار می‌دهیم.

وی تصریح کرد: دوره‌ای نیز بوده که ما با کثرت ارز مواجه بوده ایم و اکنون از طریق چاپ پول، عدم تعادل‌های بین بانک مرکزی و خزانه و از طریق کسری بودجه موجود باید پایه‌های پولی را تحت تاثیر قرار دهیم پس فروش تکلیفی ارز متغیر اقتصادی نیست چرا که این سیاستگذاری است که به بانک مرکزی تکلیف می‌شود.

عزیز نژاد تصریح کرد: پورتال سال ۹۰ و ۹۱ نشان داد که بانک مرکزی باید بر بازار ارز حاکمیت داشته باشد و این در حالی است که دستگاه‌هایی مانند گمرک، وزارت صنعت و معدن با بانک مرکزی همکاری نمی کنند و بدیهی است که این نهاد هیچ اختیاری در بازار ارز ندارد.

وی افزود: در سال ۹۴ از یک مرجع بالادستی به بانک مرکزی دستور داده شد که اختیار تام برای ساماندهی بازار غیرمتشکل دارد اما دو سال بعد بانک‌مرکزی ۱۱ هزار میلیارد تومان پول به کشور تزریق کرد البته مردم تقصیری ندارند و می خواهند که ارزش پول خود را حفظ کنند لذا بخش اعظمی از این سرمایه به سمت خرید سکه و دلار رفت و بدیهی است که در این شرایط بانک مرکزی نمی‌تواند نظارتی داشته باشد چرا که مردم مالک پول خود هستند و اصل ۵۱ قانون اساسی می‌گوید مالی که از راه مشروع به دست آمده حلال است و میشود هر معامله‌ای با آن انجام داد.

این کارشناس اقتصادی اذعان کرد: اکنون بخش خصوصی قدرت بیشتری از بانک مرکزی دارد و نهادهای غیر دولتی هستند که از طریق تخفیف و رانت صادرات انجام می دهند اما بانک مرکزی هیچ مدیریتی بر درآمدهای ارزی آنها ندارد.

جبل عاملی بیان کرد: اولین مسئله در اقتصاد این است که توازن بین مصارف و منابع وجود داشته باشد و اگر این چنین نباشد و نهادهای مختلفی فعالیت کنند که تولیدی آنها متقاضی ندارد به این معنی است که مصارفی به اقتصاد تحمیل شده که نیازی به آن نیست و اگر ریشه این نهاد را پیدا کنیم خواهیم دید که به بندی از بودجه متصل است.

وی تاکید کرد: اگر سیطره منابع و مصارف اقتصاد و بودجه را بتوانیم از کل های پولی جدا کنیم آن وقت بانک مرکزی راحت تر می‌تواند به سیاستگذاری بپردازد در غیر اینصورت با شرایط فعلی ما همواره دچار این سیکل مخرب خواهیم شد، وقتی هیجانی ایجاد می‌شود و تقاضای سفته بازی در جامعه به وجود می آید بانک مرکزی باید توانایی پاسخ دادن به آن را داشته باشد لذا اگر مردم ما این انگیزه حفظ دارایی را در بازار جستجو می کنند سیاستگذار باید ابزاری به آنها بدهد که این انگیزه تامین شود.

وی با اشاره به بسته پیشنهادی بانک‌مرکزی اظهار کرد: بسته بانک مرکزی با سه ابزار اوراق گواهی سپرده ریالی، ارزی و فروش سکه نشان می‌دهد که سیاستگذار تا حد امکان انگیزه حفظ دارایی را گرفته است.

این کارشناس اقتصادی یاد آور شد: این امر باعث می‌شود که تقاصای حفظ دارایی کنترل شود و به نظر می‌رسد که این اقدام بانک مرکزی بتواند موثر باشد.

عزیز نژاد در ادامه بیان کرد: دولت‌ها همواره به بانک مرکزی به عنوان منبع تامین درآمد نگاه کرده‌اند و وقتی که بخش خصوصی در بازار ارز حرف اول را می‌زند، در این شرایط متوجه نمی‌شویم ارزی که در خارج از کشور توسط بخش خصوصی تحویل گرفته می‌شود آیا به قاچاقچی، واردکننده رسمی و یا در خارج از کشور سرمایه گذاری می‌شود و بدیهی است که بانک مرکزی هیچ اختیاری در زمینه نظارتی ندارد.

وی افزود: در پایان سال 95، 18 میلیارد دلار فرار سرمایه داشته ایم و اگر به بانک مرکزی اجازه قانونی برای نظارت بدهیم بسیاری از مسائل کنترل خواهد شد.

