سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی، ثروتهایی که نقشی در اقتصاد استان اردبیل ندارند

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اردبیل؛ سالانه هزاران تن سنگ معدنی از معادن استان استحصال شده یا در کارخانه های داخل کشور استفاده می شود و یا به صورت خام صادر می گردد.

معادن سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی استان که سابقه ای به تعداد انگشتان دست دارند در چند سال اخیر مورد کم لطفی و یا بی توجهی متولیان امر قرار گرفته و ذخایر ارزشمند این معادن در سکوت و بی خبری مسئولان توسط افراد بومی به شیوه های نادرستی استخراج شده و با نرخ پائینی به دلالان و یا صاحبان کارگاههای تراش سنگ فروخته می شود.

این در حالی است که بسیاری از کشورهای جهان با خرید خام این سنگ ها و فرآوری و تبدیل به چندین محصول دوباره به قیمت های گزافی به ما یا دیگر کشورها صادر می کنند.

ثروت هایی که متعلق به تک تک افراد جامعه بوده و سود آن باید در جهت توسعه  و آبادانی مناطقی که این معادن در آنجا متمرکز شده اند و اغلب جز مناطق محروم کشور هستند؛ هزینه شود اگرچه در سالیان اخیر شعارهای بسیاری در مورد هزینه پایین اشتغالزایی این بخش داده شده اما در عمل آنگونه که باید نتیجه ای مشاهده نشده و در حد حرف و شعار باقی مانده است.

ظرفیت هایی که با کمی همت و توجه مسئولان می تواند به سرعت شکوفا گردد و با پیمودن مسیر بازارهای جهانی به رشد و بالندگی اقتصاد استان و منطقه کمک نماید.

بخش معدن استان نوپا اما آینده‌دار

سالانه مقادیر قابل توجهی ارز برای خرید سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی و تزئینی از کشور خارج می گردد این در حالی است که در ایران و استان اردبیل معادن متعددی از سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی وجود دارد که در صورت استخراج اصولی و برنامه ریزی در جهت فرآوری و صادرات می تواند ارزآوری بالایی برای کشور و استان داشته باشد.

رئیس سازمان صنعت معدن و تجارت استان اردبیل حوزه معدن و سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی را بستری مهم برای اشتغال جوانان و توسعه اقتصاد و صادرات و ارزآوری دانست و گفت: در منطقه اردبیل معادن عقیق و درخت های سیلیسی یکی از پرکاربردترین معادن فعال منطقه هستند که با استخراج کانی های با ارزش آن ها در حوزه صنعت و معدن و ایجاد اشتغال پایدار فرصت های شغلی مناسبی را سبب شده اند.

سید حامد عاملی با اشاره به این که بخش معدن استان آنچنان که باید هنوز نتوانسته است جایگاهی در پیشبرد اقتصاد استان داشته باشد اظهار داشت: سهم معدن در اقتصاد استان در حدود 2 دهم درصد است که از میانگین کشوری نیز بسیار پائین تر است که باید در افزایش این سهم تلاش های مضاعفی صورت گیرد.

وی جوان بودن بخش معدن استان به طور عام و حوزه سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی به طور خاص را خاطرنشان کرده و بیان داشت: انواع کانی ها و سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی استخراج شده از معادن استان علاوه بر کارکرد در ساخت زیورآلات، سنگ ها و اشیای دکوری و تزئینی در حوزه صنعت نیز پویایی خاصی را رقم زده است.

رییس سازمان صنعت معدن و تجارت استان اهتمام جدی در زمینه مطرح شدن سنگ های قیمتی معادن استان در بازارهای جهانی را امری مهم برشمرد و تصریح کرد: امید می رود با اهتمام فعالان و تولیدکنندگان سطح استان در مدت زمان کوتاه سطح بهره وری این فعالان در منطقه ارتقا یابد.

استخراج سنتی، بلای جان معادن سنگ های نیمه قیمتی اردبیل

معاون معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت معدن و تجارت استان در گفت و گو با خبرنگار گروه استانهای باشگاه خبرنگاران جوان از اردبیل گفت: بر اساس مطالعات اکتشافی انجام شده حدود ۳۰ اندیس یا نشانه معدنی از سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی در استان اردبیل شناسایی شده است که در مرحله اکتشاف و تیزی است.

