تاملی بر شاخص دسترسی عموم جامعه به امکانات و خدمات رفاهی/ سن امید به زندگی در ایران چقدر است؟

به گزارش خبرنگار اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، در چهار دهه گذشته، نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران به موفقیت‌های متعددی در عرصه‌های گوناگون نائل شده که با مقایسه ضریب توفیقات حاصل شده با دوران پیش از پیروزی انقلاب به روشنی، میزان پیشرفت‌های حاصل شده محرز می‌شود.

بدون تردید، احصاء میزان پیشرفت در هر عرصه‌ای مستلزم لحاظ  شاخص‌های مربوط خواهد بود، در غیر اینصورت با کلی گویی و پرداختن به مسائلی شعار گونه، امکان  برآوردی دقیق از توفیق های حاصل شده بصورتی علمی، دقیق و کارشناسانه میسر نخواهد شد.

در ادامه سلسله گزارش های تنظیم شده در خصوص دستاورد‌های نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران در عرصه اقتصادی در ذیل این گزارش، به موفقیت‌های انقلاب اسلامی در حوزه رفاه عمومی در بخش اقتصادی و اجتماعی پرداخته می‌شود.

 شاخص رفاه و سطح برخورداری جامعه از آن، از مولفه‌هایی است که با بررسی  آن ضریب پیشرفت کشور احصاء خواهد شد.

ارزیابی ضریب رفاه جامعه، مستلزم در نظر گرفتن مولفه‌ها و معیار‌های متعددی در بخش‌های گوناگون اعم از برخورداری از آب، برق، گاز، سیستم‌های ارتباطی، حمل و نقل مناسب، تغذیه و بهداشت مطلوب و میزان توان و قدرت خرید مردم برای تامین مایحتاج عمومی زندگی است که پیش از این در قالب گزارش هایی به برخی از موارد مذکور پرداخته شده است.

 در این مجال، فرصت را مغتنم شمرده و بنا داریم با ارائه آمار و اعداد احصاء شده و تحلیلی منطقی، ضریب رفاه جامعه و میزان پیشرفت حاصل شده در این حوزه در چهل سال اخیر و در مقایسه با دوران پیش از انقلاب را مورد بررسی قرار دهیم.

به تعبیری، ارتقای سطح رفاه عمومی جامعه در کاهش فقر عمومی نیز مثمر ثمر خواهد بود و تحلیل این موضوع می‌تواند از منظر موفقیت‌های حاصل شده در میزان فقرزدایی و محرومیت زدایی از کشور نیز، تصویری  شفاف ترسیم کند.

تاملی بر شاخص دسترسی عموم جامعه به امکانات و خدمات رفاهی

 در دوران پیش از انقلاب تنها ۳ میلیون و یکصد هزار مشترک برق اعم از خانگی، عمومی، صنعتی و کشاورزی وجود داشت و این در شرایطی است که در سال ۱۳۹۲، این میزان، به ۳۰ میلیون و ۴۱۴ هزار مشترک رشد پیدا کرده است (که قطع به یقین در ۵ سال اخیر این عدد و رقم با افزایش هر چه بیشتری همراه شده است).

در ارتباط با حوزه گاز رسانی در دوران پیش از انقلاب، تنها ۵ شهر، آن هم در حدود ۵۰ هزار انشعاب گازی، از این امکانات برخوردار بودند اما در حال حاضر اکثر  مناطق شهری و روستایی کشور از این نعمت برخوردار شده اند و تعداد انشعابات به بیش از ۱۳ میلیون و ۵۰۰ هزار افزایش پیدا کرده  است.همچنین  برای نخستین بار، بیش از ۱۰ هزار روستا از نعمت گاز برخوردار شده اند.

در این میان، برخی این چنین مطرح می‌کنند که جمعیت کشور در دوران پیش از انقلاب ۳۵ تا ۳۶ میلیون نفر بوده و حال که جمعیت این مرز و بوم به حدود ۸۰ میلیون نفر افزایش پیدا کرده، رشد ضریب برق رسانی یا گازرسانی و ...، امری طبیعی  به نظر می‌رسد، اما نباید این واقعیت را از نظر دور داشت که ضریب افزایش جمعیت کشور به نسبت دوران پیش از انقلاب حداکثر، دو و نیم برابر برآورد می‌شود و این در شرایطی است که ضریب رشد خدماتی همچون برق رسانی به بیش از ۱۰ برابر و در حوزه گاز رسانی به بیش از ۲۷۰ برابر رشد داشته است.