جبل عامری ادامه داد: رقم ذکر شده ممکن است میزان هلدینگی که مردم به عنوان ارز در خانه نگهداری می کنند باشد و می‌تواند بیانگر تغییر در ذخایر ارزی بانک مرکزی نیز باشد اما به مفهوم اینکه ارز از کشور خارج شده باشد، نیست.

وی تصریح کرد: برای اولین بار و از سال ۹۰ به بعد موازنه پرداخت‌های کشور منفی بوده 7.7 دهم میلیارد دلار موازنه منفی وجود داشته به این معنا که میزان اقلام ، اشتباهات و از قلم افتادگی ها بر حساب کالاها غلبه کرده است و در میان همین از قلم افتادگی ها به میزان ۶ میلیون دلار خروج و جود داشته است.

عزيزنژاد کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه بازار عرضه ارز انحصاری است اما بازار تقاضا انحصاری نیست اظهار داشت: برای رسيدن به ثبات بايد نظام پولی کشور اصلاح شود.

وی با بیان اینکه بانک مرکزی از سال گذشته نرخ مبادله ای ارز را افزایش داده است ادامه داد: بانک مرکزی هيچ اقتداری در مديريت بازار ارز ندارد، لذا بانک مرکزی نتوانست نرخ ارز را در بازار کنترل کند.

این کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به اینکه دولت‌ها به بانک مرکزی به عنوان يک منبع مالی اشتباه فکر می کنند خاطرنشان کرد: بانک مرکزی نظارتی بر ارز صادرکنندگان ندارد.

عزیز نژاد با اشاره به اینکه در بازار ارز برای بردن سود دستکاری می‌شود افزود: در حدود 5 ماه، دو سیاست متناقض در این حوزه اعمال شده است.

وی با اشاره به مدیریت بانک مرکزی بر تقاضای ارز تصریح کرد: ای کاش بانک مرکزی عنوان نمی کرد که نرخ ارز را می خواهد یکسان سازی کند زیرا با اعلام این موضوع عدم اعتماد بازار نسبت به بانک مرکزی ایجاد شده است، بورس ارز و حاکمیت بازار ارز باید در دست بانک مرکزی باشد.

عزیز نژاد با اشاره به اینکه از 25 بهمن سال گذشته تا 25 بهمن امسال نرخ دلار 13.5 درصد افزایش یافته است عنوان کرد: نرخ سود بالا برای اقتصاد ما سم کشنده است ، ای کاش به سمت اصلاح ساختار تولید برویم تا از این طریق از تولید کنندگان داخلی حمایت کنیم ، 85 درصد تامین مالی اقتصاد را بانک ها برعهده دارند.

جبل عاملی در ادامه برنامه با اشاره به اینکه سفته بازی قيمت واقعی ارز را از روند معمولی خارج کرده است افزود: بانک مرکزی برای اینکه جلوی ایجاد رانت را بگیرد باید نرخ مبادله ای را بالا ببرد.

وی با اشاره به اینکه باید جلوی تقاضای سفته بازی را بگیریم خاطرنشان کرد: ساختار نرخ‌های سود در سیستم بانکی تغییر نکرده است.

این کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به اینکه تقاضا، قیمت را تعیین می‌کند گفت: ارزش ارز در یک مدت زمان کوتاه نمی تواند تغییر پیدا کند لذا، وقتی مردم هیجان‌زده وارد بازار ارز می‌شوند تقاضا در این صورت قیمت را تعیین می‌کند.

وی با اشاره به اینکه برای کنترل بازار و ایجاد ثبات در بازار مالی باید سیاستی را اتخاذ کرد که بخش تقاضا را هدفگذاری کند اظهار داشت: عدم توجه به شکاف باعث ایجاد رانت عظیم شده است، باید بتوانیم جلوی ایجاد رانت را بگیریم .

جبل عاملی با اشاره به اینکه افزایش قیمتی که همراه با التهاب باشد و نوسان ایجاد کند و هر روز قیمت را بالا و پایین ببرد برای اقتصاد مطلوب نیست ادامه داد: بانک مرکزی به دنبال کنترل تورم، رشد اقتصادی و ایجاد ثبات مالی است.

وي گفت : در چند ماه اخیر بازار دارایی ثبات ماه های قبل تر را نداشته است، بازار ارز به صورت نقدی و سنتی بوده است اما امروزه گواهی سپرده را در بازار ارز داریم، وارد شدن هیجانی به چنین بازاری نامشخص است و معلوم نیست که این موضوع تا کجا می‌خواهد ادامه پیدا کند.

انتهای پیام/