 ابراهیم آقازاده با اشاره به اینکه استان اردبیل جزو استان‌های شاخص و بهره مند از معادن سنگهای نیمه قیمتی و با ارزش کشور است، اظهار داشت: این استان به دلیل موقعیت جغرافیایی معادن پر تعدادی از سنگهای نیمه قیمتی و تزئینی دارد که در صورت تقاضا و برنامه ریزی نسبت به اکتشاف استخراج و استحصال این کانی ها و توجه و اهتمام ویژه به امر صادرات به صورت فرآوری شده این بخش می‌تواند نقش ویژه ای در اقتصاد استان ایفا نماید.

وی تصریح کرد: در استان اردبیل ۱۰ معدن سنگ های قیمتی نیمه قیمتی وجود دارد که حدود ۸۰ درصد از این ماده مربوط به سنگ عقیق بوده و آبسیدین، جاسپر، اوپال، شبق، فسیل های گیاهی سیلیسی شده از دیگر سنگ های نیمه قیمتی موجود در این معادن هستند.

معاون معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت معدن و تجارت اردبیل افزود: شهرستان های خلخال مشکین شهر و نقل از لحاظ گستردگی پیدایش وجود مواد معدنی به عنوان سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی مهمترین مناطق تمرکز معادن سنگ ها و کانی های قیمتی و تزئینی استان به ویژه سنگ سبلان محسوب می شوند.

آقازاده با تاکید بر اینکه هیچ مورد خام فروشی یا صادرات سنگهای نیمه قیمتی و تزئینی به صورت رسمی وجود ندارد اظهار داشت: از آنجایی که تمام مراحل استخراج و جمع آوری این سنگها از معادن به شیوه سنتی و توسط افراد بومی و محلی انجام گرفته و در کارگاه های کوچک خانگی تراش داده می شوند که علاوه بر آسیب و تخریب این معادن سبب شده تا آمار رسمی و دقیقی از میزان استخراج و یا صادرات در صورت وجود در دست نباشد.

عقیق نمین در راه بازارهای جهانی

مقام مسئول سازمان صنعت معدن و تجارت استان اردبیل گفت: معدن عقیق نمین به عنوان یکی از بزرگترین معادن عقیق جهان در شهرستان نمین است که میزان ذخیره کانی عقیق آن براساس مطالعاتی که حدود ده سال قبل برآورد شده یک هزار و 100تن عقیق دارد و حدود 1000 کیلوگرم در سال عقیق از این معدن استخراج می شود.

آقازاده کیفیت و درجه خلوص بالا را از ویژگی های عقیق نمین برشمرد و بیان داشت: به گفته کارشناسان و صاحب نظران این حوزه عقیق نمین از لحاظ رنگ و نام با عقیق یمن تشابه داشته و قابلیت رقابت با این سنگ را داراست.

وی افزود: برای شناساندن و مطرح کردن عقیق نمین در بازارهای جهانی، ثبت ملی این سنگ با ارزش صورت گرفته و مراحل ثبت جهانی این سنگ در حال پیگیری و انجام است که در صورت تحقق این امر شاهد حضور عقیق نمین در کنار نام سنگهای گرانقیمت جهانی در بازارهای فراملی خواهیم بود که قطعا نتایج مثبت و ارزش افزوده بالایی از این سنگ نصیب اقتصاد استان خواهد شد.

صدور اولین پروانه بهره برداری از معدن سنگ نیمه قیمتی بعد از انقلاب به استان اردبیل

معاون معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت معدن و تجارت اردبیل با اشاره به ظرفیت و پتانسیل بالقوه استان در زمینه سنگهای معدنی اظهار داشت: اردبیل یکی از استان های سرآمد و پیشرو در حوزه سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی در کشور است و همین امر سبب شد تا اولین پروانه بهره برداری از معادن سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی به استان اردبیل و برای معدن عقیق نمین صادر گردد که تاکنون برای استان های دیگر این امر صورت نپذیرفته است.

آقازاده نبود سرمایه گذار قدر ملی و فراملی در زمینه استخراج و استحصال اصولی از این معادن را یکی از معضلات حوزه معادن سنگ های نیمه قیمتی استان برشمرد و تصریح کرد: ناکارآمدی سرمایه گذاران داخلی در بحث سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی، نبود نگرش فراملی در این بخش، نبود فرهنگ معدنی، ناشناخته ماندن خواص این سنگ ها در بین مردم و نیز تمایل کم مصرف کنندگان به استفاده از سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی به جای فلزات گرانبهایی مانند طلا سبب مغفول ماندن این ثروت عظیم شده است.