به واقع سیر صعودی پیشرفت در دو حوزه اشاره شده به مراتب مضاعف‌تر از میزان افزایش جمعیت است. این وضعیت در عرصه‌های دیگری همچون آبرسانی نیز مصداق دارد.

آنچنان که گزارش های موجود نشان می‌دهد، وضعیت و کیفیت آبرسانی در سال ۱۳۵۷ و میزان تولید آب ۱ میلیون و ۵۰۰ هزار متر مکعب و تعداد انشعابات حداکثر ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار کنتور بوده، در صورتی که در سال ۱۳۹۴ در کل کشور ۴۵۰ هزار کیلومتر شبکه آبرسانی شهری و روستایی احصاء شده است.

از دیگر سو، کیفیت آب سالم نیز به نسبت دوران پیش از انقلاب با ارتقای هر چه بیشتری همراه شده و با در نظر گرفتن میزان پراکندگی جمعیت در کشوری با مساحتی بالغ بر ۱ میلیون و ۶۴۸ هزار کیلومتر مربع، به عمق دستاورد حاصل شده پی خواهیم برد، البته طرح میزان وسعت کشور به این معنا نیست که در جای جای این مرز و بوم مردم سکونت دارند و بدون تردید در بخشی از عرصه‌های جغرافیایی کشور، امکان زیست و سکونت وجود ندارد، اما این نافی، دشواری امر آبرسانی در کشوری با این وسعت  و پیچیدگی‌های جغرافیایی نیست.

در ارتباط با توسعه راه‌ها و محور‌های مواصلاتی، ارتقای ضریب امکانات مرتبط با حوزه حمل و نقل هوایی، زمینی، دریایی و ریلی نیز، پیشرفت‌های شگرفی حاصل شده که در نوع خود قابل اعتناست که با توجه به پرداختن به آن در گزارش های پیشین از تکرار مجدد این دستاورد‌ها اجتناب می‌ کنیم.

موفقیت های حاصل شده در عرصه بهداشت و درمان/از افزایش سن امید به زندگی تا کاهش معنادار میزان مرگ و میر

یکی دیگر از حوزه‌های پیشرفت و توسعه انقلاب اسلامی ایران به عرصه بهداشت و درمان عمومی معطوف می‌شود.

البته تبیین این موضوع بصورت دقیق در دایره کاری و فعالیتی سرویس اقتصادی نمی‌گنجد، فلذا به دلیل اهمیت این موضوع در برآورد ضریب رفاه اجتماعی کشور، بصورتی کلی در ذیل این گزارش به برخی از پیشرفت های حاصل شده، اشاره خواهد شد.

آنچنان که بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد، مرگ و میر کودکان زیر یکسال در سال ۱۳۵۶، ۱۱۱ مورد در میان یک هزار تولد زنده نوزادان بوده در صورتی که در حال حاضر، میزان این مرگ و میر ۲۸ مورد در یک هزار نوزاد زنده برآورد می‌شود.

ضریب فوت کودکان و یا به تعبیر صحیح‌تر نوزادان تازه متولد شده، بیش از چهار برابر کاهش داشته است که قطعا این موفقیت مرهون پیشرفت و ارتقای سطح کمی و کیفی بهداشتی و درمانی کشور است.

 همین موفقیت ها در سالیان اخیر، ایران اسلامی را  از سوی سازمان بهداشت جهانی، دو بار، به عنوان موفق‌ترین کشور جهان در کاهش نرخ مرگ و میر کودکان انتخاب و مورد تقدیر قرار داده است.

انتخاب ایران به عنوان موفق‌ترین کشور آسیایی در سال ۲۰۰۴ میلادی در عرصه کنترل و مقابله با ایدز، برگی دیگر از تاریخ زرین موفقیت های نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران در چهار دهه اخیر محسوب می‌شود.

شاخص سن امید به زندگی یکی دیگر از مولفه‌هایی است که در قالب سطح رفاه عمومی کشور قابل تعریف است و در شرایطی که در دوران پیش از انقلاب سن امید به زندگی ۵۵ سال برآورد می‌شد، در حال حاضر سن امید به زندگی در زنان بیش از ۷۹ سال و در مردان بیش از ۷۵ سال رشد داشته است.

از افزایش دسترسی به لوازم خانگی و تجهیزات رفاهی تا کاهش فاصله طبقاتی

آنچنان که در ابتدای گزارش مطرح شد یکی دیگر از ابعاد ارتقای سطح رفاه عمومی جامعه در کاهش میزان فقر متجلی می‌شود.

