علائمی که از ابتلای کودکان به اوتیسم خبر می‌دهند

سينا توكلی مدير آموزش، پژوهش و توانبخشی انجمن اوتیسم ايران در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان؛ در خصوص دلایل ابتلای کودکان به اوتیسم، اظهار کرد: اوتیسم یک اختلال نافذ رشدی است که در سه سال اول زندگی کودک اتفاق می‌افتاد و در واقع یک اختلال کودکی محسوب می‌شود.

مدیر آموزش انجمن اوتیسم با اشاره به اینکه علائم اوتیسم معمولا در کودکان کمتر از سه  سال خود را نشان می‌دهد، گفت: تقریبا از چهار ماهگی می‌توان علائم اوتیسم را دید و از 18 ماهگی می‌توان به طور قطعی تشخیص داد که کودک اختلال اوتیسم دارد یا خیر؟.

توکلی با بیان اینکه علائم اوتیسم 2 شاخصه اصلی دارد، افزود: از شاخصه‌های اصلی اوتیسم یکی ارتباط و تعاملات اجتماعی و دیگری حرکات کلیشه‌ای، رفتاری، حرکتی و حتی کلامی محدود در کودکان است؛ ارتباط تعاملی یعنی از روزهای آغازین تولد، نوزاد نمی تواند ارتباط چشمی با دیگران برقرار کند و کماکان با رشد نوزاد لبخند اجتماعی در او دیده نمی شود.

وی خاطر نشان کرد: صداهایی که اصولا نوزاد تولید می‌کند و حتی صدای گریه، قبل از اینکه شروع به صحبت کند در این کودکان دیرتر مشاهده می‌شود و می‌توان از روی این علائم تشخیص داد که کودک به اوتیسم مبتلاست یا خیر،  با رشد کودک این تعاملات بیشتر خود را نشان می‌دهند.

مدیر آموزش انجمن اوتیسم با اشاره به اینکه کودکان مبتلا به این بیماری دیرتر از دیگر کودکان شروع به صبحت می‌کنند، گفت: این کودکان نیاز به گفتار درمانی دارند و در حوزه ارتباط، چه ارتباط کلامی و چه ارتباط غیر کلامی با مشکل مواجه می شوند.

توکلی افزود: این کودکان برای بیان نیازها و ارتباط گرفتن با محیط اطراف دچار مشکل می‌شوند و حتی بازی کردن را درک نمی‌کنند؛ اگر یک اسباب بازی به کودک بدهیم این کودک درک آن را ندارد با این اسباب‌بازی چگونه بازی کند و صرفا شاید فقط با چرخ ماشین، بازی کند و یک کار تکراری انجام دهد که با آن وسیله نمی‌تواند بازی کند و ارتباط بگیرد.

وی با بیان اینکه کودکان اوتیسم علاقه مند به کارهای تکراری هستند، خاطر نشان کرد: این کودکان بیشتر زمان خود را در خانه دور خود می‌چرخند و مدام راه می‌روند، دستانشان را تکان می‌دهند و جلو چشمانش می‌آورند و کارهای تکراری انجام می‌دهند که افراد سالم خیلی درکی از آن ندارند.

مدیر آموزش انجمن اوتیسم با تاکید بر اینکه برخی کودکان اوتیسم زندگی مبتنی بر شیء (live object ) دارند، مطرح کرد: این کودکان علاقه به اشیا دارند و فقط به یک شیء خاص علاقمند هستند و با همان بازی می‌کنند؛ مثلا کل روز خود را فقط با یک عروسک و یا یک قاشق سرگرم هستند و با اشیا دیگری ارتباط نمی‌گیرند.

کودکان اوتیسم در تعاملات اجتماعی  درک بازی کردن ندارند

توکلی با اشاره به اینکه کودکان اوتیسم در تعاملات اجتماعی خود درک بازی کردن ندارند، گفت: این کودک درک آن را ندارد تا با هم سن و سال‌های خود ارتباط بگیرد و بازی کند؛ تنها برای رفع نیازهای خاص خود می‌تواند در جمع آن‌ها باشد و نمی‌توانند نیازهایشان را درست بیان و برطرف کند.

وی با تاکید بر اینکه خنده و گریه بی‌مورد از نشانه های این بیماری است، عنوان کرد: کودک ممکن است با ایجاد آواها و کلمات تکراری، برخی نیازهای خود را رفع کند و به طور غیر قابل پیش بینی شروع به خندیدن یا گریه کردن کند.

مدیر آموزش انجمن اوتیسم افزود: کودکان سالم در سه سالگی آرام آرام تفکر انتزاعی یا خیالی دارند که مبتلایان به اوتیسم تفکر انتزاعی ندارند؛ اگر این کودکان در آینده شروع به صحبت کنند؛ دروغ گفتن، درک ضرب المثل و یا حرف غیر مستقیم را ندارند و باید با آن‌ها کامل، واضح ، مستقیم و کوتاه صحبت کرد.