وی افزود: در صورت وجود برنامه ریزی همای مدون برای شناسایی در معرفی این ظرفیت بالقوه به سرمایه گذاران داخلی و خارجی این بخش از رکود خارج شده و سرمایه گذاری های هدفمندی در این بخش صورت خواهد گرفت که همت و اهتمام ویژه مسئولان و متولیان این امر را می طلبد.

لزوم ساماندهی آشفته بازار سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی

کشور ایران از دیرباز مهد سنگ و گوهر های ناب و گرانقیمت بوده و به تبع آن هنرمندان و استادان چیره دستی با مهارت و ظرافت خاصی این نگین های ارزشمند را از دل سنگ های زمخت و سخت خارج می کردند.

در استان اردبیل نیز هستند هنرمندانی که علی رغم مشکلات فراوان موجود با علاقه و ذوق هنری خود سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی را جمع آوری کرده و با تراش این سنگ ها محصولاتی گرانقیمت تولید میکنند تا آنان نیز نقشی در چرخه اقتصادی استان داشته باشند.

اما آنچه در این میان حائز اهمیت است تک محصولی بودن و استفاده صرف از سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی در زیورآلات است که خود عاملی برای ورود دلالان به این حوزه و خرید خام ثروت ملی و صادرات غیرقانونی به دیگر کشور ها شود.

یکی از فعالان این حوزه در گفتگو با خبرنگار گروه استانهای باشگاه خبرنگاران جوان از اردبیل از نبود حمایت های کافی نسبت به فعالان این حوزه انتقاد کرد و گفت: حرفه گوهر تراشی یکی از مشاغلی است که با سرمایه اندک می توان در کوتاه مدت سود بالایی را به دست آورد به شرط آنکه حمایت های لازم در این زمینه از هنرمندان صورت گیرد.

صفر ندائی که حدود پنج سالی است در این زمینه فعالیت میکند داشتن مطالعات کافی و آگاهی درباره سنگ و تشخیص سنگهای قیمتی از سایر سنگها و دانش لازم در زمینه نحوه تراش سنگها را از الزامات موفقیت در این بخش عنوان کرد و افزود: شرکت در دوره های مختلف در زمینه تراش سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی برای رسیدن به این هدف می تواند کمک کننده باشد.

وی نبود متولی خاص در زمینه سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی را یکی از معضلات این حوزه عنوان کرد و بیان داشت: به دلیل کوتاهی ها و کم لطفی مسئولان به این بخش شاهد واردات بی رویه سنگ از کشورهای دیگر به خصوص از کشور چین هستیم.

هنرمند سنگ تراش اردبیلی که کارگاه کوچکی را در گوشه ای از حیاط منزل خود دایر کرده است میگوید: در صورت حمایت مسئولان می توان نسبت به گسترش این قبیل کارگاهها اقدام و زمینه اشتغال چند نفر را نیز فراهم کرد که متاسفانه تسهیلاتی که برای راه اندازی کارگاه سنگ تراشی پرداخت می شود بسیار ناچیز است و باعث شده تا بسیاری از فعالان این بخش به صورت انفرادی فعالیت داشته باشند.

ندائی اعمال سیاستهای خاص و نظارت بر تولید و فروش و صادرات و میزان واردات سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی از طرف مسئولان و متولیان این امر در بهبود وضعیت این بخش مهم دانست و تصریح کرد: در صورت اتخاذ سیاست های کارآمد در این زمینه می توان بستر توسعه صادرات غیر نفتی و کاهش وابستگی کشور به اقتصاد برپایه نفت فراهم کرده و علاوه بر تامین نیاز داخل و اشتغال زایی و به کارآفرینی و تولید انبوه منجر به صادرات را ممکن ساخت.

احداث نمایشگاه و فروشگاه دائمی صنایع دستی در اردبیل

سرپرست معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری اردبیل در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اردبیل گفت: استان اردبیل به لحاظ داشتن مواد اولیه در دسترس، تعداد بالای افراد مشتاق به فعالیت در این حرفه و بهره مندی از اساتید ماهر و مجرب و چیره دست از استان های پیشرو در امر تراش سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی در کشور است.