یکی از موفقیت های حاصل شده در چهل سال اخیر، به بهبود سطح کیفی زندگی معطوف می‌شود که به عنوان مثال، افزایش میزان دسترسی و استفاده از لوازم خانگی و تجهیزات رفاهی از نمونه‌های آن به شمار می‌رود.

اگرچه در این خصوص آمار و ارقام احصاء شده دقیقی وجود ندارد، اما با یک بررسی کلی و با شاهد قرار دادن افراد و گروه‌های سالمند جامعه که در دوران پیش از انقلاب در سنین جوانی به سر می‌بردند، این ادعا ثابت می‌شود که هم اکنون ضریب دستیابی به تجهیزات رفاهی در میان خانوار‌های ایرانی با رشد  هر چه بیشتری به نسبت دوران پیش از انقلاب همراه شده است.

به واقع اگر در دوران قبل از انقلاب، استفاده از تجهیزات و لوازم منزل پیشرفته مختص به طیف‌ها و گروه‌های خاصی از جامعه بود و حداقل اینکه صرفاً طبقات متوسط و مرفه جامعه از چنین فرصت و امکانی برخوردار بودند، اما امروزه بسیاری از خانوار‌های ایرانی از این لوازم و تجهیزات برخوردار هستند که این امر به نوبه خود، نمودی از ارتقای سطح رفاه عمومی در جامعه است.

افزایش سرانه مساحت خانه‌ها و منازل مسکونی و کاهش فاصله‌ها (در حوزه دسترسی به امکانات) در میان خانوار‌های شهری و روستایی، بُعدی دیگر از  دستاورد‌های انقلاب اسلامی در چهار دهه اخیر به شمار می‌رود.

افزایش سیاست‌های حمایتی از طبقات فقیر جامعه به نسبت دوران پیش از انقلاب مولفه‌ای دیگر در میزان حساسیت نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران به مقوله فقر زدایی است.

طرح دستاورد‌های نظام به معنای نفی وجود فقر در جامعه نیست/دستیابی به نقطه ایده آل مستلزم تلاش همگانی است

 طرح دستاورد‌های اشاره شده در این گزارش به معنای نفی وجود فقر یا فاصله طبقاتی در جامعه نبوده و نخواهد بود. هم اکنون شاهد وجود برخی از محرومیت‌ها در کشور هستیم که ضرورت رفع و بهبود آنها احساس می‌شود و این مهم بارها در سخنان و موضع گیری‌های مسئولان کشوری از صدر تا ذیل دیده و شنیده می‌شود.

اما با لحاظ کردن انصاف، این واقعیت مسجل می‌شود که با وجود برخی کاستی ها، سیر پیشرفت و توسعه انقلاب اسلامی در چهار دهه اخیر، در بخش‌های اقتصادی و بهبود کمی و کیفی رفاه عمومی جامعه، بسیار کم نظیر و قابل توجه است و قطعا برای کشوری همچون ایران به عنوان تنها کشور شیعه در جهان، (از حیث دینی، مذهبی و نظام حاکمیتی) رسیدن به نقطه ایده آل یک هدف و اولویت ویژه است و می‌باید برای رفع تمامی کاستی‌ها و تبدیل کردن کلیه تهدید‌ها به فرصت‌هایی ویژه و ارزنده، تمامی آحاد جامعه در کلیه بخش ها،  ممارست و سعی فزاینده ای را در دستور کار قرار دهند.

در این میان بروز برخی تحولات اجتماعی و اقتصادی، روحیه تنوع طلبی و مصرف گرایی در جامعه باعث شده  در برخی عرصه‌ها کمبود‌هایی احساس شود، کمبود‌هایی که اساسا در دوران پیش از انقلاب وجود نداشته که احساس نیاز به آن نیز پدیدار شود.

 یکی از اصلی‌ترین دلایل مکفی بودن درآمد برخی از خانوار‌ها در دوران پیش از انقلاب به این واقعیت معطوف می‌شود که دایره تنوع کالا‌ها، اقلام و تجهیزات و به تبع آن روحیه تنوع طلبی و مصرف گرایی عموم مردم جامعه، به مراتب محدودتر و اندک‌تر از دوران کنونی بوده است.

با همه این اوصاف، با لحاظ  سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، همگرایی حداکثری مردم و مسئولان، پرهیز از خرید و تهیه اقلام غیر ضروری و  مدیریت مصرف و روحیه قناعت جویی، بخش قابل توجهی از کاستی‌های غیر قابل انکار فعلی نیز مرتفع و روند توسعه و پیشرفت ایران اسلامی با سرعت و شتاب فزاینده تری همراه خواهد شد.

انتهای پیام/