توکلی با اشاره به اینکه کودکان اوتیسم مشکل حرکتی ندارند و روند حرکتی آن‌ها طبیعی است، افزود: این کودکان اغلب مشکل هماهنگی در اندام‌ها (Coordination)  را دارند؛ این کودکان کارهایی که نیاز به هماهنگی چشم‌، دست و پا دارد مثل توپ بازی، فوتبال، قیچی کردن و غیره را با مشکل انجام می‌دهند.

تاثیر ژنتیک در ابتلای کودکان به اوتیسم

وی با بیان اینکه یکی از مشکلات کودکان اوتیسم، حسی است، گفت: برخی کودکان اوتیسم مشکلات حسی دارند یعنی در حس لامسه، شنیداری، بویایی، تعاملی، عمقی و بینایی دچار مشکل هستند؛ ممکن است صداهای محیط را بیشتر از حد مجاز و یا کمتر از آن بشنوند مثلا صدای جاروبرقی و یا ماشین لباسشویی باعث آزار و یا برعکس برای آن‌ها لذت بخش باشد.

مدیر آموزش انجمن اوتیسم افزود: علاوه بر مشکلات حسی ممکن است در حس لامسه هم مشکل داشته باشند؛ ممکن است از بغل کردن، حمام کردن، لمس کردن، بوسیدن و ماساژ دادن لذت ببرند و یا برعکس آن‌ها را آزار دهد و همچنین در حوزه چشایی غذاهای تکراری بخورند و همه نوع غذایی را نخورند و فقط یک غذا با یک طعم خاص بخورند.

توکلی با اشاره به اینکه ژنتیک در کودکان اوتیسم موثر است عنوان کرد: تغییر ژن‌ها در اوتیسم اثر گذار است و اینکه دقیقا کدام ژن موثر است هنوز کشف نشده است؛ خانواده‌هایی را داریم که ممکن است 2 تا 3 فرزند اوتیسمی داشته باشند و این  نشان دهنده آن است که ژنتیک در اوتیسم موثر است.

وی با تاکید بر اینکه اوتیسم از بدو تولد قابل پیشگیری نیست، گفت: این بیماری از ابتدای تولد قابل شناسایی نیست و فقط از حرکات کودک قابل تشخیص است که کودک مبتلا به اوتیسم است یا خیر؟.

کودکان اوتیسم عقب مانده ذهنی نیستند

مدیر آموزش انجمن اوتیسم با بیان اینکه این بیماری درمان دارویی ندارد و فقط با توانبخشی بهبود می‌یابد، عنوان کرد: توانبخشی شامل کاردرمانی، گفتار درمانی، رفتار درمانی و هنر درمانی است که باید درمان، ادامه دار باشد؛ باید این درمان‌ها در کنار هم در قالب یک تیم انجام شود، کودکان اوتیسم به 60 الی 100 ساعت آموزش نیاز دارند که بخشی از این کار در کلینیک‌ها و بخشی در منزل (توانبخشی مبتنی بر خانواده) انجام می‌شود.

توکلی با تاکید به اینکه کودکان اوتیسم عقب مانده ذهنی نیستند، افزود: فقط 30 درصد از کودکان اوتیسم همراه با عقب ماندگی ذهنی و یا پیش فعالی هستند؛ تشخیص اوتیسم با روانپزشک کودک و با کمک درمانگر قابل تشخیص است و قابل ذکر است، بیش از 20 درصد کودکان اوتیسم تشنج‌های خفیف دارند.

وی با اشاره به اینکه باید توانبخشی داشته باشیم که جامعه آن را قبول کند، گفت: باید یک جامعه آگاه، عالم و دانشی داشته باشیم که بتواند کودکان اوتیسم را بپذیرد و آن‌ها را حمایت کند؛ این کودکان به آموزش، حمایت و عشق نیاز دارند که ترکیبی از آن‌ها کنار هم می‌تواند به  این کودکان کمک کند.

توکلی با تاکید بر اینکه کودکان اوتیسم می‌توانند ازدواج کنند، گفت: این کودکان از نظر فیزیکی می‌توانند ازدواج کنند؛ اما همیشه نیاز به حمایت و پشتیبانی دارند و تعاملات اجتماعی آن‌ها همیشه با مشکل مواجه خواهد شد، اما این افراد می‌توانند زندگی مستقلی داشته باشند.

مدیر آموزش انجمن اوتیسم یادآور شد: کودکان اوتیسم از نظر ظاهر هیچ گونه تفاوتی با کودکان سالم ندارند و بسیار زیبا هستند؛ این کودکان فقط در کلام و رفتار  مشکل دارند و باید مرتب توانبخشی شوند.

انتهای پیام/