ملکه گلمغانی زاده به برگزاری دوره های مختلف سنگ تراشی و گوهر تراشی برای علاقمندان به این هنر صنعت اشاره کرد و اظهار داشت: در راستای آموزش و تسهیل ورود افراد علاقمند به این هنر صنعت در استان 480 نفر دوره های تخصصی این حرفه را گذرانده اند.

وی تصریح کرد: در صدد هستیم با برگزاری دوره های پیشرفته گوهر شناسی برای متقاضیان و علاقمندان زمینه فعالیت گسترده و پیشرفته این افراد را فراهم سازیم.

سرپرست معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری اردبیل با بیان اینکه به دلیل وفور مواد اولیه در استان تعداد کثیری از افراد خواستار راه اندازی کارگاه های تراش سنگ هستند گفت: از 1387 تاکنون برای 100 و ده نفر پروانه تولید صادر گردیده است و از آنجا که تعداد کارگاههای تولید و تراش سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی و تعداد افراد شاغل به این حرفه در استان در حال احصا و جمع آوری است به طور دقیق نمی توان میزان اشتغالزایی این هنر را برآورد کرد اما نرخ سرمایه گذاری و اشتغال در این هنر صنعت کمتر از بخش های دیگر بوده و برای شروع فضای کمی نیاز دارد.

گلمغانی زاده افزود: از سال 1385 که مرکز آموزش صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی استان دایر گردیده است تاکنون 50 دوره آموزشی سنگ تراشی و گوهر تراشی برگزار شده و 480 نفر آموزش دیده اند.

وی وضعیت فعالان این حرفه نسبت به سایر استان ها را مطلوب عنوان کرد و گفت: در بین تمامی رشته های صنایع دستی موجود در استان سنگ تراشی و گوهر تراشی تنها رشته ای است که دارای انجمن مخصوص به خود است که تلاش می شود با تعامل و همفکری با اعضای این انجمن نسبت به تجمیع هنرمندان خرد در کنار هم نسبت به فعالیت بهتر و حضور گسترده تر آنها در نمایشگاه های ملی و بین المللی آن ها را فراهم سازیم.

وی بازاریابی و فروش تولیدات این هنرمندان و هنرمندان سایر رشته های صنایع دستی را از دغدغه های اصلی مسئولان میراث فرهنگی و صنایع دستی استان ذکر کرد و بیان داشت: به منظور معرفی تولیدات هنرمندان صنایع دستی و بازاریابی این محصولات نمایشگاه دائمی صنایع دستی استان احداث خواهد شد و هنرمندان می توانند محصولات خود را به معرض بازدید و فروش بگذارند.

مسئول صنایع دستی استان افزود: مراحل خرید و تملک فضای این نمایشگاه به اتمام رسیده و در آینده نزدیک با حضور مسئولان کشوری و استانی عملیات کلنگ زنی و شروع احداث آن آغاز و در طی دو سال به اتمام خواهد رسید که امید می رود با این کار گامی مهم در جهت معرفی و فروش و بهبود معیشت هنرمندان اردبیلی برداشته شود.

گلمغانی زاده از برگزاری دوره های گوهر شناسی در مرکز آموزش صنایع دستی این اداره کل نیز خبر داده و اظهار داشت: تلاش می شود در آینده ای نزدیک با گسترش فضای آموزشی مرکز آموزش صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی و صنایع دستی استان دوره های پیشرفته گوهر شناسی را برگزار و از آموزشهای اساتید مجرب و ماهر استانی و کشوری در این دوره ها بهره خواهیم برد.

سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی آنچنان که باید جایگاه و سهمی در اقتصاد و اشتغالزایی استان نداشته است و در برنامه ریزی های توسعه ای و بودجه ای استان جایگاه مشخصی برای آن تعریف نشده است.

به گفته کارشناسان سهم بخش معدن در اقتصاد استان دو دهم درصد است که رقمی بسیار ناچیز بوده و این در حالی است که این استان دارای معادن مختلف فلزی و غیرفلزی با ذخایر بسیار بالا می باشد که توجه و برنامه ریزی و شناساندن ظرفیت ها و قابلیت های این بخش توسط مسئولان لازم است تا پای سرمایه گذاران قدرتمند خارجی را به بخش معدن باز کرده و زمینه پیشرفت روزافزون این بخش فراهم شود.

انتهای پیام/س